10 checks om te zien of je huidige professie futureproof is
Inge Willems
Directeur & Senior consultant
Met de trendwatchers in kranten, tijdschriften en social media gaat het goed, héél goed. Want ze hebben het momenteel erg druk met ons te overtuigen dat we voor een nieuw tijdperk staan.
En we hangen aan hun lippen. Vorige week nog woonde ik een congres bij waarop een trendwatcher, laat ik hem Karel noemen, het volgende voorspelde: “In 2050 zijn de ijskappen gesmolten, de zeespiegel is 4-6 meter gestegen. Er ontstaan op aarde rond de evenaar veel plekken waar mensen met 60 graden niet meer kunnen leven”. Karel vervolgt: “Tegelijkertijd hebben we tegen die tijd allemaal een smartphone in de zak die 6 miljard keer sneller kan denken onze eigen hersenen. Ook kunnen we heel veel ziektes genezen omdat computers en robots ons behulpzaam zijn”. En ook: “We zijn gek op de deeleconomie en ruilen ons suf zodat veel gratis wordt”. Zo ging Karel nog even door. Iedereen kent deze verhalen zo ondertussen wel. Vaak wat overdreven maar in de kern waarachtig en plausibel.
Wat betekenen die trends voor onszelf en ons dagelijks werk? Vanuit verschillende invalshoeken heb ik de volgende checklist samengesteld om te toetsen of je professie mogelijk de komende decennia ingrijpend zou kunnen gaan veranderen.
10 Checks
Hierna volgen 10 vragen die jij jezelf kunt stellen. Aanname: het aanbod van de beroepsbevolking blijft voorlopig groter dan de vraag op de arbeidsmarkt. Dat betekent dat er veel personele concurrentie is. Verder ga ik ervan uit dat je als lezer alle voorspelde trends wel zo’n beetje kent dus die ga ik niet herhalen. Per vraag kun je uit ‘ja’ of ‘nee’ kiezen voor jouw werk.
- Kan je werk(gever) bedreigd worden door een digitaal platform?
Voorbeeld: verzekeringsagent, consultant, advocaat, hotelmedewerker, accountant
- Kan wat jij doet, ook (vrijwel) gratis worden gedaan in een deeleconomie?
Voorbeeld: bankier, verhuurder, restauranthouder, thuisverzorgende, taxichauffeur
- Is (een deel van) je werk te doen door een robot of machine?
Voorbeeld: magazijnmedewerker, chirurg, havenmedewerker, laborant, productiemedewerker
- Is je werk een dienst vooral gericht op de exportgerichte, geglobaliseerde markt die opkomende economieën kunnen overnemen?
Voorbeeld: machinebouwer, engineer, agrariër, ICT-er
- Is een spraak-, schrijf-, rij-computer, app of rekenprogramma een staat om (delen van) je werk over te nemen?
Voorbeeld: vertaler-tolk, planner, chauffeur, administratief medewerker
- Is je werk afhankelijk van overheidsfinanciering (belastinggeld)?
Verpleegkundige of verzorgende, ambtenaar, teamleider
- Is je werk kennisextensief d.w.z. anderen kunnen het snel leren?
Winkelbediende, warehousemedewerker
- Zijn er al heel veel zzp-ers in jouw professie actief?
Bouwvakker, ICT-er, koerier, interim-manager
- Is je werk gericht op kinderen en jongeren in een ontgroenende regio?
Jeugdwerker, sociaal-cultureel werker, leraar initieel onderwijs (VO, beroepsopleiding)
- Is je werk gericht op oude markten dus niet op energie, duurzaamheid, digitalisering, draadloos netwerk, recycling etc.?
Winkeleigenaar, pomphouder, automonteur, elektricien, verpleegkundige, fabrieksdirecteur
Risico’s
Stel je hebt met jouw professie één of enkele ja’s te pakken. Oei. Wat te doen? Bekijk dan eerst voor jezelf:
- de kans dat het zich voordoet.
- de impact als het gebeurt.
Kans x Impact bepalen samen het risico. Is dit risico “groot” dan is het zaak om in te spelen op de trends. Is het risico op basis van bovenstaande checklist “klein”, houd er dan rekening mee dat veel mensen de komende jaren jouw beroep zullen ambiëren. Dus neemt alsnog de personele concurrentie toe.
Je positie verstevigen
Wat kan je doen om je eigen positie op de arbeidsmarkt te verstevigen? Het allerbelangrijkste is om te blijven leren. Hoe meer je openstaat voor nieuwe kennis en informatie, hoe gemakkelijker je kunt meebewegen met een veranderende vraag op de (arbeids)markt. Ook is zaak om flexibel te zijn. Regelmatig van werk veranderen, houd je geest fit en maakt je flexibel en wendbaar zodat je niet voor één gat te vangen bent als het tij onverhoopt keert.
In het basisonderwijs heeft men het tegenwoordig over de zgn. 21e century critical skills. Deze gelden niet alleen voor de jeugd maar ook voor alle werkenden. Dit zijn vaardigheden als samenwerkingsgericht, creatief, sociaal, leiderschapsgericht, flexibel en initiatiefrijk zijn. Het kan dus de moeite waard zijn om jezelf hierin te trainen.
Ontdek de belangrijkste trends tot 2030 op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie
Gebruikte bronnen
– www.arbeidsmarktdashboard.nl van Brainport Network, een publieke website met veel informatie
– Oxford University 2015, “The Future of Employment”, C.B. Frey & M.A. Osborne
– Deloitte 2014, “De impact van automatisering op de Nederlandse Arbeidsmarkt”
– WRR 2015, “De robot de baas, de toekomst van werk in het tweede machinetijdperk”, Robert Went, Monique Kremer & Andre Knottnerus
Je kan ook het boek “Word een e-manager! Vergroot je span of control in het digitale tijdperk” downloaden. Het is gratis te downloaden op deze website.
Onze inzichten in je inbox?
Schrijf je dan in voor de Wise up nieuwsbrief. Wekelijks nieuwe inzichten in je inbox.