Statushouders in Nederland: een onbenutte bron van talent in de energietransitie

Geschreven door Janée Voet

In dit blog verkennen we de onbenutte bron van talent die gevormd wordt door de statushouders in Nederland. Hoe kan deze groep bijdragen aan het oplossen van het arbeidstekort in de energietransitie?

Nederland staat momenteel voor één van de grootste uitdagingen van deze tijd: de energietransitie. Deze overgang van fossiele brandstoffen naar duurzame energiebronnen zoals zonne- en windenergie is van cruciaal belang om klimaatverandering tegen te gaan. Maar naast deze grote stap richting een schonere toekomst, kampt Nederland ook met een groeiend arbeidstekort, met name in de groene energiesector. Ironisch genoeg zijn er duizenden statushouders in Nederland die over veel potentieel en vaardigheden beschikken, maar helaas nog te vaak over het hoofd worden gezien. In dit blog gaan we dieper in op hoe statushouders kunnen bijdragen aan het oplossen van het arbeidstekort in de energietransitie.

Uitdaging van de energietransitie

De energietransitie is verre van een eenvoudige taak. Het vergt innovatie, investeringen en toewijding op alle niveaus van de samenleving. De Nederlandse overheid heeft ambitieuze doelen gesteld om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en de energievoorziening te verduurzamen. Deze overgang vereist specialistische kennis en vaardigheden op het gebied van duurzame energiebronnen, energie-efficiëntie en groene technologie. Hierdoor groeit het tekort aan vakmensen, vooral bij projecten voor het uitbreiden van het elektriciteitsnet, de bouw van windmolenparken, de installatie van zonnepanelen, warmtepompen en laadpalen voor elektrische auto’s. Het arbeidstekort in deze sectoren blijft gestaag groeien en vormt een ernstige belemmering voor de voortgang van de energietransitie.

Statushouders in Nederland

Statushouders zijn mensen die asiel hebben aangevraagd en de vluchtelingenstatus hebben verkregen in Nederland. Velen van hen hebben een lange en moeilijke reis achter de rug en zoeken een veilige plek om hun leven opnieuw op te bouwen. Het trieste feit is dat veel statushouders, zelfs als ze relevante vaardigheden en opleidingen hebben, belemmeringen ervaren bij het vinden van werk. Taalbarrières, culturele verschillen en discriminatie zijn vaak struikelblokken op hun weg naar integratie.

Onderzoek uitgevoerd door NOS toont aan dat de Nederlandse taalvaardigheid van statushouders soms niet goed genoeg is, of dat ze enkel buitenlandse diploma’s in hun bezit hebben die in Nederland niet altijd geldig zijn. Vaak hebben ze in het begin van hun tijd in Nederland geen groot sociaal netwerk dat hen kan helpen bij het vinden van een baan. Daarnaast spelen psychische problemen soms een rol, veroorzaakt door ervaringen uit de oorlog, op de vlucht, of in de opvang.

Hierdoor duurt het vaak lang voordat statushouders aan het werk kunnen. Gemiddeld heeft slechts drie procent van hen een baan een half jaar nadat ze hun verblijfsvergunning hebben gekregen. Bovendien hindert ons eigen inburgeringssysteem statushouders bij hun toegang tot de arbeidsmarkt. Dit wordt momenteel geïllustreerd door Oekraïense vluchtelingen, die een aparte status krijgen toegekend en direct aan het werk mogen gaan zonder de verplichting tot inburgering.

In tegenstelling hiermee worden alle andere vluchtelingen verplicht gesteld om binnen drie jaar in te burgeren. Tijdens dit inburgeringsproces volgen zij inburgeringscursussen en taallessen, wat betekent dat ze minder tijd hebben om daadwerkelijk werk te vinden. Vaak betreden zij pas na het voltooien van hun inburgeringsverplichtingen de arbeidsmarkt. Oekraïners daarentegen hebben direct de vrijheid om werk te zoeken, wat verklaart waarom zoveel meer van hen direct aan het werk gaan zodra dit mogelijk is, terwijl dit bij andere groepen trager verloopt.

