Dominant in de discussie over de energietransitie zijn de maatschappelijke kosten die ermee gepaard gaan. Maar er speelt nog een andere factor die gaat bepalen of Nederland de transitie wel door kan  maken. De factor arbeid! Zo merkte hoogleraar arbeidsmarkt Ton Wilthagen in het dagblad Trouw onlangs op dat deze transitie wel eens lastig zou kunnen worden door het gebrek aan monteurs en andere technici.

Om naar een oplossing toe te werken, zijn extra acties nodig. Eén van de mogelijkheden om ervoor te zorgen dat de (regionale)arbeidsmarkt klaar is voor deze impactvolle ontwikkelingen is het opstellen van een Human Capital Agenda. Deze agenda maakt een analyse van de verwachte vraagontwikkeling. Vervolgens geeft deze een beschrijving van de competenties en vaardigheden die nodig zijn. Daarna worden de activiteiten beschreven die ondernomen kunnen worden om ervoor te zorgen dat er voldoende arbeidspotentieel is om deze vraag het hoofd te bieden. Dat betekent vaak dat deze competenties en vaardigheden worden ontwikkeld bij zittend personeel, zij-instroom en leerlingen. Er is nu een tekort aan mensen in de bouw en installatietechniek. Een tekort dat in 2015 al werd voorspeld ondanks dat de bouwsector die op dat moment in crisis zat (bron: HCA Agenda Duurzaamheid). Het geld ontbrak toen om programma’s op te zetten om op deze ontwikkeling het hoofd te kunnen bieden. Nu is het dus zaak om dubbel zo hard aan de slag te gaan om voldoende mensen bij te scholen en in die sectoren in te laten stromen. Hier is een les uit te trekken voor een volgende conjuncturele dip.

Voor meer informatie over hoe een Human Capital Agenda op te stellen, neem contact op met Lars Damen

Voor meer informatie over Energietransitie en Arbeidsmarkt neem contact op met Marc Jacobs. Of lees zijn blog vol met aanvullende acties.

Op maandag 20 mei 2019 vond op de Brainport Industries Campus in Eindhoven de Techniekpact Jaarconferentie plaats, mede georganiseerd door Brainport Network. Ruim vierhonderd bezoekers. Vier inspirerende TechTalks. 12 ‘stations’ verspreid over het prachtige pand van de Brainport Industries Campus, waar je kennis kunt maken met evenzoveel pareltjes op het snijvlak van onderwijs en arbeidsmarkt waarbij onderwijs, ondernemers en overheden gezamenlijk investeren in TechTalent. Dit zijn de ingrediënten voor deze maandagmiddag, ingebracht door de Techniekpactpartners in Zuidoost Nederland en West Brabant verenigd in Brainport Network, de regio’s die deze editie van de Techniekpact Jaarconferentie organiseren. Luuk Hammecher was achter de schermen de organisator van de conferentie en Lars Damen was één van de Techguides.

Tijdens de jaarconferentie werd de nieuwe voorzitter van de Landelijke Regiegroep Techniekpact geïntroduceerd: Thea Koster, lid van het College van Bestuur van Deltion College Zwolle. Zij neemt het stokje over van Doekle Terpstra en zal zich tot eind 2020 inzetten voor een optimale afstemming tussen landelijk beleid en regionale uitvoering van het Techniekpact.

Leven Lang Ontwikkelen in de praktijk

Tijdens de conferentie kwamen ook fraai voorbeelden van Leven Lang Ontwikkelen uit de praktijk aan bod. Roy van Mulken, medewerker bij VDL Nedcar, werkte al 32 jaar bij de enige serieautoproducent van Nederland. Hij wilde graag voor zijn kinderen een functie op een hoger niveau, maar kon met zijn LTS-opleiding niet solliciteren op vacatures die om mbo-niveau 3 of 4 vroegen. ‘Ik wist dat ik meer kon, maar dan moest ik wel gaan leren. Dat heb ik uiteindelijk toch gedaan. Gemakkelijk was het niet: ik moest voor én na mijn dienst nog twee uur naar school. Collega’s lachten me in het begin ook uit. “Royke, waar ben je toch mee bezig?”. Maar nu heb ik mijn diploma. En zij niet.’

Lancering Leven Lang Ontwikkelen Techniekcoalitie en regio’s Brainport Network

Bovenstaande ervaringen vormden een mooie opmaat voor het feitelijke slotstuk van deze Jaarconferentie: de lancering va nde gezamenlijke aanpak van Zuid-Nederland met regio’s Brainport Network, FME, Koninklijke Metaalunie, Techniek Nederland en de opleidingsfondsen OOM, A&O en OTIB voor Leven Lang Ontwikkelen. Hiermee willen de partners kleine en middelgrote technische bedrijven in Zuid-Nederland intensief ondersteunen in het opstellen van toekomst- en personeelsplannen voor de competenties en beroepen van de toekomst.

Hoe maakt u van uw bedrijf een lerende organisatie? De ministeries van Economische Zaken en Klimaat (EZK), Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) hebben, in het kader van de gezamenlijke ambities op Leven Lang Ontwikkelen, besloten om de komende 3 jaar in totaal 4,5 miljoen euro toe te voegen aan het budget van MKB!dee! Dit jaar 3 ton, komend jaar 2,7 miljoen en in 2021 1,5 miljoen. De MKB!dee regeling is geopend tot en met 27 augustus 17.00 uur.

De doelgroep van MKB!dee zijn ondernemers met een bedrijf tot 250 werknemers. Ook andere partijen mogen een subsidieaanvraag indienen, maar hun voorstellen moeten zich dan wel richten op mkb-ondernemers. Minimaal 65% van de deelnemers in het samenwerkingsverband moet een mkb-ondernemer zijn. Een individuele ondernemer die een aanvraag doet, kan maximaal € 144.999,- krijgen. Een samenwerkingsverband kan maximaal € 200.000,- aanvragen. Het maximumbedrag per deelnemer aan een samenwerkingsverband is € 124.999,-. Om versnippering te voorkomen is het minimumbedrag vastgesteld op € 25.000,-. De subsidie bedraagt 100% van de subsidiabele kosten.

Het project moet zich richten op één van de volgende soorten investeringen:

• Investeringen die zorgen voor meer technisch opgeleid personeel
• Investeringen in menselijk kapitaal met het oog op digitalisering
• Investeringen in menselijk kapitaal met het oog op de klimaat- en energietransitie.

Het gaat bijv. om het ontwikkelen van e-learning, het stimuleren van een leercultuur of het ontwikkelen van nieuwe skills. Opleidingskosten zijn niet subsidiabel. Wise up kan ondersteuning bieden bij het indienen van een aanvraag. Neem daarvoor contact op met Marc Jacobs.

De energietransitie is een socio-technische verandering met grote maatschappelijke impact. Het gaat alle burgers in de kernfuncties van hun (privé) leven raken: wonen, werken en verplaatsen. Op hoofdlijnen komt het er op neer dat we in Nederland CO2 met 95% terug gaan dringen in 2050 t.o.v. 1990 en 49% in 2030. En dat is voor een land dat veel fossiele brandstoffen gebruikt in het dagelijkse leven voor warmte, transport en industrie een fikse opgave.

In tegenstelling tot andere transities (industrialisering, internet en digitalisering) is de overheid een belangrijke aanjager. Wat alle transities wel gemeen hebben is het grote effect dat zij op de arbeidsmarkt uitoefenen. Meerdere studies (SER, PBL en TNO) wijzen uit dat de energietransitie een positief netto effect zal hebben op de werkgelegenheid de komende decennia (zie onderstaande afbeelding). Er komen veel nieuwe banen bij in de duurzame energiesector en er verdwijnen ook banen elders zoals in de fossiele sector. De grootste verandering schuilt misschien nog wel in de kwalitatieve verandering van het werk in sectoren zoals de bouwnijverheid, machinebouw en installatiesector.

Arbeidsmarktregio Noordoost-Brabant werkt al jaren aan een toekomstbestendige en duurzame arbeidsmarkt. Daarom heeft zij besloten om te werken aan bewustwording en gerichte actie op dit thema. Zo zal het tweejaarlijkse brede netwerkevent van de regio, dat op 3 oktober 2019 plaatsvindt volledig in het teken staan van de energietransitie en duurzaamheid.

Marc Jacobs van Wise up Consultancy adviseert de arbeidsmarktregio om de juiste acties uit te voeren op korte en middellange termijn als het gaat om energietransitie en arbeidsmarkt. Twee vragen staan daarin centraal:

1.Wat is de impact van de energie transitie op de arbeidsmarkt in Noordoost-Brabant?

Wise up stelt op dit moment een impactanalyse op per sectortafel van het landelijk klimaatakkoord: Elektriciteit, Gebouwde omgeving, Mobiliteit, Industrie en Landbouw. Deze impactanalyse maakt inzichtelijk wat de omvang is van het werk en om wat voor soort werkzaamheden het gaat. Op die manier wordt in kaart gebracht welke, sectoren, bedrijven en beroepen in Noordoost-Brabant het meest worden geraakt door de energietransitie c.q. de beste kansen hebben om te profiteren van de energietransitie.

