Onderzoek en advisering zijn nauw met elkaar verweven. Een goede consultant zet in alle stappen van het werk onderzoeksvaardigheden in. Opdrachtgevers zijn zich daar niet altijd van bewust, een goede consultant wel: die weet als geen ander dat alleen goede en relevante informatie leidt tot inzicht en tot een uiteindelijk succesvol advies. In dit blog leggen we uit waarom dit zo belangrijk is en welke stappen de consultant doorloopt.

Onderzoek verwijst naar het systematisch verzamelen van informatie om vooraf opgestelde onderzoeksvragen te beantwoorden. In deze definitie zitten de 3 belangrijkste stappen van onderzoek doen besloten.

1. De vooraf opgestelde onderzoeksvraag: Wat wil je weten?

Goed onderzoek doen begint met het helder krijgen van de vraag. De onderzoeksvraag is afhankelijk van het doel dat je als onderzoeker hebt. Je wilt vaak een bijdrage leveren aan het oplossen van een probleem. Voor onderzoekers is het van belang eerst het doel helder te krijgen. Als dit doel helder is, stel je jezelf de vraag wat je moet weten om dat doel te bereiken. Daarmee kom je bij de onderzoeksvraag. Omdat deze vragen vaak groot zijn, worden ze opgedeeld in subvragen, ook wel deelvragen genoemd.

Bij een adviesopdracht hak je met een vergelijkbaar bijltje. Eén van de eerste fases van een traject is om met de opdrachtgever de “vraag achter de vraag” helder te krijgen. Een consultant verkent dan met de opdrachtgever het probleem. Daarbij is het woord probleem een neutraal woord. Het verwijst naar een situatie die afwijkt van de wens-situatie. De vraag die je dan stelt is: wat is er nodig om van deze situatie (IST) in de gewenste situatie (SOLL) te komen? Als dit helder is, dan heb je het doel te pakken. De volgende stap is dan om te bepalen wat je precies wilt weten: je onderzoeksvraag!

Voorbeeld:
Een opdrachtgever heeft steeds meer moeite om personeel te vinden. Het doel van de consultant is dan om ervoor te zorgen dat de opdrachtgever in de nabije toekomst voldoende personeel vindt. De vraag die deze consultant zich stelt is: welke opties zijn voor deze opdrachtgever geschikt?

2. Systematisch verzamelen: Waar vind je antwoorden?

De volgende stap is het vinden van antwoorden. Er zijn twee manieren om die te vinden: via deskresearch en via veldwerk. In het eerste geval ga je op zoek naar informatie die voor jou vanachter je bureau beschikbaar is, bijv. in boeken of bronnen op het internet. In het tweede geval ga je op zoek naar informatie in het “veld”. Je gaat bijv. interviews houden. Goede deskresearch is van belang! Niet alleen omdat je op die manier relatief eenvoudig aan informatie komt, maar bovenal omdat het helpt om de behoefte aan veldwerkinformatie te specificeren. Je krijgt een beter inzicht in wat je bijvoorbeeld in interviews of enquêtes wilt vragen.

Je ziet hier al het systematisch werken terug. Je gaat namelijk niet zomaar aan de slag. Je verdiept je eerst in wat er voorhanden is en bepaalt vervolgens opnieuw wat de kennisbehoefte is. Een ander aspect van systematisch werken is de keuze voor een methode: ga je voor kwantitatief of kwalitatief? In het eerste geval verzamel je brede informatie (brede respondentengroep via enquête, beperkte diepgang) in het tweede geval verzamel je diepe informatie (smalle respondentengroep via interviews, casestudy of groepsinterview, diepe informatie). Er is voor beide veel te zeggen, een combinatie is ook mogelijk. Een goede en realistische consultant snapt dat het inzetten van deze methodes tijd en dus: geld kost. Het goed doordenken van de in te zetten methodes is dus van belang! Daarbij geldt overigens dat de kwaliteit van de onderzoeksvragen negatief correleert met de tijd die het kost om de onderzoeksmethoden uit te werken en uit te voeren. Hoe beter de onderzoeksvraag vooraf, hoe eenvoudiger dat dus wordt.

Bij Wise up denken we na over hoe we informatie kunnen vinden. Wise up maakt gebruik van verschillende bronnen om beschikbare informatie te ontsluiten. Omdat elke opdracht uniek is, is er ook altijd veldwerk nodig. Daarom wordt in de opdracht nagedacht over hoe deze specifieke informatie wordt opgehaald. Daarbij gaat een consultant van Wise up systematisch te werk. Wat zijn, nu we de bestaande bronnen hebben geraadpleegd, nog relevante vragen? Wie ontsluiten de informatie? Hoe gaan we deze mensen bevragen?

3. We hebben antwoorden!

Als de antwoorden er zijn, dan is de relevante kennis aanwezig om tot het bereiken van het doel te komen. De vraag is dan: hoe zet je de opgedane kennis in om verandering tot stand te brengen?

Systematisch werken betekent in dit geval dat je je de vraag stelt hoe je kennis in praktijk brengt. Te denken valt dan aan het uitwerken van scenario’s, het geven van adviezen, het opzetten van concrete stappenplannen. Vaak wil je ook draagvlak hebben voor je conclusies en aanbevelingen. Dit doe je door daarvoor een groepssessie te beleggen.

Het betekent ook dat je de keuze voor het type uitwerking afstemt met de opdrachtgever. Daarbij moet heel duidelijk worden verkend wat de behoefte van deze opdrachtgever is en welk type uitwerking deze specifieke opdrachtgever helpt. Dit kan lopende het traject bovendien veranderen, doordat jij of de opdrachtgever tot nieuwe inzichten komt. Systematisch werken houdt in dat je je doel en je onderzoeksvragen bij elke stap opnieuw centraal stelt, zodat je gebruik kunt maken van voortschrijdend inzicht.

Slot

De kwaliteit van het advies stijgt door een goede aanpak. Een goede consultant werkt systematisch en zet continu onderzoekskennis en -vaardigheden in, zodat de kwaliteit van de informatie waarop advies gegeven wordt zo groot mogelijk is. Hiermee helpen we onze opdrachtgever stevig op weg naar goed onderbouwde vervolgkeuzes.

Een onderzoeksaanpak maakt het daarnaast voor opdrachtgevers mogelijk om zelf actief deel te nemen aan een project. Zgn. actieonderzoek is een aanpak waarbij onderzoeker en onderzochte nauw samenwerken en waarbij de onderzochte zelf onderzoek doet. Het is een veelbelovende aanpak voor organisaties die een verandering willen creëren. In een volgend blog volgt daar meer over. Mocht je daarop niet willen wachten? Klik dan hier voor meer informatie over wat Wise up voor jou kan betekenen.

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.