Voordelen inzet statushouders

De hierboven genoemde uitdagingen hebben ook voordelen. In plaats van ze te benaderen als problemen, zouden ze juist een deel van de oplossing voor elkaar kunnen vormen. Drie voordelen van het inzetten van statushouders in de energietransitie zijn:

  1. Diversiteit van perspectieven
    Statushouders brengen diverse achtergronden, culturen en perspectieven met zich mee, wat kan leiden tot innovatieve oplossingen binnen de energietransitie.
  2. Vaardigheden en talent
    Velen van hen beschikken over relevante vaardigheden en opleidingen op het gebied van techniek en bouw, wat van grote waarde is in de groene sector.
  3. Taalkundige diversiteit
    Veel statushouders zijn meertalig, wat waardevol kan zijn voor internationale samenwerking en zakelijke communicatie in de groene sector.

Participatie van statushouders

Partijen binnen de energiesector kunnen statushouders helpen om de obstakels te overwinnen die hun integratie in de arbeidsmarkt belemmeren. Hoe kunnen zij kansen creëren en barrières weghalen, zodat statushouders beter kunnen participeren in de energietransitie? Een zevental mogelijkheden wordt hieronder toegelicht:

  1. Opleiding en training
    Het aanbieden van specifieke opleidings- en trainingsprogramma’s gericht op de groene energiesector om de vaardigheden van statushouders aan te vullen om ze zo te kunnen laten participeren binnen deze sector. Dit kan met name van toepassing zijn als ze tot nu toe weinig of geen opleiding hebben gehad binnen de energiesector, waardoor er behoefte is aan bijscholing. Denk daarnaast ook aan cursussen zoals ‘Taal op de werkvloer’ waar statushouders de kans krijgen om hun beheersing van de Nederlandse taal te kunnen verbeteren.
  2. Stage- en leerwerkplekken
    Bedrijven en organisaties binnen de energiesector kunnen stage- en leerwerkplekken aanbieden om statushouders praktijkervaring te laten opdoen. De praktijkervaring zorgt ervoor dat ze na hun stage of leerwerkplek sneller aan de slag kunnen. Ook kunnen statushouders tijdens hun stage of leerwerkplek al vast bekend raken met de vaktermen binnen een sector.
  3. Samenwerking met NGO’s en overheidsprogramma’s
    Het benutten van bestaande initiatieven gericht op de integratie van statushouders in de arbeidsmarkt.
  4. Bewustwordingscampagnes
    Het vergroten van het bewustzijn onder werkgevers en het stimuleren van diversiteits- en inclusiebeleid om de kansen voor statushouders te vergroten. Op dit moment komt het vaak voor dat werkgevers niet overwegen om statushouders aan te nemen, ofwel omdat ze niet goed op de hoogte zijn van de procedures voor het aannemen van statushouders, ofwel vanwege vooroordelen en discriminatie waardoor ze terughoudend zijn om statushouders in dienst te nemen.
  5. Regionale samenwerking
    Meer (boven)regionale samenwerking tussen gemeenten kan helpen bij het oplossen van de huidige problemen rond inburgering en werkgelegenheid voor statushouders. De gemeenten kunnen bijvoorbeeld zwaarder inzetten op het zogenaamd duaal inburgeren, waarbij ingezet wordt op (arbeids-)participatie en inburgeren tegelijk. Gemeenten zijn zelf verantwoordelijk voor het begeleiden van statushouders in hun inburgering en bij het vinden van een baan. Echter elke gemeente heeft een apart beleid, wat zorgt voor verschillen tussen gemeenten. Dit maakt het lastig voor werkgevers om met statushouders aan de slag te gaan.
  6. Aanpassen van opleidingen
    Het aanpassen van opleidingen om beter aan te sluiten bij het taalniveau van statushouders kan de toegang tot de arbeidsmarkt vergemakkelijken. Daarnaast is het belangrijk om te kijken naar de erkenning van buitenlandse certificeringen en kwalificaties. In sommige gevallen beschikken statushouders over professionele kwalificaties uit hun land van herkomst die in Nederland niet erkend worden. Het vereenvoudigen van het proces voor het erkennen van deze kwalificaties kan bijdragen aan meer arbeidsparticipatie.
  7. Tweezijdig samenwerken tussen gemeenten en werkgevers
    Als aan twee kanten focus ontstaat en tegelijk stappen worden gezet, neemt de kans op succesvolle matching toe. Aan de ene kant de branches die met o.a. functiecreatie, inzetten op skills based werken en creëren van leerwerkplekken de poort wijd open kunnen zetten voor instroom. Aan de andere kant de gemeenten die de statushouders veel meer ruimte kunnen bieden voor duaal inburgeren. En ook voor statushouders die hun inburgering al achter de rug hebben, liggen hier kansen. Die kunnen opgepakt worden via de samenwerking in 35 arbeidsmarktregio’s en bijbehorende Werkgeversservicepunten die specifieke projecten met werkgevers kunnen opzetten voor de instroom van statushouders in de energietransitie.

