Hoe staat het er op dit moment voor met de verschillende doelgroepen op de arbeidsmarkt en in het onderwijs? Wise up ging op onderzoek uit. In deel 2 van een reeks blogs besteden we aandacht aan de doelgroep ZZP’ers. Waar staat deze doelgroep op dit moment op de arbeidsmarkt? En hoe kan deze doelgroep zichzelf weerbaarder maken op de arbeidsmarkt? En welke tips hebben we voor beleidsmakers?

Belangrijkste trends voor ZZP’ers

Veel ZZP’ers hebben vanwege de Corona-crisis minder uren gemaakt. Een steeds grotere groep zelfstandige ondernemers zit verlegen om werk. Het aantal zelfstandigen dat fulltime werkt, is afgenomen terwijl de groep die aangeeft meer te willen werken stijgt (FM.NL, 2021).

Volgens de Kamer van Koophandel zijn er door Corona een recordaantal zelfstandigen gestopt en komen er maandelijks veel minder bij. Wel hebben veel zelfstandigen die niet zijn gestopt, het drukker gekregen omdat ze meer uren zijn gaan werken, zo blijkt uit cijfers van het CBS (december 2020).

Op de vraag waarom ze zelfstandig ondernemer zijn geworden, noemen ZZP’ers die vooral hun eigen arbeid of diensten aanbieden, het vaakst als reden dat ze zoeken naar een nieuwe uitdaging. Als tweede voornaamste reden geven ze aan dat ze zelf kunnen bepalen hoeveel en wanneer ze werken. Niet (meer) voor een baas willen werken en het zelfstandig ondernemerschap ‘als roeping’ zijn ook veel genoemde argumenten. Zelfstandig ondernemers zonder personeel die vooral producten of grondstoffen verkopen, geven opvallend vaak aan te zijn ingestapt in het familiebedrijf, vooral in de landbouw speelt dit een rol (CBS, 2021).

De arbeidsmarkt verwacht steeds meer flexibiliteit. De flexibilisering van de arbeidsmarkt beweegt zich richting een nieuwe realiteit. Mede vanwege de komst van het coronavirus worden we ertoe gedwongen werk anders te organiseren. Vaste medewerkers, uitzendkrachten, zzp’ers, freelancers en consultants werken steeds vaker samen. In allerlei sectoren is al jarenlang een stijging zichtbaar in de inzet van dit flexibel personeel (Trends in HR , 2021).

Over de positie van ZZP’ers wordt al een tijd veel gediscussieerd. Het belangrijkste discussiepunt richt zich op de manier waarop de overheid moet omgaan met de toenemende flexibilisering van de arbeidsmarkt, en welke kloven tussen mensen in loondienst en zelfstandigen dienen te worden gedicht (Consultancy.nl, 2021). O.a. de commissie Borstlap doet aanbevelingen om deze kloof te verkleinen.

Effecten in cijfers

Nederland telt in 2020 1,1 miljoen ZZP’ers. Het gaat hierbij om personen waarvoor een werkkring als zelfstandige de hoofdbaan is (CBS, 2021).

60% van hen is man, bij werknemers is dit 51%.

Het aantal ZZP’ers is al jaren gestaag aan het stijgen. In 2003 was dit 8,1% van de werkenden, in 2019 12,3%. Samen met flexwerkers maakten ZZP’ers in 2019 34% van de werkende bevolking uit  (Business Insider, 2021).

Nederland staat in de EU op een zevende plek qua aandeel ZZP’ers. Gemiddeld is 1 op de 10 werkenden tussen de 15 en 75 jaar in de EU werkzaam als zzp’er. Het aandeel zzp’ers is het hoogst in Griekenland, 22 procent van de werkenden tussen de 15 en 75 jaar. Het laagst is het aandeel in Denemarken, nog geen 5 procent (CBS, 2021)

Ruim 1 op de 10 zelfstandigen heeft inkomensondersteuning van het Rijk (TOZO) ontvangen. Van de eerste TOZO regeling maakten ongeveer 380.000 zelfstandigen gebruik. Van de tweede TOZO regeling 119.000 zelfstandigen en van de derde TOZO regeling (cijfers maart 2021) 139.000 zelfstandigen. Na een tijdelijke dip weer een opleving dus.

Het armoederisico voor ZZP’ers was voor Corona reeds hoog en is verder gestegen naar 1 op 10. Het was voor Corona met 6,9% al hoog en varieerde in 2018 van 1,7 procent in de financiële dienstverlening tot 11,7 procent in de bedrijfstak cultuur, recreatie en overige dienstverlening en 12,0 procent in handel, vervoer en horeca (CBS). Laatstgenoemde sectoren zitten nu in de hoek waar door corona de meeste klappen zijn gevallen door Corona. Hieruit mag je concluderen dat het met veel ZZP’ers nog helemaal niet zo goed gaat.

Wat kan een ZZP’er zelf doen?

De regie in eigen handen nemen. Belangrijk is om te blijven uitgaan van marketing en jezelf verkopen. Het inkomen is daarbij niet alleen het salaris maar is ook nodig om te investeren in betere software/diensten/groei.

Houd de focus op de juiste mindset. Deze moet gericht zijn op het oplossen van problemen en het zien van kansen. Persoonlijk commitment is onontbeerlijk om het hoofd boven water te houden.

Bekijk de BOOSTTALK voor ZZP’ers. Door de langdurige maatregelen tijdens de Coronacrisis hebben veel zelfstandig professionals het nog steeds moeilijk om hun hoofd boven water te houden. Speciaal daarvoor zijn een aantal BOOSTtalks opgenomen. Dit zijn interviews boordevol tips voor zzp’ers. Ze zijn nog steeds actueel nu de Corona-maatregelen aanhouden en onze economie kraakt in al haar voegen. Inge Willems is als manager Werkgeversservicepunt Noordoost Brabant ook geïnterviewd. Zij spreekt o.a. over verbinding houden met je onderneming ten tijde van crisis en je doelgerichtheid vasthouden. De tip van Inge: “Bezin je als zelfstandig professional op de toekomst en ga na hoe je in deze veranderingen van betekenis kunt zijn”. Kijk hier zelf naar het interview:

Of lees ons blog: ‘In 5  stappen van zelfstandig ondernemer naar loondienst‘​

Als je toch door Corona in de problemen bent gekomen, doe dan de TOZO-check: De Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo) biedt inkomensondersteuning voor levensonderhoud voor ondernemers, waaronder zzp’ers, die in de financiële problemen zitten door de coronacrisis. Ook kun je met de Tozo een lening voor bedrijfskapitaal afsluiten. Kijken of je in aanmerking komt kan via: https://krijgiktozo.nl/.

Wat kan een beleidsmaker voor ZZP’ers doen?

Plaats ZZP’ers niet allemaal in hetzelfde hokje. Mensen hebben verschillende beweegredenen om te starten als zelfstandige. In tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd, bungelen fiscale drijfveren onderaan het rijtje. De meeste ZZP-ondernemers hebben meerdere startmotieven. Zorg er voor dat er in beleid waar mogelijk de ruimte blijft voor ZZP’ers om zelf hun afwegingen te bepalen want: de ene ZZP’er is de andere niet (De Ondernemer, 2021).

Realiseer jezelf dat ZZP’ers, ook al hebben ze gekozen voor zelfstandigheid, toch af en toe support van anderen nodig hebben. Juist omdat ze geen baas of directe collega’s hebben, kunnen ze soms best eenzaam en alleen zijn. Ze zetten zich vaak elke dag opnieuw met 100% in en lopen gaten dicht waar het maar kan. Een beetje interesse en aandacht kan al veel goed doen. Zij willen bijv. ook wel eens een luisterend oor of compliment.

Dat geldt ook voor beleid waarin de doelgroep ZZP’ers best wat meer erkenning mag krijgen. Er zijn wel allerlei loketten voor startups (veelal met personeel) en ook grotere ondernemingen hebben veel voordeel bij aanbestedingen, financieringsvraagstukken en innovatiesubsidies. Maar voor ZZP’ers (ondanks hun grote aantal) is er eigenlijk heel weinig ondersteuning. Gemeenten kunnen bijv. hun websites ZZP’er vriendelijker maken door speciaal voor hen informatie aan te bieden.

Platforms die ZZP’ers doorzetten op opdrachten maken soms gretig gebruik van de kwetsbaarheid van ZZP’ers, want zij geven die ondersteuning wel. Echter daar zit veelal wel een commercieel motief achter. Het maakt sommige ZZP’ers bovendien afhankelijk van deze platforms. Als er minder werk is, zijn ze direct de dupe. Ook dragen ze relatief veel fees af. Ze zouden dan eigenlijk beter af zijn met een betaalde (vaste) baan. Door als ondernemer of overheid zaken te doen met deze platforms, doe je eigenlijk mee aan deze werkwijze. Je kunt de ZZP’er dan beter zelf rechtstreeks inhuren of een dienstverband aanbieden. Dat is voor beiden beter.

Lees hier deel 1 van deze blogreeks: De belangrijkste trends voor jongeren.

Ontdek welke doelgroepen op de arbeidsmarkt meer aandacht nodig hebben

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.

Geraadpleegde bronnen:

Business Insider. (2021). Aantal flexwerkers vertoont licht dalende trend, maar dat geldt niet voor zzp’ers.

CBS. (2021). Dossier ZZP.

CBS. (2021). Is elders in de EU het aandeel zzp’ers zo hoog als in Nederland?

Consultancy.nl. (2021). Politieke partijen in debat over positie zzp’ers op de arbeidsmarkt.

De Ondernemer. (2021). ‘Plaats zzp-ondernemers niet allemaal in hetzelfde hokje’.