2.Wat gebeurt er al en wat moet er nog meer gebeuren om hier tijdig op in te spelen?

Een inventarisatie van alle lopende arbeidsmarktinitiatieven in de regio geeft een goed beeld van wat er vanuit onderwijs, bedrijfsleven en (semi) overheid al gebeurt. Het doel is om op basis van de impactanalyse en de reeds lopende initiatieven te komen tot een regionaal actieplan op hoofdlijnen met praktische oplossingen en concrete acties op korte en middellange termijn.

In de regio Noordoost-Brabant gaat de energietransitie hoe dan ook veel impact hebben: Er is veel industrie en er is een grote bouw- en installatiesector. Ook de aanwezigheid van energieleverancier Essent en netbeheerder Enexis is van grote invloed op de regionale arbeidsmarkt. Gelukkig is er veel enthousiasme in de regio om samen met elkaar de grootste uitdaging van de 21^e eeuw het hoofd te gaan bieden.

Wise up draagt graag haar steentje bij aan het toekomstbestendig maken van de arbeidsmarkt in Noordoost-Brabant door zowel als strategische en uitvoerende partner in de regio een concreet actieplan ‘energietransitie en arbeidsmarkt’ op te stellen.

Wilt u meer informatie over het actieplan energietransitie en arbeidsmarkt neem dan contact op met adviseur Marc Jacobs (marc.jacobs@wiseup.nl).

GiveAgo is app die jongeren helpt bij het maken van de juiste studiekeuzes. Via de app worden passies van stagiaires en vakmensen door vlogs met je gedeeld. Etienne Lieben heeft het idee bedacht en ging er met de hoofprijs én de publieksprijs vandoor tijdens de finale van Gelderland Arbeidswijs 2018.

Met Gelderland Arbeidswijs zoekt de Provincie Gelderland nieuwe oplossingen voor de arbeidsmarkt van morgen. Wise up organiseert dit innovatietraject in samenwerking met het team Onderwijs & Arbeidsmarkt van de provincie.  Van de 22 inzendingen in de editie 2018 bereikten er 5 ideeën de finale op 13 december. Tijdens de finale verrasten de 5 finalisten de jury met inspirerende pitches. GiveAgo won de hoofdprijs van 10.000 euro en professionele begeleiding bij de doorontwikkeling van het idee door Wise up Consultancy. De publieksprijs ging eveneens naar GiveAgo. Gedeputeerde Conny Biezen reikte de prijzen uit.

Wise up is inmiddels gestart met de begeleiding van dit veelbelovende idee. Zij maakt daarbij gebruik van de Lean Canvas Methode en er wordt toegewerkt naar een minimal viable product (MVP) die getest kan worden tijdens een field lab. Meer informatie is te verkrijgen bij Henk Klootwijk.

In de regio Zuidoost-Brabant werkt de sector Zorg goed samen. Zo ook op het gebied van het bestrijden van tekorten. Door veel zorgorganisaties wordt echter vastgesteld dat deze acties naar verwachting onvoldoende soelaas bieden. Men zal ‘anders’ moeten gaan werken. Belangrijke elementen zijn sociale innovatie, inzet van technologie en flexibele inzet van personeel (bijv. via een arbeidspool of platform). De vraag is hoe dit zou kunnen.

Om hierop een antwoord te kunnen verschaffen, heeft Transvorm, in samenwerking met Lunet Zorg, Wise up gevraagd een aantal interviews te houden en bijeenkomsten te organiseren om over dit onderwerp in gesprek te gaan. Naar aanleiding van het onderzoek zal een vertaling plaatsvinden naar een businesscase met bijbehorende acties op basis waarvan de volgende stappen bepaald worden. Voor meer informatie kunt u terecht bij Inge Willems en Henk Klootwijk.

De 5 finalisten van Gelderland Arbeidswijs zijn momenteel volop bezig hun pitch voor te bereiden voor de Finale op donderdag 13 december 2018. Afgelopen periode is er hard gewerkt en zijn er veel ideeën ingediend voor Gelderland Arbeidswijs. Het thema van dit jaar is ‘Technologische Revolutie! Nieuwe kansen voor leren en werken, heb jij een goed idee?’

