De meeste Nederlanders (74%) zijn zich bewust van grote vraagstukken als klimaatverandering, duurzaamheid en vervuiling van onze leefomgeving. Dit zijn allemaal thema’s die de noodzaak voor een circulaire economie bevestigen. Maar over het algemeen heerst er bij de meeste mensen nog geen gevoel van urgentie om te veranderen naar een circulaire samenleving. Dit blijkt ook uit onderzoek van de Nationale DenkTank: “57% van de Nederlanders heeft geen idee wat een circulaire economie is, en slechts 5% weet precies wat het inhoudt” (Nationale DenkTank, 2018). En dit terwijl de Nederlandse overheid de ambitie heeft om in 2050 volledig circulair te zijn met als tussendoel 50% in 2030. Dit betekent dat we binnen nu en 10 jaar de helft minder grondstoffen moeten verbruiken. In deze blog wordt daarom uitgelegd wat een circulaire economie is. Ook wordt uitgelegd waarom het zo belangrijk is. Verder wordt aangegeven wat je er zelf aan kan bijdragen. Tenslotte eindigt de blog met een advies: ga netwerken want samen bereik je meer dan alleen.

Wat is het?

Een circulaire economie is een economisch systeem waarin het gebruik van grondstoffen, materialen en onderdelen en producten wordt geminimaliseerd in gesloten kringlopen waarin ze keer op keer opnieuw gebruikt kunnen worden. Oftewel, het efficiënter gebruik van grondstoffen zodat we er minder van nodig hebben. Momenteel werken en denken we vaak nog in een lineair model waar take-make-waste centraal staat. In een circulair model is er nauwelijks meer ‘waste’, maar worden producten en grondstoffen steeds weer opnieuw gebruikt (Ellen MacArthur Foundation, 2011).

Waarom is het nodig?

De stijgende welvaart en groeiende wereldbevolking zorgen voor steeds meer druk op onze planeet. Eindige grondstoffen worden in hoog tempo opgebruikt. Hierbij markeert ‘Earth Overshoot Day’ de datum waarop de vraag van de mensheid naar ecologische hulpbronnen en diensten in een bepaald jaar groter is dan wat de aarde in dat jaar kan regenereren. In 2021 viel dit op 29 juli (Earth Overshoot Day 2021). Dit leidt tot schaarste in grondstoffen, geopolitieke afhankelijkheid, verdere klimaatverandering en aantasting van ons leefmilieu. De wereldwijde erkenning van klimaatverandering zorgt daarbij voor een grotere urgentie om iets te doen aan de uitputting van grondstoffen en te komen tot een transitie naar een circulaire economie.

Hoe ga ik er mee aan de slag?

In een circulaire economie gebruiken we hernieuwbare energie, denken we in circulaire systemen, werken we samen in ketens en staat het behouden van waarde centraal. Er is dus veel meer nodig dan alleen recyclen; producten kunnen bijvoorbeeld zo worden ontworpen dat ze langer meegaan, makkelijker te repareren zijn, makkelijker te demonteren zijn of zelfs terug te brengen zijn naar de oorspronkelijke grondstoffen. Een veelgebruikte leidraad hiervoor is de R-ladder. De R-ladder geeft inzicht in strategieën om met circulariteit aan de slag te gaan:

De eenvoudigste oplossingen om tot een circulaire economie te komen, zijn gericht op het verminderen van afval of het hergebruik van afval. Een producent van consumptiegoederen kan bijvoorbeeld overstappen naar materialen die beter te recyclen of repareren zijn. Een bouwbedrijf kan gebruik maken van biobased materialen en/of gaan experimenteren met modulair bouwen. En gemeenten kunnen inzetten op het scheiden en verminderen van afval of circulaire eisen opnemen in aanbestedingen middels de R-ladder. Ongeacht bij wat voor organisatie je werkt, kun je altijd beginnen met het inzichtelijk maken van welke materiaalstromen en welke hoeveelheden materialen eigenlijk door jouw organisatie worden gebruikt. Op basis hiervan kun je doelen stellen en plannen maken om je materiaalgebruik te verminderen. Er zijn ook verschillende tools en bedrijven beschikbaar die je hierbij kunnen helpen.

Advies om met ketenpartners aan tafel te gaan

Toch gaat een circulaire economie niet over één fabrikant die één product verandert, maar over het samenkomen en verbinden van alle organisaties die onze infrastructuur en economie vormen. Als je voor een organisatie werkt die meer circulair wil worden, ga dan met ketenpartners om tafel om de kansen te bespreken. Door in de hele keten materialen te verminderen of opnieuw in te zetten, werken we niet alleen naar minder afval, maar ook naar een economie die nog decennia door kan gaan. Een stevige netwerksamenwerking kan de circulaire economie een boost geven!

Krijg inzicht in de impact van de energietransitie op de arbeidsmarkt en het onderwijs.