De Ondernemer. (2021). Recordinvestering: 715 miljoen euro naar Nederlandse startups.

De Ondernemer. (2021). Steun voor zzp-ondernemers: ‘Tozo is slechts een manier om in de bijstand te komen’.

FM.NL. (2021). Veel ZZP’ers maakten minder uren in coronajaar 2020.

Trends in HR . (2021). Flexibilisering.

KvK over ZZP’ers (december 2020).

Hoe staat het er op dit moment voor met de verschillende doelgroepen op de arbeidsmarkt en in het onderwijs? Wise up ging voor je op onderzoek uit. In deel 1 van een reeks blogs besteden we aandacht aan de doelgroep jongeren. Waar staat deze doelgroep op dit moment op de arbeidsmarkt? En hoe kan deze doelgroep zichzelf weerbaarder maken op de arbeidsmarkt? En welke tips hebben we voor beleidsmakers?

Belangrijkste trends voor jongeren

Vanwege de Corona-crisis wordt momenteel een groot beroep gedaan op de solidariteit van jongeren. Die gevolgen voor jongeren liggen op vier terreinen: sociaalpsychologisch, onderwijs, arbeidsmarkt en economische vooruitzichten (Financieel Dagblad, 2021).

De arbeidsmarktpositie van jongeren is door de coronacrisis verslechterd. Door de forse steunmaatregelen van de overheid bleef een flinke toename van de werkloosheid vorig jaar uit. Volgens experts bij de centrale bank valt wel op dat jongeren de hardste klappen incasseerden op de arbeidsmarkt. Van de jongeren tot 25 jaar was op een gegeven moment meer dan 11 procent werkloos, terwijl de werkloosheid onder 25- tot 45-jarigen slechts opliep tot 3,9 procent (Dagblad de Limburger, 2021).

Veel jongeren zijn opzoek naar een stageplek. Er is voor sommige studierichtingen een groot tekort aan stageplaatsen en leerwerkplekken. Studenten hebben ervaring in de beroepspraktijk nodig om gemotiveerd en geïnspireerd te blijven voor hun vak én hun opleiding succesvol te kunnen afronden. Als samenleving hebben we onze jonge vakmensen hard nodig op de arbeidsmarkt (Alphens , 2021).

Bij economische neergang loopt het werkloosheidscijfer bij jongeren bijna twee keer zo snel op als gemiddeld. Deze trend herhaalt zich bij elke crisis. Nu is het nog te vroeg om te spreken over een ‘coronageneratie’ want jongeren zitten immers ook als eerste weer in de lift als de economie aantrekt (De Volkskrant, 2021).

Effecten in cijfers

Het aantal WW-uitkeringen onder personen <27 jaar neemt toe. Landelijk neemt het toe met 67%. Hierbij zijn er grote regionale verschillen zichtbaar. Zo is het aantal uitkeringen in Groot-Amsterdam met 151% toegenomen, terwijl dit voor Friesland 29% is. De andere regio’s liggen hier tussenin (UWV, maart 2021).

Door het thuisonderwijs worden voor het middelbaar en hoger onderwijs grote leerachterstanden verwacht. Bovendien zijn de effecten ongelijk verdeeld. Vooral mbo’ers ondervinden extra moeilijkheden bij het vinden van stageplekken. De gevolgen werken door naar de toekomst, naar baanmogelijkheden en inkomensperspectief (Financieel Dagblad, 2021).

Het aantal jongeren met geestelijke gezondheidsklachten neemt toe. De coronacrisis en de contactbeperkende maatregelen die al meer dan een jaar vrijwel continu van kracht zijn, hebben ook een weerslag op de psychische gezondheid van veel jongeren. Meer dan de helft van de Nederlandse jongeren (53%) maakt zich inmiddels zorgen over zijn eigen geestelijke gesteldheid (Customer Talk , 2021).

Toch kunnen volgens Unicef jongeren het beste opgroeien in Nederland. Die conclusie trekt Unicef in een onderzoek naar het welzijn van kinderen tot 18 jaar in de 41 meest welvarende landen. 90% van de kinderen geeft aan tevreden te zijn over het leven (NOS , 2020).

Wat kan een jongere zelf doen?

Kansen grijpen. Helaas zit de ideale (bij)baan er op dit moment niet voor iedereen in. Door zich  breder te oriënteren en andere branches te ontdekken kan de jongere erachter komen wat hij of zij leuk vindt en waar de eigen talenten liggen. In de eerste vijf jaar van het werkende leven is het belangrijk om zoveel mogelijk ervaring op te doen. Het helpt om veel te leren maar ook om aan latere werkgevers laten zien dat hij of zij bereid is om de handen uit de mouwen te steken. Branches waar momenteel veel banen voor jongeren worden aangeboden zijn (Flexmarkt, 2020):

1. Klantcontact
2. Logistiek & Transport
3. Administratief
4. Sales
5. Productie

Plan het sociale leven en kijk wat er nog wel kan. Het onderhouden van sociale contacten is voor iedereen belangrijk. Door te plannen en ruim van tevoren afspraken te maken is het, zelfs met de geldende Corona-maatregelen, nog goed mogelijk om je sociale leven te onderhouden. Het vinden van goede en creatieve manieren om ook op afstand te communiceren (ZOOM, telefoon etc.) kan hierbij helpen.

Wat kan een beleidsmaker voor jongeren doen?

Neem jongeren vaker mee als specifieke doelgroep bij het ontwikkelen van (regionaal) beleid om uit de Corona-crisis te komen. Jongeren hebben leer- en studieachterstanden opgelopen, meer moeten lenen en hebben de komende jaren slechtere kansen op een goede start op de arbeidsmarkt wanneer economisch herstel te langzaam gaat. Door hier bij het maken van beleid rekening mee te houden kan er veel meer voor deze groep worden betekend.

Belicht het positieve meer. Vaak laten berichten de negatieve kant zien van wat de jongeren doen, terwijl er ook genoeg mooie dingen gebeuren. En juist het laten zien van die goede dingen, motiveert jongeren dat voorbeeld te volgen. Dus zet eens jongeren in de schijnwerpers die wel op een positieve manier met de coronacrisis zijn omgegaan (Rijnmond, 2021).

Ontdek welke doelgroepen op de arbeidsmarkt meer aandacht nodig hebben

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.

Geraadpleegde bronnen:

Alphens. (2021). Veel Alphense jongeren naarstig op zoek naar een stageplek. Opgehaald van Alphens.nl

Customer Talk. (2021). Zorgen over de geestelijke gezondheid van jongeren neemt toe. Opgehaald van customertalk.nl

Dagblad de Limburger. (2021). ‘Baankansen jongeren nu slecht, na crisis oudere krachten de dupe’. Opgehaald van limburger.nl

De Volkskrant. (2021). Corona zet de toekomst van jongeren in de wacht: ‘Het zag er zo rooskleurig uit’. Opgehaald van volkskrant.nl

Financieel Dagblad. (2021). Leg de Coronarekening niet bij de jongeren neer. Opgehaald van fd.nl

Flexmarkt. (2020). 10.000 minder banen voor jongeren, maar kansen blijven. Opgehaald van flexmarkt.nl

NOS. (2020). Nederlandse kinderen zijn het meest tevreden over hun leven. Opgehaald van nos.nl

Rijnmond. (2021). Veel beloftes, weinig waargemaakt: vijf tips van jongeren voor een betere corona-aanpak. Opgehaald van rijnmond.nl

De personeelstekorten in de energietransitie die er momenteel al zijn, in combinatie met de tekorten die worden voorspeld, zijn enorm (ECORYS, 2021) (PBL, 2019). Daarnaast zijn de geformuleerde ambities in het klimaatakkoord in schril contrast met het daadwerkelijke beschikbare arbeidspotentieel. Als we niets doen, zal de uitvoering van de energietransitie vastlopen. Om dit te voorkomen is een integrale aanpak nodig tussen overheidsinstanties, onderwijsinstellingen en bedrijven om de arbeidsmarkt te versterken en de klimaatdoelen te behalen. Hierbij moet er ingezet worden in de hele keten van onderwijs en arbeidsmarkt, dus niet ‘of, of, of’ maar ‘en, en, en’! Dit kunnen we er aan doen:

 1. Veranker duurzaamheid in alle onderwijsprogramma’s

Het stoppen van klimaatverandering, het realiseren van een circulaire economie en de biodiversiteit herstellen, het zijn de grote gestelde doelen van de Rijksoverheid. Dit vergt een manier van duurzaam denken en duurzaam doen, voor de generatie nu en de generatie die komt. Er zijn al verschillende groepen en initiatieven die de zgn. Sustainable Development Goals verankeren in het onderwijscurriculum. Maar dit gaat veelal om losse onderwijsprogramma’s (Landingspagina ‘Waarom’ , 2021). Om duurzaamheid bij iedereen bij te brengen, is herziening van curricula op alle onderwijsniveaus noodzakelijk.

• Neem duurzaamheid op in de huidige herziening van de curricula in het primair onderwijs en (onderbouw) voortgezet onderwijs.
• Neem duurzaamheid op in de komende herziening van de bovenbouw voortgezet onderwijs.
• Neem duurzaamheid en circulaire economie op in vakken in het MBO/HBO/WO.
• Richt samen met brancheverenigingen minors in op basis van bovenstaande doelen.
• Geef meer ruimte aan studenten om in een onderwijsprogramma ook zelf vakken te kiezen.

2. Vergroot de instroom in duurzame en technische opleidingen

Terwijl er steeds meer mensen nodig zijn om zonnepanelen te leggen, huizen te renoveren en laadpalen voor elektrische auto’s te installeren, neemt het aanbod van goed opgeleid personeel juist af (NOS, 2021). Daarom moet de instroom in duurzame en technische opleidingen flink omhoog.

