Van economische groei naar brede welvaart

De discussie over de toekomst van de Nederlandse arbeidsmarkt draait niet langer uitsluitend om economische groei. Een stijgend Bruto Binnenlands Product (BBP) op zichzelf is immers niet voldoende. Het gaat steeds meer om het realiseren van een economie waarin werk bijdraagt aan menselijk welzijn, ecologische duurzaamheid en verbondenheid in de samenleving. Op basis van ervaringen bij het Landelijk Werkgeverservicepunt Gemeenten (LWSPG) en in de Arbeidsmarktregio Noord-Limburg zie ik dagelijks hoe een sterke regionale samenwerking niet alleen de lokale economie versterkt, maar ook bijdraagt aan een inclusieve nationale samenleving.

Volgens het Centraal Planbureau (CPB, 2022) is er een duidelijke verschuiving zichtbaar in het overheidsbeleid: economische ontwikkeling moet vooral bijdragen aan brede welvaart. Dit betekent dat vooral de kwaliteit van werk, de eerlijkheid in de verdeling van kansen en de duurzaamheid van onze samenleving centraal zou moeten staan.

Ter verduidelijking hiervan behandelen we drie essentiële redenen die aantonen waarom een sterke regionale arbeidsmarkt de basis vormt voor een gezonde en inclusieve economie.

1. Regionale arbeidsmarkten als fundament van brede welvaart

De eerste pijler heeft te maken met het gegeven dat Nederland een rijke diversiteit aan regio’s kent, elk met hun eigen economische dynamiek en sleutelsectoren. Generiek beleid is daardoor vaak niet toereikend en kan regionale ongelijkheden verergeren. Uit het advies van de Sociaal-Economische Raad (SER, 2023) blijkt dat een arbeidsmarktbeleid dat specifiek inspeelt op regionale behoeften essentieel is om mismatches te voorkomen en de kansen voor alle inwoners te vergroten.

Een concreet voorbeeld is arbeidsmarktregio Noord-Limburg, waar er een hoge vraag is naar arbeidskrachten in de logistiek en agrofoodsector. Ondertussen ligt de focus in andere regio’s, zoals de Randstad, meer op de technologische en ICT-sector. Daarom is het investeren in maatwerk binnen generieke thema’s als Leven Lang Ontwikkelen (LLO) en praktijkgericht onderwijs en hybride leeromgevingen, noodzakelijk. Uit onderzoek van het Rathenau Instituut (2023) blijkt dat de regionale koppeling tussen onderwijs en de arbeidsmarkt leidt tot betere kansen voor werkzoekenden en een sterkere economische veerkracht. Kortom, maatwerk in de regio’s in de aanpak van het oplossen van personeelstekorten.

2. Werkcentra en drempelloze toegang tot werk en scholing

Een volgende pijler raakt de systeemwereld van de arbeidsmarkt. Brede welvaart garandeert dat niemand buitenspel raakt. Een inclusieve arbeidsmarkt vraagt om een systematische aanpak waarin iedereen, ongeacht achtergrond, leeftijd of opleidingsniveau, gelijke kansen krijgt.
Volgens de Kamerbrief van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW, 2024) biedt de invoering van werkcentra, onder de noemer ‘no-wrong-door’, een integrale oplossing. Door iedere werkzoekende, ongeacht via welk contactpunt hij of zij de arbeidsmarkt betreedt, direct de juiste en integrale ondersteuning te bieden, wordt de arbeidsmarkt toegankelijker en efficiënter ingericht.

Vanuit het LWSPG zien we dat in alle 35 arbeidsmarktregio’s in elk geval gemeenten, het UWV, onderwijs, sociale partners en SBB gezamenlijk hard werken aan laagdrempelige werkcentra, zodat mensen sneller kunnen (door)stromen naar passend werk of scholing. Dit model helpt niet alleen de individuele kansen, maar draagt ook bij aan de algehele inclusiviteit en samenhang van de samenleving.

3. Duurzame economische ontwikkeling begint in de regio

Tenslotte de pijler van duurzame ontwikkeling. Voor een toekomstbestendige economie is het van belang dat werkgelegenheid niet alleen economisch rendabel is, maar ook ecologisch en sociaal duurzaam. Nationale overheden zouden regio’s moeten ondersteunen bij het ontwikkelen van innovatieve modellen die aansluiten op hun specifieke kenmerken. De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO, 2020) benadrukt dat maatwerk in economische strategieën de sleutel is om lokale uitdagingen aan te pakken.

In Noord-Limburg zien we dit in de praktijk: er worden experimenten uitgevoerd op het gebied van groene werkgelegenheid in de agrifoodsector en energietransitie, ondersteund door gerichte scholingstrajecten en innovatieprojecten. Dit zorgt ervoor dat mensen niet alleen nu werk hebben, maar dat zij ook in de toekomst mee kunnen groeien in sectoren die bijdragen aan een duurzame economie.

Conclusie: Sterke regio’s, sterke samenleving

Een gezonde en inclusieve economie gaat verder dan alleen economische groei. Het vergt een geïntegreerde aanpak waarbij:

• Maatwerk wordt geleverd per regio,
• Werkcentra de drempels tot werk en scholing verlagen, en
• Duurzame ontwikkeling de basis vormt voor toekomstige werkgelegenheid.

Door in te zetten op deze regionale pijlers bouwen we aan een samenleving waarin welzijn, gelijke kansen en duurzaamheid hand in hand gaan. Een sterke regionale arbeidsmarkt is dan ook de fundering voor een inclusieve en toekomstbestendige economie.

Wil je meer weten over hoe jij kan bijdragen aan een toekomstbestendige arbeidsmarkt? Neem dan contact met mij op. Ben je benieuwd naar meer verdieping als het gaat om het realiseren van een economie waarin werk bijdraagt aan menselijk welzijn, ecologische duurzaamheid en verbondenheid in de samenleving? Lees dan ons whitepaper!