De top 5 van finalisten bestaat uit de volgende ideeën (in willekeurige volgorde):

1. Codeclub Gelderland
2. Toegankelijk internet voor iedereen
3. BuitenGewoonWerk
4. Naar een toekomstbestendig Retail voor de Provincie Gelderland door co-creatie in het systeem
5. GiveAgo, de “Maak jij de goede keuze”app

De stemknoppen staan aan. Bekijk de ideeën eventeel op https://onderwijsenarbeidsmarkt.gelderland.nl/arbeidswijs/stemmen/default.aspx en bepaal mee wie de publiekswinnaar wordt tijdens de Finale op 13 december. Online stemmen kan tot woensdag 12 december 21.00 uur.

Tijdens de finale presenteert de top 5 zijn/haar idee. De vakjury kiest hieruit de winnaar Gelderland Arbeidswijs 2018. De publiekswinnaar wordt ook bekendgemaakt. Speciale gast en spreker is Richard van Hooijdonk, hij zal zijn visie geven op de toekomst van de arbeidsmarkt.

Wise up ondersteunt dit innovatietraject van de Provincie Gelderland en coacht de winnende ideeën.  als u meer informatie wilt over het traject of u wilt naar de finale, stuur dan een mail naar marc.jacobs@wiseup.nl (projectleider) of henk.klootwijk@wiseup.nl (coach) voor meer informatie.

Veel werkzoekenden missen de juiste diploma’s om aan het werk te komen. Terwijl werkgevers schreeuwen om personeel. Voor laagopgeleiden is er nu een oplossing: de praktijkverklaring. Deze praktijkverklaring wordt behaald op de werkvloer bij een werkgever. De praktijkverklaring is gericht op specifieke werkzaamheden, bijv. heftruck rijden. Een volledige beroepsopleiding op MBO-niveau is vaak te hoog gegrepen; maar de praktijkverklaring niet. Deze praktijkverklaring is wel afgeleid uit het MBO-kwalificatiedossier dus heeft wel een formele status als deelcertificaat.

In Noordoost-Brabant biedt het Werkgeversservicepunt sinds kort werkgevers en werknemers de mogelijkheid aan tot een proefplaatsing van een werkzoekende waarin gedurende 3 maanden een praktijkverklaring kan worden behaald. Er worden momenteel leerwerktrajecten ontwikkeld voor procestechniek, logistiek, (af)bouw, zorg en horeca.

Werkgevers delen hun ervaring over het Leerwerktraject
Bekijk het onderstaande filmpje waarin werkgevers en kandidaat vertellen waarom zij enthousiast zijn over het leerwerktraject:

Hoe werkt het leerwerktraject?
In de folder Praktijkverklaring helpt werkgevers aan personeel op maat leest u meer over het opzetten van een praktijkgericht leertraject en over de ambities en partners in de regio.

Meer informatie is ook te vinden op www.wspnoordoostbrabant.nl/actueel/lerend-werken  of via Mariska van den Berg de projectleider ‘Lerend Werken’ binnen het WSP Noordoost-Brabant.

Inge Willems is de coördinator van het Werkgeverspunt en kan u desgevraagd meer informatie geven over hoe een project Lerend werken op te zetten.

New Deal Zuidoost-Nederland:
op naar zekerheid van werk en van vervulde vacatures
Geldrop, 27 juni

Luuk Hammecher programmamanager bij Brainport Network is vanuit Wise up betrokken bij het vormgeven van de New Deal Zuidoost-Nederland. De New Deal van Zuidoost Nederland werkt aan een gezonde arbeidsmarkt die klaar is voor de toekomst.

‘In Zuidoost-Nederland zijn mensen verzekerd van werk en bedrijven en instellingen verzekerd van mensen.’ Dit perspectief staat centraal in de vandaag gesloten New Deal voor regio Zuidoost-Nederland door zes triple helix regio’s en de provincies Noord-Brabant en Limburg, verenigd in Brainport Network. De afspraak is om met te bundelen regionale en landelijke krachten vorm te geven aan een vernieuwend arbeidsmarktstelsel op de schaal van en toegesneden op Zuidoost-Nederland. Prioriteit krijgt Leven Lang Ontwikkelen: met doorlopende scholing en ontwikkeling van mensen inspelen op regionaal benodigde competenties.

De Brainport Network partners, in de persoon van afgevaardigde topbestuurders, zetten hun handtekeningen onder de New Deal tijdens de jaarlijkse bijeenkomst op Kasteel Geldrop met netwerkcontacten van binnen en buiten Zuidoost-Nederland uit overheid, bedrijfsleven en het onderwijs- en kennisveld.