Door ondersteuning te bieden en aangepaste opleidingsprogramma’s te ontwikkelen, kan de energiesector statushouders helpen om de obstakels te overwinnen die hun integratie in de arbeidsmarkt belemmeren. Het vergt echter ook flexibiliteit en creativiteit van werkgevers en gemeenten om deze samenwerking tot een succes te maken.

Bovendien toont de situatie met Oekraïense vluchtelingen aan dat als we het huidige systeem herzien, dit mogelijk kan bijdragen aan het arbeidstekort in de energiesector. Wellicht kan overwogen worden om meer specifieke beleid te voeren of regelgeving aan te passen voor statushouders die in de energiesector willen werken.

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zet momenteel in op extra beleidsintensivering rondom het aan werk helpen van statushouders. Zo worden pilots gedaan met zogenaamde startbanen, worden er regionale verbinders ingezet en wordt een loket geopend waar werkgevers een financiële bijdrage kunnen aanvragen voor begeleiding als zij een statushouder in dienst nemen. Mogelijk kan hierin ook een brug worden geslagen naar de branches die de energietransitie moeten waarmaken.

Conclusie

Statushouders in Nederland vertegenwoordigen een waardevolle, maar vaak over het hoofd geziene bron van talent die een cruciale rol kan spelen in de energietransitie. Door hun vaardigheden te erkennen en kansen te bieden voor opleiding en werk, kunnen we niet alleen een deel van het arbeidstekort in de energiesector aanpakken, maar ook bijdragen aan een inclusieve en duurzame toekomst voor Nederland. Het is tijd om hun potentieel te benutten en gezamenlijk te werken aan een groenere en welvarendere samenleving voor ons allemaal.

Dit blog geeft je een indruk van de mogelijkheden om de integratie van statushouders in de arbeidsmarkt te bevorderen. Wil je graag eens verder praten over dit onderwerp? Wij kunnen je desgewenst advies, beleidsondersteuning of projectleiderschap bieden bij het uitwerken van kansen voor statushouders op het gebied van opleiding en werk. Neem vrijblijvend contact met ons op.

Wil je weten wat je kunt doen om de arbeidsmarktkrapte te lijf te gaan? Download dan onze nieuwe whitepaper. We presenteren een hele nieuwe invalshoek om de problemen op te lossen!

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.

Bronnen

CBS. (2023, februari 1). Nieuwsbericht. Aandeel Oekraïense vluchtelingen met werk toegenomen Opgehaald van www.cbs.nl

NOS. (2022, augustus 22). Nieuwsartikel. Oekraïners sneller aan het werk dan andere vluchtelingen, ‘minder belemmeringen’ Opgehaald van www.nos.nl

Talent voor Transitie, Nederlandse Vereniging Duurzame Energie. (2023, januari 26). Verslag van webinar. Statushouders aan de slag voor de energietransitie Opgehaald van www.nvde.nl

NOS. (2022, november 4). Nieuwsartikel. Techniek wil meer statushouders inzetten, ‘doe wat aan de opvang’ Opgehaald van www.nos.nl

Rijksoverheid. (2023, juli 11). Kamerstuk. Kamerbrief over uitwerking plan van aanpak Statushouders aan het werk Opgehaald van www.rijksoverheid.nl

Wat doet de energietransitie met banen wereldwijd?

Momenteel vindt er wereldwijd een grote verschuiving plaats van fossiele brandstoffen naar duurzame en schone energiebronnen. De energietransitie heeft niet alleen gevolgen voor het milieu, maar ook voor de arbeidsmarkt. In deze blog zullen we de impact van de energietransitie op de arbeidsmarkt verkennen. Hierbij kijken we naar zowel de kansen als de uitdagingen die deze overgang met zich meebrengt.