• Start nationale campagnes voor werken in de energietransitie. Zet daarbij in op werken in de energietransitie voor iedereen en niet alleen voor technische beroepen/opleidingen.
• Koppel de financiering van beroepsopleiding aan baankansen en/of subsidieer techniekopleidingen.
• Zorg voor omscholingstrajecten en deeltrajecten binnen opleidingen.

 3. Voorkom vroegtijdige uitval van studenten

Onderwijsinstellingen kampen al jaren met hoge aantallen studenten die in het eerste studiejaar stoppen met hun opleiding. Bij MBO Techniek en procesindustrie verlaat 30% voortijdig de opleiding. Bij HBO opleidingen Civiele Techniek, Werktuigbouwkunde, ICT en Elektrotechniek verlaat 40% vroegtijdig de opleiding (TKI, 2020). Dit beperkt het aantal studenten dat als personeel beschikbaar komt in de energietransitie.

• Bied adequate voorlichting omtrent studiekeuze en begeleiding van leerlingen met een verhoogd risico op uitval.
• Werk samen met bedrijven om studenten een beter beeld te geven van mogelijke banen.
• Maak inzichtelijk hoe werken in de techniek/energietransitie eruit ziet door bijvoorbeeld digitale inhouse dagen of rondleidingen via virtual reality te organiseren.

4. Creëer (afstudeer)stages en leerwerkplekken

Voordat je überhaupt een fabriek, windmolenpark, windturbine of dergelijke mag betreden moet je in het bezit zijn van diverse veiligheidscertificaten. Dit is voor een bedrijf een flinke investering voor iemand die maar een paar maanden stage loopt. Meer duaal studeren zou uitkomst bieden, maar werkgevers zien ertegen op om zoveel geld te investeren in iemand die in korte tijd ‘misschien’ kan worden weggekaapt door de concurrent. Daarbij komt dat wanneer een afgestudeerde de arbeidsmarkt mag betreden, hij/zij te weinig ervaring heeft voor de 3+ jaar werkervaring die veel werkgevers vragen. Door meer stageplaatsen aan te bieden wordt het mogelijk om meer jongeren aan te trekken, ze te enthousiasmeren voor de energietransitie en ze de nodige relevante werkervaring op te laten doen.

• Creëer meer stages en leerwerkplekken binnen je organisatie.
• Maak het aannemen van stagiaires aantrekkelijker voor werkgevers.
• Vraag bij bedrijven in je regio op waarom bedrijven geen stagiaires aannemen.

5. Creëer meer bijbanen voor studenten

Naast de eerder genoemde wegen van wijzigingen in curricula, minors en stages is er nog een andere wijze waarop studenten zich kunnen voorbereiden op de arbeidsmarkt. Namelijk door als bijbaan al in contact te komen met het werkveld. Waar het MBO door middel van Beroeps Begeleidende Leerweg (BBL) trajecten het belang kent van een constructieve rol voor de student op de werkvloer, lijken het HBO en WO de werkvloer vaak nog als simulatie te benaderen. Door studenten daadwerkelijk bij te laten dragen aan het resultaat van een organisatie ontstaat een verbinding die het onderwijs (nog) niet kan bieden. Contact tussen werkgevers en studenten via bijbanen en zonder tussenkomst van tal van eisen van onderwijsinstellingen, biedt daarom een unieke kans meer personeel te vinden en het onderwijs aan te vullen.

• Splits bestaande functies op om bijbanen te creëren voor jongeren.
• Focus je op de korte termijn op jongeren die werkloos zijn geraakt door de corona-crisis.

6. Maak startersbanen inzichtelijk voor jongeren

Studenten in het MBO vinden duurzame energie ‘wel belangrijk’, maar hebben vaak minder de intrinsieke passie om in de wereld van duurzame energie aan de slag gaan. Studenten HBO en WO in de laatste fase van hun studie geven vaker aan te willen werken in de duurzame energiesector, maar tegelijkertijd weten zij niet goed waar ze kunnen werken (ECN, 2016) (Jongeren Denktank Coronacrisis, 2021). Ook jongeren in hun eerste baan willen vaker switchen naar de energietransitie. Toch vinden zij die willen, geen baan in de energietransitie.

• Breng vacatures in de energietransitie in beeld bij jongeren (niet alleen technische vacatures).
• Organiseer traineeships die geen achtergrond in de techniek vereisen (vb. ICT).
• Maak inzichtelijk hoe werken in de techniek/energietransitie eruit ziet door bijvoorbeeld digitale inhouse dagen of rondleidingen via virtual reality te organiseren.

7. Vergroot de arbeidsmarkt met personeel uit andere sectoren

De overstap op schone energie betekent dat veel mensen die in de traditionele energiesector werken, hun baan zullen verliezen. Vooral in de kolenindustrie is de krimp fors, maar in mindere mate ook in de olie- en gasindustrie (SER, 2018) (ECORYS, 2021). Nu wordt er weinig tot niet geïnvesteerd in personeel in krimpberoepen/sectoren. Dan zijn er nog mensen die wel willen switchen van sector maar niet weten hoe. Google voor de lol eens ‘zij instroom energietransitie’ en daarna ‘zij instroom ICT’, waar kun je makkelijker informatie over vinden?

• Vraag ondersteuning en/of advies van regionale mobiliteitsteams.
• Bied ontwikkelbudget aan in ontslagregelingen voor omscholing & leven lang leren.
• Richt een omscholingsfonds in voor krapteberoepen voor (dreigende) werklozen.
• Communiceer duidelijk naar verschillende doelgroepen hoe ze kunnen omscholen.

8. Vergroot de arbeidsmarkt met personeel uit andere landen

Om de totale arbeidsmarkt te vergroten, moet er ook meer inzet komen op het aantrekken en behoud van internationaal personeel. Nederland scoort hier namelijk slechter op dan concurrerende landen (Netherlands Foreign Investment Agency, 2016). Vooral afstudeerders en partners van kenniswerkers kunnen geen baan vinden. Denk hierbij niet alleen aan kenniswerkers, maar ook aan meereizende partners, arbeidsmigranten en internationale studenten.

• Creëer één landelijk merk & platform en verwijs door naar regionale merken/platformen.
• Begeleid internationale studenten naar werk in Nederland.
• Begeleid (technisch) geschoolde statushouders naar werk.
• Maak werk geschikt voor Nederlands- en internationaal personeel.
• Verlaag drempels voor bedrijven om internationaal personeel aan te nemen.
• Breid regionale voorzieningen uit zoals expatcentra, ook voor arbeidsmigranten.

9. Maak een gedegen actieplan voor het verkrijgen van de nodige arbeidskracht

Het Klimaatakkoord benoemt het oplossen van het tekort aan praktisch geschoolde arbeidskrachten als randvoorwaarde. Daarbij liet Topsector Energie een scan uitvoeren op de concept-RES’en ( Topsector Energie, 2020). Hieruit blijkt dat maar in de helft van de conceptplannen aandacht is voor de voortdurende krapte op de arbeidsmarkt. Hiermee is er niet alleen te weinig aandacht voor de arbeidsmarkt, maar loopt ook de uitvoering van de energietransitie vast. Daarom is het belangrijk om zowel regionaal, als nationaal inzicht te krijgen in hoeveel arbeidskracht er nodig is.

• Maak voor elke regio een kwantitatieve analyse (human capital agenda) over de vraag of er genoeg arbeidskrachten beschikbaar zijn om de voorgestelde plannen uit te voeren.
• Maak op basis van de regionale analyses, een landelijke analyse om te kijken hoeveel personeel er nodig is voor de uitvoering van de energietransitie.
• Zet de regionale mobiliteitsteams structureel in om werklozen te helpen naar banen in krapteberoepen.

Tot slot

Door aan de slag te gaan in de hele keten van onderwijs en arbeidsmarkt, worden alle ‘kinken uit de kabel’ gehaald. Hierdoor ontstaat een sterke en duurzame arbeidsmarkt die de uitvoering van de energietransitie mogelijk maakt. Maar waar moet je dan beginnen?! Aan de slag gaan in de hele keten lukt je niet alleen. Voor de energietransitie zijn al verschillende samenwerkingsverbanden opgezet tussen overheden, inwoners, bedrijfsleven, netbeheerders en maatschappelijke organisaties. Namelijk de Regionale Energiestrategie (RES). Dit is een goed startpunt.

Ons advies

Neem contact op met de RES-regio bij jou in de buurt en vraag wat zij nog meer kunnen doen aan bovenstaande punten en of ze hier nog hulp bij nodig hebben! Zo dragen we gezamenlijk bij aan de uitvoerbaarheid van de energietransitie.

Daarnaast biedt Wise up ook diverse ondersteuning om vraag en aanbod dichter bij elkaar te brengen. Bijvoorbeeld het opstellen van een Human Capital Agenda (HCA) op het gebied van energietransitie en duurzaamheid. Of het meewerken aan onderzoek rondom klimaatadaptatie of circulaire economie. Benieuwd wat we voor jou kunnen betekenen? Neem gerust contact met ons op.

Krijg inzicht in de impact van de energietransitie op de arbeidsmarkt en het onderwijs.

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.

Geraadpleegde bronnen:

Topsector Energie. (2020). “Quickscan – Regionale Energie Strategie & Human Capital Agenda”.

ECN. (2016). De duurzame energiesector.

ECORYS. (2021). Klimaatbeleid en de arbeidsmarkt (2021).

Jongeren Denktank Coronacrisis. (2021). Adviesrapport ‘En nu… daden!’.

Landingspagina ‘Waarom’ . (2021). via Curriculum.nu.

Netherlands Foreign Investment Agency. (2016). Monitor Vestigingsklimaat.

NOS. (2021). Tienduizenden extra mensen nodig in de energietechniek, maar aantal studenten daalt.

PBL. (2019). Frictie op de arbeidsmarkt door de energietransitie.

SER. (2018). Energietransitie en Werkgelegenheid Kansen voor een duurzame toekomst.

TKI. (2020). TKI Wind op Zee – Post 2030 offshore wind employment in the Netherlands.

Inclusief 5 tips om een betere netwerkmanager te worden.

Door: Lars Damen

In mijn vorige blog gaf ik al aan dat netwerksamenwerkingen een vorm van samenwerking is waarin hiërarchie een bijrol speelt in tegenstelling tot werken binnen organisaties. Als medewerker binnen een organisatie moet je soms gewoon doen wat je gevraagd wordt ook al ben je het er niet mee eens. In een netwerksamenwerking of netwerkorganisatie verlopen die processen anders. Wil je een succesvolle netwerkmanager worden vraagt dit hele andere competenties.

In deze blog wil ik vijf belangrijke kenmerken en competenties van een netwerkmanager toelichten. Namelijk: openheid van geest, onderhandelen, geduld, interpersoonlijke vaardigheden en leiderschap achter de schermen.

1. Openheid van geest

Een open geest oftewel het hebben van een open mind (in het Engels klinkt het toch echt veel beter). Ik zou eraan willen toevoegen dat je een gezonde dosis nieuwsgierigheid moet hebben en de wil om te doorgronden en te begrijpen. Als een onderzoeker ga je met potentiële samenwerkingspartners in gesprek. Je wilt weten wat ze belangrijk vinden, welke belangen ze nastreven maar ook hoe ze op de inhoud betrokken zijn. Je wilt bijna in de huid kruipen van de ander.

Tip 1: probeer in de eerste gesprekken die je voert zo min mogelijk aan het woord te zijn. Stel vragen! Zorg dat de ander praat. Luister goed naar de woorden die de ander kiest.

2. Onderhandelen

Onderhandelen in een netwerk gaat anders dan normaal. Als we een huis gaan kopen hebben je vaak één overzichtelijk doel, ik wil het huis kopen voor een zo laag mogelijke prijs. Je streeft één belang na, je eigenbelang.

In een netwerksamenwerking is dit vaak niet zo makkelijk. Je moet namelijk een oplossing bedenken die voor al je partners werkt! Het is als schaken op meerdere borden tegelijk. Als netwerkmanager moet je daarom met veel complexiteit om kunnen gaan en over een enorme hoeveelheid flexibiliteit en inventiviteit beschikken. In de praktijk betekent dit vaak ook veel kopjes koffie drinken en belletjes plegen om ideeën vrijblijvend bij partners te toetsen.

Tip 2: denk na over creatieve oplossingen. Als je teveel water bij de wijn hebt gedaan is deze niet meer te drinken. Kijk naar de ingrediënten die op tafel liggen en maak een spannende cocktail waar al je partners blij van worden. Mocht je de puzzelstukje even niet overzien maak dan een stakeholder analyse.

3. Geduld

Het opzetten van een stabiele netwerksamenwerking heeft tijd nodig. Je wilt je partners niet in een samenwerking rommelen waar ze eigenlijk niet op zitten te wachten.

Ik heb het zelf meegemaakt binnen een project waarbij iemand anders de voorbereidende gesprekken gedaan had met prachtig resultaat een tiental convenanten. Ik dacht destijds…een gespreid bedje! Niets bleek minder waar. De partners waren onder druk gezet, met de boodschap als je nu niet tekent gebeurt er nooit meer iets. Met als gevolg…toen er geleverd moest worden gaf niemand thuis.

Je wilt partners binden op een gemeenschappelijk resultaat, het doel van het netwerk. Willen partners nog niet aanhaken, geloven ze nog niet of onvoldoende in het doel en om dit middels samenwerking te realiseren.

Tip 3: Zorg dat er voldoende voortgang gemaakt wordt maar zet partners niet onder druk. Partners sluit je aan op de inhoud.

4. Interpersoonlijke vaardigheden

Goed ontwikkelde interpersoonlijke vaardigheden die je in staat stellen om groepsprocessen te doorgronden en te beïnvloeden zijn van groot belang in het opzetten van netwerksamenwerkingen.

We denken vaak dat als we alle partijen om tafel zetten dat de samenwerking vanzelf komt. Ik betwijfel dit ten zeerste. Groepsprocessen laten zich lastig voorspellen omdat mensen zich in een groep anders gedragen. Een goede netwerkmanager investeert zowel in de groepsprocessen als in de één-op-één relatie tussen de partners en zichzelf. Op die manier kun je beter het gedrag van partners in de groep duiden. Een ander voordeel van één-op-één contacten is dat je veel meer informatie te horen krijgt, mits je een veilig psychologisch klimaat weet te scheppen.

Het is niet voor niks dat onderhandelingen in de politiek vaak in de achterkamertjes beklonken worden. De achterkamertjes hebben een negatieve bijklank gekregen maar zonder die kamertjes was men waarschijnlijk helemaal niet tot een oplossing gekomen.

Maar let op! Als netwerkmanager is je doel een stabiele samenwerking opzetten die voor iedereen werkt (of afzien van samenwerking als die er gewoonweg niet in blijkt te zitten). Zorg dat je zorgvuldig omgaat met de informatie die anderen met je delen.

Tip 4: Communiceer met de groep én met de individuele partijen.

5. Leiderschap achter de schermen

De rol van netwerkmanager is vaak cruciaal om samenwerkingen tussen organisaties van de grond te krijgen. Als netwerkmanager speel je een grote rol, met name achter de schermen. Is het gelukt de samenwerking van de grond af te krijgen…gun je partners dan een plek op het podium. Als zij de samenwerking uitdragen is dat een teken van een krachtige samenwerking. Je staat dan misschien niet op het podium (alhoewel je partners je soms op het podium trekken) maar ze bellen je de volgende keer wel weer als er een nieuwe samenwerking gesmeed moet worden. Heb je als netwerkmanager een duidelijke PR-taak voor het netwerk, dan klim je natuurlijk wel het podium op.

Als netwerkmanager klim je dan misschien niet overal het podium op. Je krijgt er wel sociaal kapitaal voor terug. Een paar jaar geleden was ik coördinator Human Capital Agenda Topsectoren van West-Brabant. Een prachtige rol om te mogen vervullen. Ik zat/zit diep ingebed in de West-Brabantse netwerken, met als gevolg dat mensen je jaren later nog steeds weten te vinden of kennis met je willen maken

Tip 5: laat je partners het succes van het netwerk uitdragen: je credit’s komen wel!

Heb jij onze whitepapers al ontdekt?

Deze kun je gewoon gratis aanvragen bij whitepapers

 Je ontvangt dan ook de wekelijkse vervolgblogs over trends gemakkelijk in je mail

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.

Organisaties heroriënteren zich geregeld hun core business. Oftewel ze denken na over de vragen: Wat doen we zelf?…make en Wat kopen we in?…buy. W. Powel beschreef nog een derde manier om tot uitwisseling te komen in zijn artikel Neither Market, Nor Hierarchy maar samenwerken oftewel Network.

Make (hiërarchie)

Als een organisatie besluit diensten en producten zelf te maken dan maakt de organisatie gebruik van hiërarchie om economische uitwisseling te realiseren. De organisatie neemt medewerkers in dienst, die een bepaalde rol of taak vervullen binnen het bedrijfsproces. Deze medewerkers leveren arbeid in ruil voor loon. Ondanks de goede relatie die je wellicht hebt met je werkgever is er toch een vorm van afhankelijkheid. Simpel gezegd: soms moet je gewoon even doen wat de baas je vraagt. Deze manier van organiseren is eigenlijk helemaal niet zo flexibel als we soms denken. Menig verandermanager slaagt niet in de opdracht om een verandering succesvol te implementeren.

Buy (market)

Wat een organisatie niet besluit zelf te doen koopt het in. De organisatie maakt gebruik van de diensten die er worden aangeboden. Er wordt onderhandeld over contracten. Is er eenmaal een contract gesloten dan kan de uitwisseling van goederen of diensten gaan plaatsvinden. Wanneer een organisatie ontevreden is over de kwaliteit wordt de leverancier hierop aangesproken met als ultieme consequentie, overstap naar een ander. Dit maakt deze manier van uitwisseling zeer flexibel.

Naast deze twee vormen is er dus nog een derde manier waarop organisaties komen tot economische uitwisseling. Namelijk Netwerken! Mijn persoonlijke favoriet. Niet omdat deze superieur is aan de andere twee, helemaal niet. Maar gewoon uit persoonlijke interesse, omdat je met een samenwerking van verschillende organisaties problemen kan oplossen die voor één bedrijf te groot zijn (zogenaamde Wicked problems).

Netwerken

Netwerken moet gezien worden als een derde manier waarop organisaties komen tot economische uitwisseling. Netwerksamenwerking wijkt op een aantal punten sterk af van de eerder genoemde uitwisselingen via de markt of hiërarchie:

• Partners in het netwerk moeten aanvullende sterktes hebben. Elke partner levert een bijdrage die een ander niet kan leveren. Doordat de verschillende partijen elkaar aanvullen ontstaat er een wederzijdse afhankelijk. Samen werken ze aan een gezamenlijk doel. Ook wel aangeduid met de R (Result).
• De relatie staat centraal om tot uitwisseling te komen. Er zullen heel wat kopjes koffie gedronken moeten worden voordat de samenwerking staat, maar als de samenwerking eenmaal van de grond komt kunnen bijzondere resultaten worden bereikt. Elke partner moet een bijdrage leveren en voordeel halen uit de samenwerking.
• Partijen moeten niet deelnemen om snel winst te maken of nemen deel om vooral te “halen”. Zonder te brengen is een netwerk samenwerking niet duurzaam en valt het snel weer uit elkaar. Iedereen in het netwerk moet beter worden van de samenwerking.