Ton Wilthagen, hoogleraar Arbeidsmarkt Tilburg University en bestuurder van Brainport Network, over de achtergrond van de New Deal: “Telkens herhaalt de geschiedenis zich. Is er een crisis, dan komen mensen aan de kant te staan. Tot ze ineens weer, van de reservebank, met te weinig wedstrijdritme het veld in moeten. Zo kampt Zuidoost-Nederland nu met een gebrek aan geschikt personeel, terwijl er rijkelijk economische kansen liggen. Erg schadelijk. Het remt af en werkt een volgende crisis in de hand. Met de New Deal willen we dit doorbreken en ervoor zorgen dat menselijk kapitaal niet langer de achilleshiel is van de economie.”

Zebrapaden voor talent
De New Deal richt zich op een arbeidsmarkt die talent voortdurend optimaal benut. “Een arbeidsmarkt met zebrapaden naar een passende plek voor iedereen met de ambitie om te werken, van mensen in loondienst en flexwerkers tot zzp’ers en langdurig werkzoekenden”, schetst Wilthagen. Eerste aandacht gaat uit naar toegang tot scholing en ontwikkeling en in het verlengde daarvan naar het vergemakkelijken van een oversteek van functie naar functie dan wel van branche naar branche. Een actie in dat verband is het voor de regio intersectoraal samenbrengen van opleidings- en ontwikkelingsfondsen. Op de agenda staat verder onder andere het bevorderen van delen van arbeidsmarktinformatie met de inzet van het door Brainport Network ontwikkelde online arbeidsmarktdashboard.

Gaat het om het daadwerkelijk van de grond krijgen van Leven Lang Ontwikkelen, dan ligt de bal ook bij werknemers en werkgevers zelf. “Met de New Deal dagen we beide uit om mee te doen en een gezamenlijk belang te dienen. Zijn mensen bereid zichzelf te blijven ontwikkelen en zo nodig te switchen van baan, dan kunnen ze altijd ergens in de regio aan de slag. En investeren bedrijven en organisaties volop in de ontwikkeling van personeel, dan betaalt zich dat uit in de beschikbaarheid van de juiste mensen met de juiste kwalificaties op het juiste moment.”

Groeimodel
Zuidoost-Nederland biedt de omvang en economische samenhang – denk aan techniekgerelateerde bedrijvigheid – voor ‘een eigen arbeidsmarkt’, maar fungeert binnen een grotere context als motor van de nationale economie en Europese innovatieregio. Daarom zijn zowel regionale als landelijke en Euregionale partijen welkom om mede invulling te geven aan de New Deal. Brainport Network faciliteert dat en verbindt initiatieven. Een groeimodel is het vertrekpunt, met uitvoering in de regio’s voorop. “Waar we bijvoorbeeld graag het recente Brainport Talent & Skills akkoord adapteren leggen we tegelijkertijd de link met het onlangs hernieuwde, landelijke Techniekpact waarin Brainport Network vertegenwoordigd is en werken we samen met Vlaamse arbeidsmarktpartners binnen het Interreg project Werkinzicht.”

Tal van netwerkcontacten zijn in de afgelopen periode al inhoudelijk op de New Deal aangehaakt en staan klaar om hun steentje bij te dragen, waaronder het landelijk Techniekpact, landelijk en regionaal georganiseerde sectoren en O&O fondsen, werkgeversorganisaties (onder andere Techniekcoalitie van FME, Metaalunie en Uneto-VNI), werknemersvertegenwoordigers, onderwijsinstellingen op alle niveaus, het kabinet, de rijksoverheid, de SER, SBB en UWV.

Showcases
Verschillende, lopende activiteiten van Brainport Network partners waarop de New Deal voortbouwt, werden tijdens de bijeenkomst uitgelicht in een videoreportage. Deze staat online op: www.brainportnetwork.nl/newdeal.

Over Brainport Network

Zes regio’s en de provincies Noord-Brabant en Limburg verenigen in Brainport Network hun krachten, gericht op innovatiegedreven economische ontwikkeling van Zuidoost-Nederland. Brainport Network verbindt regionale netwerken die elk hun oorsprong hebben in nauwe samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen – in zogenaamd ‘triple helix’ verband. Het resultaat is één groot ‘netwerk van netwerken’ met korte lijnen voor het brengen en halen van kennis die raakt aan economische ontwikkeling. Brainport Network opereert als innovatieve projectontwikkelaar, Euregionale denker en doener en ambassadeur in Den Haag en Brussel van economische kansen in Zuidoost-Nederland.

 

Noot voor de redactie

Ton Wilthagen is beschikbaar voor vragen vanuit de pers: Wilthagen@uvt.nl, 06-18438670.
Voor meer informatie: www.brainportnetwork.nl/newdeal