Een van de belangrijkste aspecten van de energietransitie is de creatie van nieuwe werkgelegenheid. De ontwikkeling en implementatie van hernieuwbare energiebronnen, zoals zonne- en windenergie, leiden tot een groeiende vraag naar gespecialiseerde professionals. Banen op het gebied van zonne-energie-installatie, windturbineonderhoud, energie-efficiëntieadvies en elektrische voertuigtechnologie zijn slechts enkele voorbeelden van nieuwe mogelijkheden die ontstaan ​​door de energietransitie. Deze groeiende sector biedt kansen voor zowel hoogopgeleide professionals als geschoolde werknemers. Het betreft hier in eerste instantie banen die  gericht zijn op installatie, maar ook in de toekomst zal een verhoogde vraag blijven in verband met het onderhoud dat gerelateerd is aan deze installaties.

Niet alleen in Nederland heeft de energietransitie grote impact op de arbeidsmarkt. Volgens het rapport “Renewable Energy and Jobs” van het Internationaal Agentschap voor Hernieuwbare Energie (IRENA, 2022), bood de hernieuwbare energie sector tot 2022 wereldwijd al meer dan 12,7 miljoen banen. IRENA voorspelt dat deze sector tegen 2050 kan groeien tot 42 miljoen banen, waarmee het een belangrijke motor wordt voor werkgelegenheidsgroei.

Omscholing en bijscholing

Naast nieuwe banen vraagt de energietransitie ook om omscholing en bijscholing van werknemers in bestaande industrieën. Met de afname van het gebruik van fossiele brandstoffen zullen sectoren zoals de olie- en gasindustrie te maken krijgen met banenverlies. Het is van cruciaal belang om deze werknemers de mogelijkheid te bieden om nieuwe vaardigheden te ontwikkelen en zich aan te passen aan de veranderende arbeidsmarkt. Overheidsprogramma’s en investeringen kunnen worden ingezet om omscholing en bijscholing te faciliteren, zodat werknemers kunnen overstappen naar banen in opkomende groene sectoren.

Regionale verschillen

De impact van de energietransitie op de arbeidsmarkt kan regionaal sterk variëren. Gebieden die traditioneel afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen, zoals kolenmijnen of olievelden, kunnen te maken krijgen met aanzienlijke werkloosheid en economische uitdagingen. Het is belangrijk om hierbij te erkennen dat getroffen werknemers ondersteund moeten worden bij het vinden van nieuwe kansen in duurzame sectoren. Dit kan onder meer betekenen dat er investeringen worden gedaan in de ontwikkeling van hernieuwbare energieprojecten in deze gebieden, evenals in herplaatsingsprogramma’s en een sociaal vangnet voor werknemers die worden getroffen door de veranderingen.

Momenteel zijn er in Nederland 30 RES-regio’s (Regionale Energie strategieën) actief, die samenwerken aan het realiseren van de nationale doelstellingen op het gebied van duurzame energie. Een RES-regio heeft de taak om een strategie te ontwikkelen om de nationale doelstellingen op het gebied van duurzame energieopwekking te realiseren.

In de RES-regio’s worden verschillende aspecten van de energietransitie onderzocht, zoals de potentie voor duurzame energieopwekking, de benodigde infrastructuur, de betrokkenheid van burgers en bedrijven, en de ruimtelijke inpassing van nieuwe energieprojecten. Op basis van deze analyse worden concrete plannen en maatregelen ontwikkeld. Voorbeelden hiervan zijn het plaatsen van windturbines, het realiseren van zonneparken en het stimuleren van energiebesparing.

De RES-regio’s richten zich niet rechtstreeks op de arbeidsmarkt. Ze kunnen indirect wel invloed uitoefenen op de werkgelegenheid en banencreatie in de duurzame energiesector. Op sommige gebieden hebben ze een faciliterende rol. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan bij- en omscholing. RES-regio’s en arbeidsmarktregio’s moeten nauw samenwerken om de klimaatdoelstellingen en arbeidsmarktvraagstukken dichter bij elkaar te brengen en in gezamenlijkheid op te pakken.

Mocht je meer te weten willen komen over de energietransitie, dan staat hieronder een aantal betrouwbare en actuele bronnen. Deze kun je raadplegen voor informatie over de impact van de energietransitie op Nederlandse banen. Daarnaast is het ook mogelijk om ons whitepaper energietransitie te lezen. Hierin geven wij meer inzicht in de daadwerkelijke cijfers van de energietransitie en beschrijven we de implicaties voor zowel het onderwijs als de overheid.

  • Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) – Het PBL voert regelmatig onderzoek uit naar de energietransitie en de gevolgen ervan voor de economie en de arbeidsmarkt. Ze publiceren rapporten en studies over dit onderwerp, die waardevolle inzichten bieden.
  • Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) – Het CBS publiceert regelmatig statistieken en rapporten over de arbeidsmarkt en economische ontwikkelingen in Nederland. Raadpleeg deze voor informatie over de werkgelegenheid in de energie- en duurzaamheidssector.
  • Ministerie van Economische Zaken en Klimaat – Het ministerie publiceert vaak beleidsdocumenten en rapporten over de energietransitie en de impact ervan op de arbeidsmarkt. Hun website bevat up-to-date informatie.

In aansluiting op ons laatste whitepaper over de inzet van AI, hebben we ook ChatGPT gevraagd om de grootste kansen en uitdagingen van de energietransitie. Zie hieronder de kansen en uitdagingen die AI ziet rondom de energietransitie!

Kansen:

  • Nieuwe werkgelegenheid door het ontstaan van ‘Groene banen’
  • Technologische innovaties worden bevorderd
  • Economische groei kan plaatsvinden na investeringen
  • Milieubescherming

Uitdagingen:

  • Verlies van banen
  • Infrastructuur (gebrek aan) en investeringen
  • Regelgevingskaders dienen helder te worden opgesteld
  • Sociale rechtvaardigheid komt in het geding doordat momenteel nog niet alle bevolkingsgroepen kunnen profiteren van de energietransitie
  • Internationale samenwerking is van cruciaal belang voor het realiseren van de mondiale doelstellingen

Wise up biedt ondersteuning om vraag en aanbod op de arbeidsmarkt dichter bij elkaar te brengen. Bijvoorbeeld het opstellen van een Human Capital Agenda (HCA) op het gebied van energietransitie en duurzaamheid. Of het meewerken aan onderzoek rondom klimaatadaptatie of circulaire economie. Benieuwd wat we voor jou kunnen betekenen? Neem gerust contact met ons op.

Als jij meer wilt weten over de impact van de energietransitie op de arbeidsmarkt en het onderwijs, lees dan het whitepaper dat Wise up Consultancy heeft geschreven over hoe we aan genoeg personeel kunnen komen voor een succesvolle energietransitie. Benieuwd? Klik dan hieronder:

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.

De uitdagingen en kansen van de grondstoffentransitie: waarom we nu actie moeten ondernemen

Veel aandacht in Nederland gaat uit naar de energietransitie: van zonnepanelen, windturbines tot het inzetten van warmtepompen. Voorbeelden die iedereen kent. Maar met alleen de energietransitie redden we het niet. Zonder de grondstoffentransitie komen de klimaatdoelen in de knel. We zullen radicaal efficiënter moeten omgaan met grondstoffen, materialen en producten. Hergebruik, reparatie en recycling van producten en materialen moeten deel gaan uitmaken van het dagelijks leven. Circulair grondstoffen- en materialengebruik vermindert ook de leveringsrisico’s uit geopolitiek instabiele landen, zoals China of Rusland (SER, 2022). In deze blog gaan we verder in op deze urgentie en geven we twee voorbeelden van succesvolle projecten op dit vlak. Ook beschrijven we de noodzaak van extra acties op de arbeidsmarkt.

Onvoldoende urgentiegevoel

Hoewel het duidelijk is dat we strategische keuzes moeten maken over gebruik en beschikbaarheid van grondstoffen, wordt die urgentie door overheid en bedrijfsleven onvoldoende gevoeld. Er zijn uitgebreide roadmaps en financiële middelen vrijgemaakt om de energietransitie mogelijk te maken maar er wordt nog niet genoeg aandacht besteed aan de grondstoffentransitie (Rabobank, 2022).

Weliswaar heeft de overheid een Nationaal Programma Circulaire Economie 2023 – 2030 (Rijksoverheid, 2023) waarin staat dat Nederland in 2050 volledig circulair moet zijn. Uit het rapport van de SER blijkt dat de maatregelen van het kabinet niet voldoende zijn voor een volledig circulaire economie in 2050. De doelstelling om het gebruik van niet-biologische grondstoffen in 2030 te halveren wordt waarschijnlijk niet gehaald.

Daarnaast blijven we de komende tijd volledig afhankelijk van derde landen voor de beschikbaarheid van kritische grondstoffen waarvoor nog geen alternatief is gevonden. De oproep van de SER is dan ook duidelijk: de grondstoffentransitie moet dezelfde urgentie krijgen als de energietransitie.

Vanuit Wise up zijn we betrokken bij diverse projecten die aan de grondstoffentransitie bijdragen. Hieronder beschrijven we twee voorbeelden van projecten en programma’s die gericht zijn op het realiseren van een circulaire aanpak.

Voorbeeld 1 – De Green Chemistry Accelerator

Met dit programma worden bedrijven die werken met niet fossiele grondstoffen ondersteund om verder te innoveren en op te schalen. Het opstarten en opschalen van een groen chemie bedrijf dat een sleutelrol speelt in de transitie naar een circulaire, niet op fossiele grondstoffen gebaseerde, economie is namelijk complex. Met name het krijgen van klant commitment en het financieren van pilot en demo fabrieken is erg uitdagend. Hierdoor duurt het lang voordat bedrijven hun waarde in de markt kunnen aantonen.

De Green Chemistry Accelerator helpt juist deze bedrijven om hun bedrijfsspecifieke barrières weg te nemen om de marktadoptie te verhogen en de juiste investeerders aan te trekken. Na een succesvolle eerste ronde wordt in het najaar van 2023 een tweede ronde van het programma gestart.

Voorbeeld 2 – BioBased Circular

Een andere belangrijke actie is de recente aanvraag voor het groeifonds BioBased Circular door het Platform Groene Chemie, Nieuwe Economie.

Dit groeifondsvoorstel BioBased Circular maakt de weg vrij om in Nederland over te schakelen op het gebruik van klimaatneutrale materialen. In de komende acht jaar worden nieuwe productieketens ontwikkeld voor onder andere plastics, kunststoffen en bouwmaterialen die minstens zo concurrerend zijn als de huidige, maar met een groot verschil: ze verruilen fossiele koolstofverbindingen voor plantaardige. Het resultaat: een natuurlijke materialenkringloop die CO2-neutraal is, onuitputbaar is en een fantastisch internationaal economisch perspectief heeft.

Zoals met bovenstaande voorbeelden wordt aangetoond, zijn veel branches, regio’s, provincies en ministeries bezig om de grondstoffentransitie en de circulaire economie aan te jagen.

Dit zijn slechts twee voorbeelden die komen uit de sector chemie. Voor sectoren als de maakindustrie en de bouwsector worden ook tal van projecten en programma’s ontwikkeld om tot een circulaire aanpak te komen.

Aanpak arbeidsmarkt

Deze transitie vraagt ook om een andere arbeidsmarktaanpak. In april 2023 is hierover het rapport verschenen naar knelpunten op de arbeidsmarkt die een belemmering vormen voor de ontwikkeling van een circulaire economie (Rijksoverheid, 2023). Een van de belangrijkste conclusies is dat het gebrek aan voldoende tijd en budget wordt gezien als het belangrijkste knelpunt rondom het bijscholen van personeel voor de circulaire economie. Echter, slechts 44% van de respondenten is bezig met het bijscholen van personeel op dit gebied. Hierop is dus nog veel actie nodig.

Wise up Consultancy biedt ondersteuning om vraag en aanbod op de arbeidsmarkt dichter bij elkaar te brengen. Bijvoorbeeld het opstellen van een Human Capital Agenda (HCA) op het gebied van energietransitie en duurzaamheid. Of het meewerken aan onderzoek rondom klimaatadaptatie of circulaire economie. Benieuwd wat we voor jou kunnen betekenen? Neem gerust contact met ons op.

Wise up Consultancy heeft een whitepaper geschreven met trends en aanbevelingen om de krapte op de arbeidsmarkt tegen te gaan op strategisch niveau. Innovatie is één van de draaiknoppen. Mocht je benieuwd zijn en meer willen lezen over de strategische draaiknoppen, klik dan hieronder:

MC_strategische_draaiknoppen

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.

Geraadpleegde bronnen:

SER. (2022). Verkenning: Evenwichtig sturen op de grondstoffentransitie en de energietransitie voor brede welvaart. Opgehaald van ser.nl

Rabobank. (2022). Update: Grondstoffentransitie is minstens zo urgent voor het bedrijfsleven als de energietransitie. Opgehaald van rabobank.nl

Rijksoverheid. (2023). Beleidsnota: Nationaal Programma Circulaire Economie 2023 – 2030. Opgehaald van rijksoverheid.nl

Rijksoverheid. (2023). Bijlage bij kamerbrief over circulaire economie: Aan de slag met de Circulaire Arbeidsmarkt. Opgehaald van rijksoverheid.nl

De Beroepentuin; in 10 weken naar een startfunctie in de energietransitie

De Beroepentuin is wat ons betreft een mooi voorbeeld van een initiatief waarin economische- en sociale thema’s samenkomen. In slechts 10 weken leidt de Beroepentuin mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt op tot technisch vakmens met baangarantie in de energietransitie. Het blijkt een succes. In 2022 stroomden maar liefst 280 deelnemers door naar een betaalde baan.

De Beroepentuin sprong 3 jaar geleden in een gat op de arbeidsmarkt. Een gat dat inmiddels zo groot is, dat initiatieven als deze een voorbeeldfunctie hebben voor het afstemmen van vraag en aanbod in de markt. Er is namelijk een grote groep mensen die graag kan en wil werken, maar niet aan een baan komt. De Beroepentuin begeleidt deze mensen via een voorschakeltraject naar een instapbaan in de energietransitie. Dit doen zij samen met ondernemers, onderwijs en overheden.

Waar leerlingen binnen het MBO vaak opgeleid worden tot niveau 3 en 4 in de elektrotechniek, richt de Beroepentuin zich juist op niveau 1 (max 2). Omdat hier veel vraag en weinig aanbod in is. Daarbij richten ze zich ook op schoolverlaters, statushouders en ex-gedetineerden. De Beroepentuin ‘versimpelt’ als het ware beroepen in de energietransitie tot instapbanen – waar de komende jaren veel vraag naar is. Zo leiden ze o.a. op tot: monteur zonnepanelen, vloer- of wandverwarming, elektro, laadpaal en warmtepomp maar ook metselaar en tegelzetter. Dit kan per vestiging verschillen, afhankelijk van de regionale vraag. Elke opleiding biedt een combinatie van benodigde werkzaamheden. Zo leert een laadpaalmonteur bijvoorbeeld ook straten maken. Juist die combinatie spreekt leerlingen vaak meer aan dan bijvoorbeeld het vak van stratenmaker alleen.

Via UWV en gemeenten komen leerlingen bij de Beroepentuin. Zij starten met een oriëntatie op alle werkzaamheden om te kijken waar hun interesse en talent liggen. Na twee weken maken de kandidaten een keuze en gaan ze zich gedurende zes weken verdiepen in de gekozen leerlijn. Tijdens deze beroepsverdieping krijgen ze de benodigde werknemersvaardigheden en technieken aangeleerd door ervaren leermeesters en praktijkbegeleiders. Er wordt afgesloten met een technisch assessment om vast te stellen welk niveau de kandidaat heeft in een specifiek technisch beroep. Werkgevers zijn hier nauw bij betrokken, waardoor de stap naar een baan altijd snel gemaakt is.

In elke arbeidsmarktregio een Beroepentuin

De droom van de initiatiefnemers is om in elke arbeidsmarktregio een Beroepentuin te hebben. In 2019 startte de Beroepentuin met een eerste vestiging. Intussen zijn er 6 vestigingen (Rotterdam, Schiedam, Dordrecht, Den Haag, Utrecht en de Hoeksche Waard) en liggen er nog nieuwe vestigingen in het verschiet. De inclusieve werkwijze is daarbij niet onopgemerkt gebleven. In 2021 won de Beroepentuin de ‘Diversiteit in Bedrijf’-award van de SER voor meest inclusieve opleiding. En ook minister Carola Schouten is begin dit jaar op werkbezoek geweest bij dit initiatief. Daarnaast is er ook veel interesse bij Werkgeverservicepunten, Leerwerkloketten en werkgeversverenigingen. Heb je nu ook interesse in een Beroepentuin? Of wil je meer informatie? Neem dan vooral contact op met ons, we brengen je graag in contact met de initiatiefnemers.

Als jij meer wilt weten over de impact van de energietransitie op de arbeidsmarkt en het onderwijs, lees dan het whitepaper dat Wise up Consultancy heeft geschreven over hoe we aan genoeg personeel kunnen komen om de energietransitie het hoofd te bieden. Benieuwd? Klik dan hieronder: