De toekomst van werk: 5 tips hoe AI in de organisatie succesvol te maken

In mijn dagelijks contact met managers, bestuurders en beleidsmakers over de arbeidsmarkt, zijn er vijf belangrijke trends waar men zichzelf vragen over stelt:

1. Aantrekken en behouden van talent

2. Flexibiliteit en thuiswerken

3. Diversiteit en inclusie (D&I)

4. De vaardigheden van de toekomst

5. Rol AI in de toekomstige organisatie

In een reeks van 5 blogs wil ik aan deze onderwerpen aandacht schenken en bespreken hoe hier in de nabije toekomst met succes de organisatie op door te ontwikkelen.

Deze blog gaat over het vijfde onderwerp: de rol van AI in de toekomstige organisatie en hoe deze succesvol te maken. De opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) heeft in feite een nieuwe set vaardigheden geïntroduceerd die essentieel zijn voor werknemers die effectief met AI willen werken. De vraag die in deze blog wordt behandeld, is hoe hier de organisatie succesvol mee te laten worden.

Waarom hiermee aan de slag? The WHY

De ontwikkelingen rondom AI gaan de laatste jaren razendsnel. Het fijne is dat AI toegankelijk is geworden voor iedereen. Denk daarbij aan toepassingen die het internet doorzoeken, zoals ChatGPT en Copilot evenals AI-tools ingebouwd in bijvoorbeeld Google. Dat is een kans om medewerkers op te leiden in het gebruik ervan zodat zij er optimaal de vruchten van plukken in hun werk. Dit geeft de organisatie de mogelijkheid om taken efficiënter in te richten en de arbeidsproductiviteit te vergroten. Het kan tevens een deel van het toekomstige arbeidstekort oplossen. Belangrijk is om hier snel op te acteren, om geen concurrentievoordeel mis te lopen of (voor organisaties zonder winstoogmerk) dienstverlening te verbeteren en processen te versnellen.

Dat AI nog veel vragen oproept, bijvoorbeeld over ethiek, gevolgen voor werkzekerheid, energieverbruik, datadeling en bias in teksten en afbeeldingen, moge ook duidelijk zijn. Dit is echter te voorkomen door goede interne regelgeving en juist gebruik.

Majeure ontwikkelingen om rekening mee te houden

Alvorens aan de slag te gaan met AI in de organisatie, is het goed om in te zoomen op een aantal ontwikkelingen. Waar we van kunnen leren is welke toepassingen andere organisaties succesvol gebruiken als het gaat om AI. Deze kunnen invloed hebben op de te volgen aanpak. Hierna worden er vijftal beschreven:

• Automatisering van kennisintensieve processen

Waar AI aanvankelijk vooral werd ingezet voor repetitieve administratieve taken, vindt nu een duidelijke verschuiving plaats naar de automatisering van kennisintensieve processen. Denk hierbij aan het opstellen van rapportages, juridische analyses, risico-inschatting en projectplanning. Generatieve AI wordt steeds vaker toegepast om deze processen te structureren of zelfs grotendeels over te nemen. Uit onderzoek van McKinsey (2023) blijkt dat 25% van de organisaties al gebruikmaakt van generatieve AI in ten minste één bedrijfsfunctie, met name in juridische, HR- en financiële afdelingen.

• AI in klantinteractie en dienstverlening

AI wordt in toenemende mate toegepast binnen klantinteractie via chatbots en virtuele assistenten. Deze systemen verwerken natuurlijke taal, beantwoorden vragen, en kunnen zelfs emoties detecteren. Door voortschrijdende taalmodellen worden interacties steeds natuurlijker. Volgens het ‘State of the Connected Customer’-rapport van Salesforce (2024) geeft 73% van de klanten aan al wel een keer of meerdere keren AI-gestuurde interactie te hebben ervaren bij contact met organisaties. Wellicht heb je dit zelf dus ook al wel eens ervaren.

• AI als versneller van product- en dienstontwikkeling

Organisaties zetten AI actief in om product- en dienstontwikkeling te versnellen. Dit betreft onder meer het automatisch genereren van ontwerpvarianten, simulatie van gebruikssituaties, en het voorspellen van klantbehoeften. AI ondersteunt daarbij niet alleen de technische kant van innovatie, maar ook marketing en klantvalidatie. Volgens PwC (2025) geeft 54% van met name  technologiebedrijven aan dat AI leidt tot kortere ontwikkelcycli en snellere marktintroducties.

• AI-gedreven personalisatie van dienstverlening

AI stelt organisaties in staat om dienstverlening steeds specifieker af te stemmen op individuele klantprofielen, gedrag en voorkeuren. Deze personalisatie vindt plaats in marketing, klantenservice, productaanbod en zelfs prijsstelling. Door data uit verschillende bronnen te combineren, ontstaan dynamische en contextgevoelige klantbenaderingen. Uit het eerdergenoemde Salesforce-onderzoek (2024) blijkt dat 65% van de klanten verwacht dat organisaties AI gebruiken om persoonlijke ervaringen te creëren.