Het opzetten van netwerksamenwerkingen vraagt een andere taal en ander gedrag. Een goede manager kan volledig falen als netwerkmanager als hij zich niet aanpast. Welk gedrag belangrijk is voor een netwerkmanager deel ik graag in mijn volgende blog.

Heb jij onze whitepapers al ontdekt?

Deze kun je gewoon gratis aanvragen bij whitepapers

 Je ontvangt dan ook de wekelijkse vervolgblogs over trends gemakkelijk in je mail

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.

Met de reeks blogs die we schrijven over trends in arbeidsmarkt, onderwijs en economie, brengen we mensen die in dit vakgebied werkzaam zijn op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Dat is een belangrijke basis om te bepalen wat je te doen hebt.

Door te ontdekken welke thema’s belangrijk zijn, kun je daar beleid op maken. Op die manier bepaal je waar je de schaarste aan tijd, geld of energie aan wilt besteden. Als je de keuze hebt gemaakt, weet je beter waarop te investeren en ontstaat er beweging.

In deel 4 van 5 blogs besteden we aandacht aan de trends in de economie. En welke impact heeft Covid-19? Wat betekenen deze trends voor de arbeidsmarkt? En hoe kan het onderwijs hierop inspelen?

Trends in de economie: ben jij al geïnformeerd?

Door de vele ontwikkelingen in beroepen en sectoren wordt de arbeidsmarkt onvoorspelbaarder. Banen verdwijnen en ontstaan in rap tempo. Dit komt mede door technologische ontwikkelingen en digitalisering. Eenvoudige arbeid wordt geautomatiseerd; het overige werk wordt complexer.

De Coronacrisis versterkt dit effect nog eens extra. Tijdens de lockdown hebben bepaalde sectoren het erg moeilijk terwijl andere sectoren floreren. Door de tijdelijke crisismaatregelen (o.a. NOW, TOZO) worden banen nu gesubsidieerd waarvan niet duidelijk is of ze na de lockdown nog blijven bestaan.

Er wordt in 2021 een flinke economische groei voorspeld als de lockdown wordt losgelaten. Dit is o.a. gebaseerd op de ervaringen in het derde kwartaal 2020 toen de lockdown tijdelijk werd versoepeld. Het is echter wel mogelijk dat tijdelijke veranderingen zich vastzetten naar permanente veranderingen. Zo zullen mensen meer thuis blijven werken, is de verwachting. Dat heeft bijvoorbeeld een blijvend effect via een verminderde vraag naar kantoorvastgoed, vervoersmiddelen en bedrijfscatering. ICT-bedrijven bijvoorbeeld zullen juist profijt trekken van deze ontwikkeling omdat zij software aanbieden die het thuiswerken vergemakkelijken.

De levensduur van bedrijven neemt af van gemiddeld 60 jaar in 1950 naar gemiddeld 16 jaar anno 2021. Dat betekent dat veel minder mensen 30 of 40 jaar bij dezelfde werkgever zullen werken.

Door deze veranderingen zullen andere skills worden gevraagd: de zogenoemde 21^e-eeuwse vaardigheden. Deze zijn in opmars met een aantal cruciale vaardigheden vereist om te kunnen meebewegen met de vraag op de arbeidsmarkt. Met name flexibiliteit, (digitale) geletterdheid en een goed leer- en adaptievermogen worden belangrijker.

Al enige tijd krijgen internationale technologiebedrijven meer invloed op de economie. Soms ook disruptief, dat wil zeggen dat er over 10 jaar grote spelers zullen zijn die nu nog niet bestaan.

Daarbij neemt platformisering een vlucht. Dat betekent dat steeds meer diensten en producten worden aangeboden door bedrijven die zelf niet de productiemiddelen bezitten maar die van anderen (door)verkopen. Denk hierbij aan Uber, Airbnb etc.

De arbeidsparticipatie is groter dan ooit te voren. Verandering is van alle tijden. Als we de afgelopen eeuw bezien, zijn er heel veranderingen opgetreden met groot effect op onderwijs en arbeidsmarkt. Toch staat Nederland er nu goed voor. Daarom mogen we er best vertrouwen in hebben dat we flexibel genoeg zijn om de problemen die op ons af komen te tackelen en de kansen te benutten. Zaak is wel om de ontwikkelingen goed te monitoren en er tijdig beleid op te maken. Voor elk van ons persoonlijk is het zaak om te investeren in “leven lang ontwikkelen” en de eigen loopbaan.

Effect in cijfers

In januari 2021 waren 337.000 mensen werkloos, dat is 3,6 procent van de beroepsbevolking. In de afgelopen drie maanden daalde het aantal werklozen met gemiddeld 23.000 per maand. Dat is de sterkste daling sinds de start van de maandcijfers in 2003 en vooral te danken aan de steunmaatregelen van het Rijk voor bedrijven.

Het aantal werkenden groeide in de afgelopen drie maanden met gemiddeld 19 duizend per maand en kwam in januari uit op 9,0 miljoen. De werkloosheid daalde ook doordat minder jongeren zich aanboden op de arbeidsmarkt. Wel is het aantal werklozen nog 64.000 hoger dan bij het begin van de coronacrisis. Dat meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers over de beroepsbevolking.

In januari hadden 4,1 miljoen mensen van 15 tot 75 jaar om uiteenlopende redenen geen betaald werk. Naast werklozen ging het om 3,8 miljoen mensen die niet recent hebben gezocht en/of niet direct voor werk beschikbaar zijn. Zij worden niet tot de beroepsbevolking gerekend. Hun aantal is in de laatste drie maanden met gemiddeld 7.000 per maand gestegen. Dat betekent dat meer mensen zichzelf hebben teruggetrokken van de arbeidsmarkt.

Eerdere ramingen van het CPB (2020) gaan uit van een economische groei van 3% in 2021. Maar ook het CPB weet niet precies wanneer het economisch herstel begint (CPB, 2021). Dat hangt af van het verloop van de pandemie, van de beschikbaarheid van vaccins, van de snelheid waarmee de contactbeperkende maatregelen kunnen worden afgebouwd. Maar we weten wel dat het herstel gaat komen en dat het krachtig kan zijn.

In de voorspellingen (CPB, 2020) loopt de werkloosheid eerst nog op tot meer dan 6% in 2021. Vooral jongeren, flexwerkers en zzp’ers worden daarbij hard geraakt. Toch lijkt de daling een meevaller, want in een eerdere prognose sprak het CPB nog over stijging van de werkloosheid tot 8,5 procent.

Door de coronacrisis is de digitale transformatie in één klap zeven jaar vooruitgesprongen (McKinsey & Company 2021). McKinsey bevroeg circa 900 bestuurders en senior-managers over de hele wereld om een beeld op te halen van de digitale transformatieslag die werd gemaakt. Hun ervaring is unaniem: de digitalisering is in 2020 geëxplodeerd. Een belangrijke drijvende kracht is de verschuiving naar online werken en e-commerce. Van boodschappen doen tot financiële transacties.

Wat kun je doen?

Onduidelijkheid alom dus. We weten niet precies wanneer de economie weer gaat groeien en wat de blijvende gevolgen zijn voor de arbeidsmarkt. Het beste wat je kan doen, is het nieuws goed blijven volgen zodat je op de hoogte blijft van de veranderingen die op ons afkomen.

Dit is geen reden om stil te zitten. Juist nu is het belangrijk om arbeidsfit te blijven. Dat betekent juist nu investeren in de ontwikkeling van jezelf, je medewerkers of je bedrijf. Blijf proactief denken en handelen. Sommige mensen raken in een passieve sleur tijdens de lockdown. Echter het is de moeite waard om juist nu uitdagingen op te zoeken. Voor iedereen ligt dat weer op andere terreinen.

Er is een groot aanbod van gratis online cursusaanbod beschikbaar gesteld door het Rijk via de subsidieregeling NL leert door voor om- en bijscholing. Die kun je bekijken via https://vindjeupdate.hoewerktnederland.nl/.De rijksoverheid vindt het belangrijk dat je nu juist bijblijft en je kennis en kunde bijspijkert. Ook Provincies bieden hun inwoners een gratis cursusaanbod, bijv. op www.brabantleert.nl en www.limburgleert.nl .

Bedrijven zullen adaptief moeten zijn en constant moeten blijven innoveren. Anders is hun levensduur beperkt. Werknemers zijn zelf verantwoordelijk voor hun duurzame inzetbaarheid en moeten er vooral ook na hun 55^e levensjaar zorgen wendbaar te blijven omdat ze mogelijk nog van baan moeten wisselen voor hun pensioen.

Ontdek de belangrijkste trends tot 2030 op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.

Gebruikte bronnen:

www.cbs.nl , februari 2021

www.cpb.nl, februari 2021

www.mckinsey.com, februari 2021

Rijksoverheid februari 2021, https://vindjeupdate.hoewerktnederland.nl/

www.brabantleert.nl

www.limburg.leert.nl

Met de reeks blogs die we schrijven over trends in arbeidsmarkt, onderwijs en economie, brengen we mensen die in dit vakgebied werkzaam zijn op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Dat is een belangrijke basis om te bepalen wat je te doen hebt.

Door te ontdekken welke thema’s belangrijk zijn, kun je daar beleid op maken. Op die manier bepaal je waar je de schaarste aan tijd, geld of energie aan wilt besteden. Als je de keuze hebt gemaakt, weet je beter waarop te investeren en ontstaat er sneller beweging.

In deel 3 van 5 blogs besteden we aandacht aan de trends van de klimaatverandering en energietransitie. Wat komt er op je af? En wat betekent deze trend voor de arbeidsmarkt? En hoe kan het onderwijs hierop inspelen?

De invloed van klimaatverandering en energietransitie, wat je hierover moet weten:

De komende jaren zal de voorspelde klimaatverandering doorzetten. Dat betekent dat de gemiddelde temperatuur op aarde en ook in Nederland toeneemt. Afhankelijk van de hoeveelheid broeikasgassen (m.n. CO2) die wordt uitgestoten, loopt de temperatuur verder op. Ook zal de zeespiegel stijgen omdat de polen en gletsjers smelten.

Nederland werkt aan de uitvoering van een ambitieus klimaatakkoord. Hierin staan zo’n 600 afspraken om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan. De focus ligt dus vooral op de zgn. energietransitie. Deze transitie is, in tegenstelling tot andere transities zoals industrialisering, digitalisering, internet, etc., aangejaagd vanuit de overheid. De verwachting is dat deze transitie gaat zorgen voor een toename in de vraag naar arbeid (PBL, 2020).

Ook wordt ingezet op de verduurzaming van de economie. Met name de circulaire economie, waarbij grondstoffen worden hergebruikt, is in opkomst. Hiervoor wil de overheid samenwerken met het bedrijfsleven, overheden, vakbonden, financiële instellingen en andere maatschappelijke organisaties. Het doel is om volledig circulair te zijn in 2050 met een tussendoelstelling van 50% in 2030 (Rijksoverheid , 2021).

Door klimaatadaptatie houdt Nederland rekening met een veranderend klimaat. De kans op extreme hitte, droogte en overstromingen neemt door het veranderende klimaat toe. Om Nederland hiertegen te beschermen, werken de Rijksoverheid, provincies, gemeenten en Waterschappen met inbreng van maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen, burgers en bedrijfsleven samen. Het doel is Nederland voor de toekomst te beschermen tegen hoogwater, te zorgen voor voldoende zoetwater en Nederland zo in te richten dat het klimaat (overstromingen, hitte, droogte) bestendig wordt (IenW, 2017).

De gevolgen van deze transities (energietransitie, circulaire economie, klimaatadaptatie) leveren in alle provincies tot 2030 forse spanning op de arbeidsmarkt op. Er is een grotere vraag naar o.a. installatiemonteurs, ingenieurs (zowel elektrotechnisch als niet elektrotechnisch), architecten, technici bouwkunde en natuur, machine monteurs, automonteurs en leerkrachten basisonderwijs (Frictie op de Arbeidsmarkt door de Energietransitie: een Modelverkenning, 2019).

Daar staat tegenover dat een zgn. crowding-out principe zichtbaar zal zijn waardoor andere banen (zij het minder in aantal) zullen verdwijnen. Dit komt omdat de extra investeringen ten behoeve van deze transities ten koste gaan van andere investeringen en consumptie. Als bijvoorbeeld iemand zijn huis verduurzaamt is er minder geld om uit eten te gaan of om een nieuwe wasmachine te kopen (PBL, 2020).

Door technologische ontwikkelingen kan de vraag naar arbeid op langere termijn richting 2050 juist weer gaan afnemen. Ook kunnen deze ontwikkelingen ervoor zorgen dat installaties en apparatuur duurzamer en energiezuiniger worden (Wetering , 2018).

Effecten in cijfers

In 2030 moet de uitstoot van broeikasgassen met 49% verminderd zijn t.o.v. 1990. Daarnaast wordt er gestreefd naar een klimaat neutrale samenleving, met per saldo nul uitstoot van broeikasgassen in 2050. Het is mogelijk dat het nieuwe kabinet de tussendoelstelling voor 2030 verhoogt naar 55% minder uitstoot t.o.v. 1990, in lijn met de wens van de Europese Commissie (Klimaatakkoord , 2021).

Tegen 2030 zijn er door de klimaatregelingen duizenden banen bijgekomen, dit kan oplopen tot 39.000-72.000 fte (van Dril, 2019). Dit is erg afhankelijk van de investeringen die zowel door de overheid, bedrijven en particulieren worden gedaan. Daarnaast gaan extra investeringen voor de energietransitie ten koste van andere bestedingen en investeringen. In sommige sectoren en regio’s gaan hierdoor banen verloren. Overall komen er echter banen bij die nodig zijn om de energietransitie te realiseren. Omdat er naar verwachting meer vacatures ontstaan dan er werkzoekenden bij komen, stijgt de spanning op de arbeidsmarkt (PBL, 2020).

Er is een mogelijke extra groei van de beroepsbevolking door de migratie van klimaatvluchtelingen naar ons land. Die trend is onvoorspelbaar en het effect is niet goed in te schatten. Wel wordt er nu al geprognotiseerd dat de bevolkingstoename de komende 10 jaar 745.000 is waarvan twee derde van deze toename door immigratie ontstaat (CBS, 2020).

Wat kun je doen?

Het creëren van bewustwording. De transities naar een duurzamer Nederland brengen veel kansen met zich mee. Bewustwording van deze kansen zorgt ervoor dat meer mensen van deze kansen gebruik kunnen maken.

Leerlingen moeten opgeleid worden in nieuwe beroepen op het gebied van duurzaamheid. Voor het onderwijs betekent dit dat er op alle niveaus aandacht moet worden besteed aan de klimaatproblemen en de energietransitie. Daarnaast dienen leerlingen bewust gemaakt te worden van kansrijke opleidingsrichtingen ten gevolge van de energietranistie.

Het stimuleren van intersectorale mobiliteit. Hieronder wordt de doorstroom verstaan van werkenden tussen de sectoren onderling. Door de energietransitie zal de vraag naar arbeid in sommige sectoren dalen (het zgn. crowding out principe), waar deze in andere sectoren juist toeneemt. Als deze arbeidskrachten kunnen overstappen van krimp- naar groeisectoren of beroepen, wordt de extra vraag naar arbeid ingevuld en tegelijkertijd een toename van de werkloosheid voorkomen.

Leven Lang Ontwikkelen (LLO). Leren stopt niet na het behalen van een diploma. Ook werkenden en werkzoekenden moeten zich een leven lang ontwikkelen. Voor werknemers die in een sector werken waar de investeringen van de energietransitie veel invloed hebben, geldt dit nog meer. De technologie gaat snel en kennis veroudert sneller dan ooit te voren. Medewerkers moeten daarom de tijd krijgen om op tijd bij te kunnen scholen. Daarnaast wordt er meer van de medewerker verwacht op andere skills, zoals sociale vaardigheden. Als medewerker werk je steeds vaker in een keten en is het belangrijk om ook het werk van de ander te snappen; multidisciplinair werken.

Gebruikmaken van zij-instroom. De vraag naar arbeid neemt toe, vooral in de techniek. Hoewel het aantal jongeren dat voor een opleiding in de techniek kiest langzaam groeit, is de instroom lang niet voldoende om de komende jaren aan de vraag naar arbeid te voldoen. Daarnaast ligt er een opgave om meer mensen (met ondersteuning) aan het werk te helpen die nu nog aan de zijlijn staan. Hier zit een stevige uitdaging in, maar door gebruik te maken van zij-instroom kan op de toenemende vraag naar schaars personeel worden ingespeeld.

Innoveren. Het is nog de vraag of er voldoende medewerkers te vinden zijn om aan de vacaturevraag die ontstaat door de energietranistie te voldoen. Innovatie kan een oplossing bieden voor eventuele tekorten. Denk hierbij aan:

• Innovatie op samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven;
• Innovatieve samenwerkingen in de Multi helix;
• Technologische innovaties, zoals robotisering, automatisering of digitalisering. Deze innovaties zorgen dat het werk door minder mensen uitgevoerd kan worden en de krapte op de arbeidsmarkt afneemt.

Ontdek de belangrijkste trends tot 2030 op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.

Geraadpleegde bronnen voor deze blog:

CBS. (2020). Prognose: Bevolking blijft komende 50 jaar groeien.

IenW. (2017). Deltaprogramma 2018.

Klimaatakkoord . (2021). 55% minder uitstoot: Vele routes met ‘Bestemming Parijs’.

PBL. (2020). Regionale Arbeidsmarkteffecten van de Energietransitie: een scenarioverkenning.

Riele, S., Huisman, C., Stoeldraijer, L., de Jong, A., van Duin, C., & Husby, T. (2019). PBL/CBS Regionale Bevolkings- en huishoudensprognose 2019-2050. PBL.

Rijksoverheid . (2021). Circulaire Economie.

van Dril, T. (2019). Verkenning werkgelegenheidseffecten van klimaatregelen. TNO.

Wetering , A. (2018). Effecten van de energietransitie op de regionale arbeidsmarkt – een quickscan. PBL.

Weterings, A., Bakens, J., Ivanova, O., & Fouarge, D. (2019). Frictie op de Arbeidsmarkt door de Energietransitie: een Modelverkenning. PBL.

De maatregelen die worden genomen vanwege Corona leggen ons sociaal verkeer stil. Het virus zegt tegen ons dat sociaal contact gevaarlijk is. Iedereen is een potentiële bron van besmetting.

We hebben hier nu dagelijks mee te maken. Verjaardagfeestjes worden niet meer gevierd. We worden gedwongen om strikt te kiezen met welke vrienden we afspreken. We mogen niet meer naar ons werk, dus een spontaan gesprek bij het koffiezetapparaat is er ook niet meer bij. We doen er alles aan om onze nauwe contacten nog de aandacht te geven die ze verdienen. Goede vrienden, familie en naaste collega’s (strong ties) zijn onze houvast in deze tijd. Toch is een andere groep van contacten die we niet uit het oog moeten verliezen.

De mensen die onsympathiek worden aangeduid met de term: de zwakke contacten. Oftewel onze weak ties.

De weak ties zijn aan het verzwakken omdat al onze aandacht uitgaat naar de sterke contacten. Misschien is dit zelfs een verklaring voor teruglopende gezamenlijkheid waar we op dit moment tegenaan lopen in de bestrijding van het virus. Weak ties zijn de touwtjes die onze samenleving bij elkaar houden. De touwtjes die we nu allemaal massaal aan het doorknippen zijn. Weak ties zijn essentieel voor integratie van individuen in een community (Granovetter, 1973).

Wat zijn weak ties?

Het makkelijkst om het uit te leggen is als volgt. Weak ties zijn mensen die je kent maar niet heel erg goed kent.

De sterkte van een contact wordt bepaald door:

• De tijd die je met iemand door brengt
• De emotionele intensiteit van de relatie. De emotionele intensiteit van weak ties is vaak wat lager, daarom vallen deze in deze tijd van Corona ook als eerste weg.
• The intimiteit die je bij elkaar, in de zin van het gevoel van de verbondenheid, voelt

Een exacte definitie is moeilijk te geven. Maar gevoelsmatig kunnen we sterke contacten en zwakke contacten makkelijk onderscheiden. Vaak is een onderscheid al te vinden in onze taal. Denk bijvoorbeeld aan hoe we anderen beschrijven: een goede vriend van mij…. versus iemand die ken…

Waarom zijn weak ties zo belangrijk?

Zoals gezegd zijn weak ties de touwtjes die onze samenleving bij elkaar houden. Anders gezegd het zijn de bruggetjes tussen onze eigen kleine bubbels.

Als mens onderhoud je over het algemeen veel meer weak ties dan strong ties. Daarin ligt voor een groot deel de kracht van weak ties. Weak ties hebben ons veel te bieden, van informatie tot kansen (Granovetter, 1973). Nog steeds vindt meer dan de helft van ons een baan via het eigen netwerk. En hierin spelen weak ties een veel prominentere rol dan onze strong ties. Het is niet voor niks dat het UWV tips geeft om ook het netwerk in kaart te brengen dat je minder goed kent. Hier ligt juist de kracht.

Een ander belangrijk voordeel van weak ties is dat ze leiden tot nieuwe informatie. Daarom spelen ze ook een belangrijke rol in het creëren van business opportunity’s, innovatie (exploration) (Prencipe, 2008).

We kunnen niet zonder weak ties daarom blijft het van groot belang om ook in Corona tijd deze weak ties eens van aandacht te voorzien.

Maar let op! Netwerken levert je vaak niet direct iets op. Sterker nog je weet van te voren vaak niet wat het je oplevert. Maar als je genoeg zwakke contacten onderhoud dan gaat het je iets opleveren. Je creëert op die manier iets, wat anderen weleens geluk noemen. Mensen die aangeven vaak geluk te ervaren, hebben vaak een beter netwerk.

Oke, we hebben dus geconcludeerd dat weak ties de samenleving bij elkaar houden, ons nieuwe informatie verschaft, kansen voor werk en ondernemen opleveren….

….Maar hoe onderhouden we weak ties in corona tijd?

Hierbij 5 tips:

1. Pak wat vaker de telefoon. We zijn geneigd om veel af te handelen via mail. We zetten een directe vraag uit bij een collega/ werkcontact. Lekker efficiënt, maar misschien iets te efficiënt. De spontane praatjes bij het koffiezet apparaat moeten we zien te vervangen. Heb je een collega of werkcontact nodig? Grijp dan je kans. Pak de telefoon en vergeet niet om even over de ditjes en de datjes te praten.
2. Log iets te vroeg in bij teams vergaderingen of blijf nog even hangen (met name bij overleggen waar mensen uit andere organisaties of teams bij aanwezig zijn). Voorheen kreeg je vaak de interessante “weetjes” te horen net voor of na het overleg omdat je iets te vroeg bent of omdat je nog even met iemand naar buiten loopt. In die één-op-één contacten zijn mensen veel vrijer om te praten.
3. Blijf (digitale)kopjes koffie drinken met netwerkcontacten. Het grote voordeel van Corona is dat iedereen nu kan werken met teams. Dus zorg dat je met bepaalde contacten blijft bijpraten. Als is het maar een kwartiertje.
4. De telefoonwandeling. Wandelen en telefoneren gaan prima samen en je slaat ook nog twee vliegen in één klap. Je scoort op je dagelijkse portie beweging en vitamine d (nu nog belangrijker) en je hebt weer een netwerk contact gelegd. Daarnaast is het ook nog sociaal want je zou ook zomaar de ander kunnen bewegen om een ommetje te maken.
5. Zorg dat je digitaal zichtbaar blijft. Sociale media helpen ons om weak ties te onderhouden. Schrijf net zoals ik een blog of deel een (persoonlijk)bericht. Zorg dat mensen laagdrempelig contact met je op kunnen nemen.

Zolang we te maken hebben met Corona kost het ons iets meer werk om onze weak ties in leven te houden. Maar laat je weak ties niet stikken! Hopelijk dragen deze vijf tips daaraan bij.

Ik ben Lars Damen consultant bij Wise up. Ik ben gespecialiseerd in onderwijs, arbeidsmarkt en economie. Als netwerk-, project- en programmamanager zet ik samenwerkingen op tussen organisaties. Daarom blijf ik me verdiepen in de werking van netwerken. Hopelijk heb ik ook jou middels deze blog hier enthousiast over gemaakt. Heel veel netwerk succes!  

Heb jij onze whitepapers al ontdekt?

Deze kun je gewoon gratis aanvragen bij whitepapers

 Je ontvangt dan ook de wekelijkse vervolgblogs over trends gemakkelijk in je mail

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.

Geraadpleegde bronnen voor deze blog:

Granovetter. (1973). The Strength of weak ties. American Journal of Sociology.

Prencipe, C. &. (2008). Networks of innovation and modularity: a dynamic perspective. International Journal Tehcnology Management.

Met een reeks blogs die we schrijven over trends in arbeidsmarkt, onderwijs en economie, brengen we mensen die in dit vakgebied werkzaam zijn op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Dat is een belangrijke basis om te bepalen wat je te doen hebt in strategie, beleid en uitvoering.

Door te ontdekken welke thema’s belangrijk zijn, kun je daar plannen voor maken in jouw dagelijks werk. Op die manier bepaal je waar je de schaarste aan tijd, geld of energie aan wilt besteden. Als je de keuze hebt gemaakt, weet je beter waarop te investeren en ontstaat er beweging. Hoe beter je in staat bent je doelen te bepalen, hoe meer maatschappelijke impact je kunt maken.

In deel 1 van deze blogs besteden we aandacht aan de trend van technologische vooruitgang. Wat betekent deze trend voor de arbeidsmarkt? En hoe kan het onderwijs hierop inspelen?

Belangrijkste technologie-trends

Allereerst is daar natuurlijk de toenemende digitalisering. Er komen steeds nieuwe toepassingen bij en hele werkprocessen worden overgenomen door software en cloudcomputing. Dit heeft al veel banen gekost, bijv. in bank- en verzekeringswezen en de reisbranche.  McKinsey (2021) stelt zelfs dat uit onderzoek onder het bedrijfsleven blijkt dat Covid-19 de digitale transformatie met zeven jaar versnelt.

Ook onze communicatie voltrekt zich deels digitaal via Social Media, games en Apps. Dat heeft effect op banen in de communicatie, sales en marketing. Voorbeelden van relatief nieuwe beroepen zijn de online marketeer, de appbouwer en de game-specialist.

Met COVID-19 is er t.b.v. het thuiswerken het gebruik van videotools als Zoom en Teams bijgekomen. Afhankelijk van het aantal mensen dat na de pandemie (deels) thuis zal blijven werken, heeft dit effect op het autogebruik, kantoorgebruik en -voorzieningen, onderwijs etc. Er zullen daardoor verschuivingen optreden in de betrokken branches qua werkgelegenheid.

Verder is The Internet of Things in opmars. Door slimme apparaten die via internet, WiFi of bluetooth worden aangestuurd, kunnen we sneller in onze behoeften voorzien. Deze voorzieningen moeten worden geïnstalleerd en onderhouden. Dat betekent dat daar bijv. extra installateurs voor nodig zijn.

Daarnaast is sprake van robotisering waarbij slimme robots het werk overnemen. Middels kunstmatige intelligentie kunnen deze robots steeds meer. Denk bijv. aan de fabricage van auto’s en  het verpakken van materialen. Dit betekent dat banen vervangen worden door robots. Er komen plaatsvervangend andere banen bij voor het bedienen en onderhouden van de robots.

Ook worden algoritmen ingezet, veelal gebruik makend van datasets. Deze data worden verzameld over grote groepen mensen zodat adequate vervolgacties eenvoudig door een bot vanuit bijvoorbeeld klantenservices worden bepaald. Technologie beconcurreert de mens niet langer alleen op spierkracht, maar ook op denkvermogen en creativiteit (Kirschner, 2017). Dat is een nieuwe ontwikkeling waarvan de effecten op de arbeidsmarkt de komende decennia duidelijk gaan worden.

Effecten in cijfers

De organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling (OECD, 2019) laat in onderzoek zien dat de komende 15 tot 20 jaar 14% van de werkgelegenheid gaat verdwijnen als gevolg van technologisering, digitalisering en automatisering. Als we kijken naar absolute aantallen houdt dit in dat er van de 10.722.000 arbeidsplaatsen die we momenteel (Q3 2020) in Nederland hebben, er afgerond 1.500.000 banen zullen verdwijnen. Risicogroepen zijn lager opgeleiden, werknemers in administratieve beroepen (UWV, 2020) en flexkrachten.

Daarnaast zal 32% van de banen ingrijpend veranderen (OECD, 2019). Dat zijn afgerond circa 3.400.000 banen. Veel banen omvatten daarbij andere handelingen dan voorheen. De focus op taken die computers niet kunnen vervullen, wordt groter. Het werk verschuift naar het managen, communiceren en het toepassen van expertise (Bughin et al., 2018).

Daarbij zijn er ook een positief effecten (McKinsey, 2020). De volgende technische beroepen zullen tot 2030 de grootste banengroei doormaken:

• Ingenieurs, wetenschappers en analisten
• Technologiespecialisten zoals IT-professionals
• Managers en leidinggevenden wiens werk niet vervangen kan worden door machines
• Professionele onderwijzers en opvoeders van de jonge bevolking in opkomende economieën
• Werknemers in de bouw, vooral wanneer er daadwerkelijk meer geïnvesteerd wordt in gebouwen en infrastructuur
• Fysiek werk dat servicegericht en onvoorspelbaar is, zoals installatietechniek.

Wat kun je doen?

De groei in toepassing van digitale technologieën vraagt permanente om- en bijscholing (World Economic Forum, 2020). Covid-19 versnelt dit proces alleen maar. Ter ondersteuning zijn (mede door NLleerdoor.nl) online trainingen en cursussen sterk in opkomst. Als professional kun je zelf op zoek gaan naar de vele mogelijkheden die tegen een laag tarief of gratis worden aangeboden op internet. Ook kun je medewerkers of collega’s hierop attenderen. Er kan nog veel vooruitgang worden geboekt in het bewust maken van werknemers dat zij in zichzelf moeten investeren nu de technologische vooruitgang en digitalisering zo hard gaat.

Verder creëert de inzet van technologie nieuwe banen, met name in de ICT en technologische innovatie. Daarmee veranderen ook markten en behoeften. Soms is deze verandering zelfs disruptief. Organisaties zullen meer richting wendbare organisaties (agile, scrum, lean) moeten gaan om de veranderingen bij te houden. Als je werkgever of manager bent, is het wijsheid om te onderzoeken hoe wendbaar je organisatie nu al is voor ingrijpende marktveranderingen. Uiteraard kan je daarbij zelf ook innoveren door gebruik van nieuwe technologie en/of digitale middelen.

Nieuwe technologie biedt kansen op bijvoorbeeld adaptieve leermiddelen in het onderwijs, speciaal toegesneden op elke leerling apart zodat gepersonaliseerd leren mogelijk is. Hiervan wordt onder andere binnen het basisonderwijs al gebruik gemaakt. Een voorbeeld zijn rekenlessen waar leerlingen middels het gebruik van een iPad een gedifferentieerd aanbod krijgen welke wordt aangepast naar een oneindig aantal niveaus. Als je in het onderwijs werkt, is het belangrijk je te verdiepen in deze innovaties en ze in je lessen te implementeren waar mogelijk.

Voor werknemers worden de zgn. 21^e eeuwse skills zoals emotionele intelligentie, creativiteit, kritisch denken en empathie belangrijker. Het is belangrijk dat werknemers zichzelf openstellen voor leven lang ontwikkelen en zich oefenen in deze skills. Ook jouw baan kan disruptief veranderen. Het is de uitdaging van werkgever en werknemer om samen het talent te herkennen en goed in te zetten. Mogelijk kunnen zelfs nieuwe functies ontworpen worden rondom dit talent. Onderzoek eens hoe je dit voor jou werkelijkheid maakt. Gun het jezelf om die werkplek te vinden of zelf te creëren. Het brengt je plezier, voldoening en groei. En je levert ook nog eens de meeste waarde aan de wereld om je heen. Onthoud dat jij jouw talenten niet voor niets hebt. Gebruik ze. Blijf investeren in jezelf zodat je jouw talenten nog beter kunt benutten op de juiste plekken.

Ontdek de belangrijkste trends tot 2030 op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.

Geraadpleegde bronnen voor deze blog:

prof. dr. Paul A. Kirschner, ‘Voorbereiden op niet-bestaande banen’, OU, 2017

McKinsey: Covid-19 versnelt digitale transformatie met zeven jaar (consultancy.nl/nieuws), 2021

McKinsey: The future of work in Europe, 2020

OECD Employment Outlook 2019: The future of work, 2019

Bughin et al., Skill shift, Automatisering en de toekomst van personeel, 2018

World Economic Forum, Future of Jobs Report 2020

UWV, werk.nl

Een overweging om van zelfstandig professional naar loondienst te gaan, is er een die veel zelfstandigen maken gedurende deze periode. Het is voor jou als zelfstandig ondernemer niet gemakkelijk hierin de juiste keuzes te maken. Deze blog is bedoeld voor zzp’ers die overwegen deze stap te zetten. Ik help je op weg om deze situatie aan te gaan.

1. Waar begin je?

In veel gevallen is het goed jouw mindset te veranderen. Vergeet niet dat de arbeidsmarkt in brand staat. Er zijn heel veel problemen momenteel. En om nog maar even in deze beeldspraak te blijven: Corona legt ook jou misschien wel het vuur aan je schenen. Dan moet je niet in de vlammen blijven staren, maar in actie komen. Beweging helpt je verder. Jij bent niet de enige die zich in deze situatie begeeft. Ga eens na wat er de afgelopen periode allemaal is gebeurd. Heb je wel de juiste keuzes gemaakt of kunnen maken? Het is nu de tijd om nieuwe kansen te creëren!

Probeer eens de volgende vragen te beantwoorden:

Ben ik nog wel de architect van mijn eigen leven?
Klopt wat ik momenteel doe nog wel met wie en wat ik wil zijn?
Hangt er een donkere wolk boven mijn ondernemerschap?
Is het bedrijf er voor mij of ben ik er voor het bedrijf?

Het kan zelfs zomaar zijn dat de nadelen van je onderneming inmiddels groter zijn dan de voordelen. En misschien zie je signalen die daar op wijzen maar kan je ze nog niet accepteren. Als het zo is dat jij ervaart dat bij jou het bedrijf vóór alles gaat in plaats van andersom (immers het bedrijf zou er moeten zijn ten dienste van jouw persoonlijke doelen in het leven) dan is het tijd om het over een andere boeg te gooien van zelfstandig professional naar loondienst.

2. Wat kan ik doen?

Je loopbaan krijgt een nieuwe wending en dat hoef je zeker niet alleen te doen! Zoek iemand die je kan helpen of ga naar een loopbaancoach. In een aantal gesprekken zorgt deze er samen met jou voor dat jij weer grip op jouw loopbaan kan krijgen van zelfstandig professional naar loondienst . Helaas is het budget vanuit de overheid voor een aantal gratis ontwikkeladviezen op. Maar vanaf 1 december 2020 stelt de minister weer budget beschikbaar. Je kunt nu ook naar de site van ‘Wijzer in je werk’ gaan (www.wijzerinjewerk.nl) en een afspraak maken voor een loopbaangesprek met een erkend loopbaanadvies. Kosteloos als je in Noordoost-Brabant woont.

3. Waar ga jij voor?

Als je als mens weet wat je wilt dan is de kans het grootst dat je dit ook daadwerkelijk bereikt. Je moet jezelf dan wel dwingen een keuze te maken voor specifieke doelen. En maak hierover dan ook afspraken met jezelf. Je kunt ineens een grote stap zetten en totaal iets anders gaan doen, of je kunt het met tussenstappen doen. Zo groei je als het ware naar jouw droombaan. En dat maakt het ook overzichtelijker en bereikbaarder. Zo’n stap zetten kost tijd, maak er ook die tijd voor! En wees realistisch, het kost gemiddeld 6 maanden om werk te vinden. Ga dus een tijdsplan maken dat ook echt haalbaar is voor jouzelf.

4. Hoe start je je zoekacties?

Als het zover is dat je op zoek gaat naar een betaalde baan, is het goed om allereerst je warme netwerk te benutten. Dit zijn o.a. de relaties die via je zelfstandig ondernemerschap kent. Zorg dat bekend wordt dat je een baan wilt. Via via is de kans op een baan nog steeds groter dan via openbare vacaturesites. Ook Social Media leent zich goed om te gebruiken. LinkedIn is momenteel het belangrijkste kanaal voor veel werkgevers. Je kunt daarop aangeven welke jobs je interesse hebben en ontvangt dan dagelijks nieuwe vacatures. Zorg voor een professioneel CV, op internet zijn tools beschikbaar waarmee je die heel gemakkelijk kan maken.

5. Blijf je bewust!

Voor het project ZZPBOOST is het college “Nieuw perspectief” opgenomen. In dit college geef ik je handvatten, dit doe ik met voorbeelden en oefeningen. Ik geef je nog meer tips hoe je bijvoorbeeld jouw vaardigheden kunt bijspijkeren en concreet op zoek kan gaan naar werk.

Opnieuw keuzes maken is niet makkelijk, maar het geeft rust als dit lukt. En dat draagt bij aan een positieve gemoedstoestand. Uiteindelijk is dat belangrijk. Houd vol en je komt er. Ik wens je daar veel succes bij.

Inge Willems schreef deze blog voor de website zzpnobboost.nl in haar rol als regionaal manager van het Werkgeversservicepunt Noordoost Brabant.

Ontdek de belangrijkste trends tot 2030 op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie