De huidige ontwikkelingen op technologisch, economisch en maatschappelijk vlak zullen de komende jaren sterke invloed hebben op de vraag naar personeel. Het is lastig om precies te voorspellen welke banen in de toekomst zullen domineren. Dit maakt dat mensen zich zorgen maken over de toekomst van werk, zowel voor de huidige als de toekomstige generaties. Welke studies leiden naar banen van de toekomst?

Door dit blog te lezen krijg je een indruk van de vakgebieden en studierichtingen die voldoende kansen bieden op de toekomstige arbeidsmarkt. Voor onderwijsinstellingen is het belangrijk om aan te blijven sluiten bij de behoeften van het bedrijfsleven in de branches waarin hun studenten straks op zoek gaan naar werk.

Banen ontstaan, veranderen of verdwijnen

De automatisering heeft het afgelopen decennium gezorgd voor een afname in o.a. het aantal administratieve beroepen (12%) en secretaresses (33%) (Intermediair, 2023). Bleef bij automatisering de afname in vraag beperkt tot routinetaken, met de opkomst van AI kunnen ook cognitieve en creatieve taken voor een gedeelte overgenomen gaan worden (ABN AMRO, 2023).

Niet alleen technologische ontwikkelingen gaan de komende jaren zorgen voor het ontstaan, veranderen of verdwijnen van banen op de arbeidsmarkt. Ook ontwikkelingen op economisch en maatschappelijk vlak zullen de komende jaren sterke invloed hebben op de vraag naar personeel. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de verschuiving naar groene en duurzame energie, waarbij veel extra handen nodig zijn om alle klimaatdoelstellingen te realiseren. Of de ontwikkelingen in de gezondheidszorg, waar de dubbele vergrijzing ervoor zorgt dat de groep ouderen niet alleen groter wordt, maar dat ook de gemiddelde leeftijd steeds hoger komt te liggen wat van invloed is op de zorgvraag.

Dit maakt dat mensen zich zorgen maken over de toekomst van werk, zowel voor de huidige als de toekomstige generaties. Welke studies leiden naar banen van de toekomst? Waar zit de komende jaren nog voldoende vraag? Welke studierichtingen zijn nog interessant om te volgen en bieden vervolgens ook perspectief op werk? Hieronder volgen enkele ontwikkelingen die invloed hebben op de arbeidsmarkt en worden er studierichtingen gegeven die voldoende kansen bieden.

Banen van de toekomst

De keuze van de juiste studierichting kan een belangrijke rol spelen bij het voorbereiden op de zogenoemde banen van de toekomst. Hieronder geven we enkele vakgebieden en competenties die de komende jaren steeds belangrijker worden:

• Artificial Intelligence (AI) en Machine Learning: AI en machine learning hebben een enorme impact op verschillende industrieën, waaronder gezondheidszorg, financiën, transport en meer. Studierichtingen gericht op AI en machine learning kunnen veel kansen bieden. Een overzicht van cursussen en opleidingen op dit vlak is bijvoorbeeld te vinden via de volgende link: https://www.intermediair.nl/opleidingen/bladeren/automatisering-ict/1/ai/8392
• Datawetenschap en -analyse: Het verzamelen en analyseren van gegevens wordt in vrijwel elke sector steeds belangrijker. Datawetenschappers en data-analisten helpen organisaties om waardevolle inzichten uit gegevens te halen. Opleidingen tot data-analist zijn er op zowel MBO, HBO als WO niveau.
• Duurzame energie en milieutechnologie: De overgang naar groene en duurzame energie blijft een groeiende trend. Daarnaast is ook het duurzaam bouwen momenteel hot topic. Studies op het gebied van hernieuwbare energie, milieutechnologie en groene bouw kunnen leiden tot banen die bijdragen aan een duurzamere toekomst.
• Gezondheidszorg en biotechnologie: Met de vergrijzende bevolking en de voortdurende ontwikkeling van nieuwe medische technologieën is er veel vraag naar professionals in de gezondheidszorg en biotechnologie. De zorg staat voor de uitdaging om de vraag naar personeel in balans te houden met het aanbod. Bij ongewijzigd beleid zou in 2024 een op de vier werknemers in de zorg moeten werken, waar dat nu nog een op de zes is (Vintura, 2023). Beroepen in deze sectoren blijven dus kansrijk. Het Integraal Zorgakkoord zet echter ook sterk in op het terugdringen van de zorgvraag (Rijksoverheid, 2022). Dit zorgt ervoor dat ook in de welzijnssector een sterk toenemende vraag plaatsvindt, bijvoorbeeld naar sociaal werkers. Ook hier zijn opleidingen op zowel MBO als HBO niveau voor.
• Cybersecurity: Met de toenemende digitalisering is de vraag naar cybersecurity-experts sterk gestegen. Het beschermen van digitale systemen en gegevens is van cruciaal belang voor organisaties en overheden. Opleidingen die opleiden tot bijvoorbeeld privacy officer, cyber security specialist of functionaris gegevensbescherming bieden veel baankansen.
• Robotica en automatisering: Robots en geautomatiseerde systemen worden steeds meer gebruikt in industrieën zoals productie, logistiek en gezondheidszorg. Studies in robotica en automatisering kunnen leiden tot veelbelovende carrières.
• Psychologie en geestelijke gezondheid: De aandacht voor geestelijke gezondheid groeit, en er is vraag naar professionals in de geestelijke gezondheidszorg, counseling en psychotherapie.

Krapte op de arbeidsmarkt

Hoewel bovenstaande beroepen sterk in opkomst zijn, zal er de komende jaren ook voor andere beroepsgroepen nog voldoende vraag zijn. Naar verwachting blijft de arbeidsmarkt in ieder geval de komende twee decennia (tot 2040) krap (UWV, 2023). Dit komt onder andere door de stagnerende beroepsbevolking door vergrijzing, terwijl er wel nog sprake is van een toenemende vraag naar arbeid. Het UWV heeft zelfs een lijst opgesteld met maar liefst 140 beroepen die structureel krap blijven. Meer dan de helft van deze beroepen bevinden zich in de sectoren bouw, industrie en techniek. Ook de ICT en zorg zijn sectoren met een groot aantal structureel kansrijke beroepen (Werk.nl, 2023).

Rol van het onderwijs

Gelet op de krapte op de arbeidsmarkt en de ontwikkelingen die ervoor zorgen dat er een (toenemende) vraag ontstaat naar specifieke competenties en beroepsgroepen, is het van belang dat het onderwijsaanbod in met name het MBO, HBO en WO goed aansluit op de lokale, regionale en landelijke vraag naar arbeid.

Wise up

Als Wise up ondersteunen we verschillende onderwijsinstellingen bij het in kaart brengen van de regionale vraag naar arbeid, zowel kwantitatief als kwalitatief nu en in de toekomst. Daarbij adviseren we welke opleidingen onderdeel moeten uitmaken van het onderwijsaanbod om zo het onderwijs goed te laten aansluiten op de vraag van de arbeidsmarkt. Daarnaast zijn we ook bij een veelvoud aan projecten betrokken die zich richten op toeleiding naar kansrijke beroepen waarin onderwijs, bedrijfsleven en gemeenten samenwerken (o.a. projecten richting energietransitie en richting zorg).

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.