• Toepassing van AI in risicobeheersing en compliance

Met de toenemende complexiteit van wet- en regelgeving groeit ook de inzet van AI op het gebied van risicobeheersing. AI wordt ingezet voor monitoring van afwijkend gedrag, geautomatiseerde risicoclassificatie en het signaleren van fraudepatronen. In sectoren als accountancy en gezondheidszorg is deze ontwikkeling inmiddels breed ingeburgerd. Volgens Deloitte (2025) maakt 38% van de onderzochte organisaties gebruik van AI voor compliance-gerelateerde toepassingen.

• Integratie van AI in interne leersystemen, kennisdeling en HR

Steeds meer organisaties passen AI toe binnen hun leer- en ontwikkelsystemen. AI identificeert leerstijlvoorkeuren, stelt persoonlijke leerpaden voor en analyseert leergedrag. Ook kennisdeling binnen teams wordt ondersteund via AI-gestuurde zoek- en aanbevelingssystemen.

Gartner (2024) voorspelt dat tegen 2026 meer dan 40% van de bedrijven AI-ondersteunde leertechnologieën volledig heeft geïntegreerd in hun HR-strategie. En dat is nog niet alles: HR kan AI ook gebruiken voor strategische personeelsplanning.  Het is te gebruiken bij data-analyses om daarmee voorspellingen te doen over verloop, verzuim en de toekomstige personeelsbehoeften om bij een krappe arbeidsmarkt tijdig aan voldoende personeel te komen.

5 tips die je graag zou willen hebben

We zien dus dat AI ondersteuning kan bieden in tal van werkgebieden. Over hoe dit in de eigen organisatie een plek te geven, is nog veel te leren en ontwikkelen. Het is een nog erg jong vakgebied.

Er zijn verschillende cruciale inzichten die managers en beleidsmakers kunnen helpen om een effectieve aanpak te ontwikkelen. Hier zijn enkele belangrijke tips die je kunt opvolgen:

1. Stel een strategie op

Wat kan de organisatie, de afdeling of het team bereiken als er meer structureel wordt ingezet op gebruik van AI? Vanuit de strategische doelen van de organisatie wordt gekeken waarin AI een rol kan gaan spelen. AI kan vice versa ook de strategische doelen gaan beïnvloeden. Dat komt omdat met AI misschien doelen bereikt kunnen worden die eerst niet haalbaar waren. AI gaat invloed hebben op het eigen productieproces, dienst of ondersteuning. Dit vraagt om innovatie.

Het gebruik van AI kan ook heel klein beginnen. Indien meer medewerkers een eenvoudige tool als Copilot (ingebouwd in Microsoft Office365 apps) gaan gebruiken als onderdeel van bepaalde bedrijfsprocessen (binnen bijv. HR, marketing, boekhouding, kwaliteit, beleid), ontstaat er een verhoging van de arbeidsproductiviteit. Dat betekent dat een eerste stap in de strategie kan zijn om de adaptiegraad te laten stijgen door mensen mee te nemen en te onderwijzen in een goed gebruik van bijv. Copilot.

2. Stel zo snel mogelijk huisregels op voor gebruik van AI

Waarschijnlijk wordt AI al gebruikt door een aantal medewerkers/collega’s in je organisatie. Dit gebeurt dan vaak nog op basis van persoonlijke voorkeuren: de één heeft er meer affiniteit mee dan de ander. Dit leidt gemakkelijk tot willekeur en brengt ook risico met zich mee. Zo kunnen datalekken ontstaan of foutieve informatie worden overgenomen van AI. Daarom is het goed om een strategie op te stellen zodat er één lijn wordt getrokken in de werkwijze. Als de strategie helder is, kan de organisatie het beste een aantal ‘huisregels’ op stellen voor het intern gebruik van AI. Zo is het belangrijk te blijven voldoen aan de AVG. Gegevens mogen alleen worden gebruikt voor het specifieke doel waarvoor ze zijn verzameld en niet voor andere doeleinden zonder toestemming van de werknemer of klant. Ook is belangrijk dat de werknemer ten aller tijde de door AI gebruikte bronnen zelf systematisch controleert zodat er geen foutieve informatie wordt overgenomen van AI.

Verder is belangrijk om de menselijke controle over beslissingen van een ingezet algoritme te behouden. Ook vooroordelen van een algoritme mogen niet doordringen tot bedrijfsprocessen dus dienen regelmatig geaudit en getest te worden door mensen. Om het draagvlak voor de inzet van AI evenals de huisregels te vergroten, is het goed om deze samen met het personeel (vertegenwoordiging of ondernemingsraad) op te stellen.

3. Zorg voor goede AI-faciliteiten voor medewerkers

Welk AI-systeem of welke AI-tools wil je als organisatie gaan gebruiken en voor actief gebruik aanbieden aan je medewerkers? Dit is de volgende vraag die beantwoord moet worden. De AI-systemen die momenteel het meest gebruikt worden zijn: ChatGPT, Copilot, Gemini en Claude. Daarnaast heb je nog allerlei specifieke AI-tools, bijvoorbeeld voor de productie van video. Ook is de ontwikkeling van AI-agents in opkomst. Een AI-agent is een slim systeem dat zelfstandig taken kan uitvoeren door informatie te verzamelen, te analyseren en hierop actie te ondernemen om een doel te bereiken. Denk bijvoorbeeld aan een chatbot die afspraken kan plannen.

Wat je ook kiest, er zijn vrijwel altijd kosten aan verbonden. Dit vergt een investeringsbudget, afgestemd op de gekozen strategie. Als je een AI-licentie koopt, kun je meteen ook kijken hoe je de gegevens die met het AI-systeem worden gedeeld, goed kunnen worden afgeschermd en niet gedeeld met het technologiebedrijf achter het AI-systeem.

Voor werkgevers geldt dat zij er goed aan doen om specifieke trainingsprogramma’s zoals AI-workshops te ontwikkelen om medewerkers op te leiden over hoe ze de nieuwe technologieën kunnen gebruiken, inclusief de software, systemen en tools die erbij horen. Bedrijven kunnen bijvoorbeeld trainingen organiseren over hoe de AI-technologie werkt, hoe het wordt toegepast in de dagelijkse werkzaamheden en hoe het de prestaties van medewerkers kan verbeteren.

4. Neem kennis van de EU AI Act

De EU AI Act, ingevoerd in 2025, is bedoeld om het gebruik en de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie binnen Europa veilig en verantwoord te reguleren. Belangrijk voor elke organisatie die met AI gaat werken, is om kennis te nemen van deze wet en de eigen strategie hierop aan te passen.

De EU AI Act in het kort: de wet legt AI-systemen langs vier risiconiveaus en koppelt hieraan passende regels. Systemen met een te hoog risico, zoals technologieën voor sollicitaties of beoordelingen, moeten voldoen aan strenge transparantie- en toezichtvereisten. Onaanvaardbare toepassingen, zoals sociale scoring zijn verboden, om discriminatie en manipulatie te voorkomen. De wet stimuleert tegelijk innovatie door ruimte te bieden aan veilige toepassingen zoals spamfilters of chatbots, mits duidelijk is dat het om AI gaat. Op deze manier stimuleert de EU AI ACT zowel de bescherming van werknemers als verantwoorde innovatie op de arbeidsmarkt.

5. Zie AI als een kans en ga zo goed mogelijk om met de bedreigingen

AI gaat grote impact hebben op ons werk. In die zin zal AI de arbeidsmarkt ingrijpend veranderen. Het is al geen experiment meer maar een nieuwe technologie die het doet en die blijft. Het bestaat uit systemen die kunnen typen, lezen, redeneren, analyseren en meer. Precies die dingen waar kenniswerkers op kantoor mee bezig zijn. AI is te zien als een hyperintelligente collega die allerlei werkzaamheden kan overnemen. Als kenniswerker word je steeds meer een supervisor van AI-systemen. Leidt dit tot banenverlies? Dat hoeft niet perse. Het kan ook leiden tot nieuwe verdienmodellen en beroepen. Maar dan moet er wel actief op worden geanticipeerd door je organisatie want anders gaat de concurrentie er met dit voordeel vandoor. Door te denken in kansen, ontstaat er ruimte om te gaan experimenteren. Wanneer je steeds de risico’s monitort, kun je vervolgens bijsturen en zelf de controle behouden. Door open te communiceren en medewerkers te betrekken bij het implementatieproces, kunnen werkgevers ervoor zorgen dat medewerkers zich gehoord voelen en kunnen ze eventuele zorgen bespreken.

Gouden tip

De gouden tip is… maak een strategisch plan met duidelijke stappen voor implementatie van AI en rol deze gestructureerd en gefaseerd uit in je organisatie, afdeling of team. Het mooie is dat de 5 tips hierboven allen onderdeel uit maken van dit plan. Het doel is als organisatie snel meer grip te krijgen op AI, er maximaal uit te halen wat erin zit en zoveel mogelijk de risico’s die eraan vast zitten te elimineren.

Het is mogelijk dat je hier enige hulp bij nodig hebt als je zelf nog geen AI expert bent. Wise up brengt deze ervaring graag in en kan je adviseren over het maken van een strategisch plan met bovenstaande stappen. Dat hoeft niet moeilijk te zijn en kan ook klein starten met bijvoorbeeld een strategie om te starten met Copilot of ChatGPT. Kan je alvast wat hulp gebruiken bij het schrijven van een prompt? Download ons DOEL+ FRAMEWORK dan nu.

Neem voor meer informatie contact op met Lisa Kessels of Inge Willems.Er valt nog veel meer te weten over AI en de toekomst van werk. Lees daarvoor ons nieuwe whitepaper, die je hieronder kunt downloaden:

Over Wise up Consultancy:

Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren.