Alle scholen krijgen via het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) extra gelden voor het wegwerken van achterstanden en het verbeteren van het onderwijs tijdens en na corona. Het ministerie van OCW heeft hiervoor €8,5 miljard beschikbaar gesteld. Deze €8,5 miljard wordt verdeeld over het primair onderwijs, voortgezet onderwijs, MBO, HBO, WO en de gemeenten.

In deze blog is samengevat wat er tot nu toe bekend is over deze regeling en wat met deze gelden kan worden gedaan. De informatie die hieronder staat, is te vinden op de website van het NPO. Het vergt echter nogal wat doorklikwerk om achter alle verschillende interventies te komen, daarom geef ik ze in één overzicht. De interventies zijn opgesplitst in interventies voor het PO en VO, vervolgens het MBO, HBO en WO en tot slot voor de gemeenten.

De tabellen zijn ingedeeld in drie kolommen: deelgebieden, categorie en opties/toelichting. De deelgebieden zijn de hoofdonderwerpen waar de gelden voor bedoeld zijn. Deze zijn onderverdeeld in een aantal interventies (categorieën). Dit zijn verschillende interventies die in internationaal onderzoek effectief gebleken zijn. Vervolgens worden bij opties/toelichting extra informatie of bijzonderheden vermeld.

Primair- en voortgezet onderwijs

De ongeveer 6600 basisscholen ontvangen komend schooljaar gemiddeld 180.000 euro per school. Voor de 650 middelbare scholen gaat het om gemiddeld ruim 1,3 miljoen euro per school. Scholen met veel leerlingen met minder kansen krijgen verhoudingsgewijs meer geld. Eind juni wordt meer duidelijkheid verwacht over het precieze moment van uitbetaling en de exacte hoogte van het bedrag per leerling. Voor het PO en VO is een menukaart opgesteld met daarin opties voor de inzet van de gelden uit het NPO. De opties vallen uiteen in zes doelgebieden met daaronder meerdere opties.

PO en VO
Doelgebieden	Categorie	Opties / toelichting
Meer onderwijs (binnen of buiten reguliere schooltijden) om bij groepen leerlingen kennis en vaardigheden bij te spijkeren	Voor- en vroegschoolse interventie	Diverse voor- en vroegschoolse interventies en het effect hiervan zijn te vinden via de volgende link: https://educationendowmentfoundation.org.uk/evidence-summaries/teaching-learning-toolkit/early-years-intervention/
	Uitbreiding onderwijs	In grote lijnen zijn er drie soorten interventies m.b.t. het uitbreiden van het onderwijs op school: -Verlenging van het schooljaar -Verlenging van de schooldag -Extra onderwijs, voor of na schooltijd
	Zomer- of lentescholen	Een inmiddels effectief gebleken interventie is het inrichten van zomerscholen. Zomerscholen zijn lessen die in de zomervakantie worden gegeven, gericht op het inhalen van achterstanden en hebben een bewezen effect.
Effectievere inzet van onderwijs om kennis en vaardigheden bij te spijkeren	Een-op-een begeleiding / individuele instructie	Een zeer kostbare, maar effectieve wijze om onderwijsachterstanden in te halen.
	Instructie in kleine groepen	Van instructie in kleine groepen is sprake wanneer de groepsgrootte een groep van twee tot vijf leerlingen betreft. Deze interventie lijkt vooral effectief te zijn als de interventie gericht is op de specifieke behoeften van de leerlingen.
	Leren van en met medeleerlingen	Een van de meest effectieve methodieken. Leren met behulp van medeleerlingen, een gestructureerde interventie die bestaat uit twee- of driewekelijkse sessies van 25 tot 35 minuten voor rekenen en lezen.
	Beheersingsgericht leren	Bij deze wijze van bijspijkeren wordt er pas doorgegaan naar een volgend onderwerp wanneer een leerling minimaal 80% scoort op een toets en dus aantoont dat een leerling nieuwe stof volledig beheerst. Dit werkt met name als leerlingen in groepen of teams werken en medeverantwoordelijk zijn voor elkaars vooruitgang.
Sociaal-emotionele en fysieke ontwikkeling van leerlingen	Interventies gericht op het welbevinden van leerlingen	De meest voorkomende interventies die zich op dit gebied voordoen richten zich op o.a. sociaal emotionele vaardigheden, sociaal probleemoplossende technieken, veerkracht, mindfulness, conflicthantering, woedebeheersingsprogramma’s, etc.
	Sportieve activiteiten	Sportieve activiteiten zijn bedoeld om via sport de betrokkenheid van leerlingen te vergroten en hun schoolprestaties te verbeteren.
	Cultuureducatie	Cultuureducatie blijkt over het algemeen een beperkt positief effect te hebben op de leerprestaties. Een positief effect was echter dus wel te merken. Vandaar dat ook cultuureducatie een van de mogelijke interventies is binnen het NPO.
Ontwikkeling van de executieve functies van leerlingen	Metacognitie en zelfregulerend leren	Metacognitie en zelfregulerend leren zijn erop gericht om leerlingen zelf concreter te laten nadenken over hun leerproces. Vaak krijgen ze speciale programma’s aangereikt om te leren hoe ze hun leerproces kunnen plannen, monitoren en evalueren.
	Samenwerkend leren	Bij het kiezen voor de interventie samenwerkend leren kan een school leerlingen bij leertaken of activiteiten met elkaar samen laten werken. Dit kan bijvoorbeeld ook m.b.v. de buitenschoolse opvang worden vormgegeven. Let wel op: vanuit didactisch oogpunt is samenwerkend leren enkel effectief wanneer de taak die opgelost dient te worden te complex is voor het individu.
Extra inzet van personeel en ondersteuning	Klassenverkleining	Wanneer er wordt gekozen voor klassenverkleining dient er rekening mee gehouden te worden dat de klassen nog slechts maximaal 20 leerlingen dienen te bedragen om een duidelijk effect te kunnen bewerkstelligen. Dit is uit onderzoek gebleken.
	Onderwijsassistenten / instructeurs	Ook de inzet van onderwijsassistenten / instructeurs is mogelijk vanuit de gelden van het NPO. Uit onderzoeksresultaten blijkt dat onderwijsassistenten / instructeurs een positief effect hebben op de schoolprestaties. Dit is echter niet het geval wanneer deze enkel worden ingezet voor algemene (administratieve) ondersteuning in de klas.
Faciliteiten en randvoorwaarden	Interventies gericht op faciliteiten en randvoorwaarden	Deze interventie kan alleen gebruikt worden in combinatie met andere interventies. Binnen deze interventie kan onder andere gedacht worden aan ouderbetrokkenheid, digitale technologie, tijdelijk aantrekken of inhuren van nieuw personeel voor specifieke interventies, etc.
	Ouderbetrokkenheid	Bij ouderbetrokkenheid gaat het erom dat ouders hun kinderen begeleiden bij het leren. Dit gaat dus bijvoorbeeld om het betrekken van ouders bij het leerproces of het opzetten van activiteiten en programma’s gericht op het ontwikkelen van vaardigheden bij ouders.
	Digitale technologie	Uit onderzoek komt veel naar voren dat digitale technologie een positief effect heeft op de leerprestaties. Technologische ontwikkelingen dienen echter als aanvulling op het reguliere onderwijssysteem ingezet te worden, niet als vervanging hiervan.

 Deze lijst kan de komende tijd nog worden uitgebreid door aanvullingen van wetenschappers en onderwijspersoneel. De interventies voor PO en VO en de bijbehorende kosten en de te verwachten effecten / opbrengsten zijn ook te vinden op de volgende pagina: https://www.nponderwijs.nl/po-en-vo/menukaart/interventies-kiezen.

MBO, HBO en WO

Voor het MBO, HBO en WO zijn minder goed uitgewerkte menukaarten opgesteld als dat dit voor het PO en VO het geval is. Ook voor het MBO, HBO en WO zijn echter per doelgebied verschillende zaken medegedeeld die onderdeel uitmaken van het NPO. In onderstaand overzicht is dit samengevat.

MBO, HBO en WO
Onderwijssoort	Doelgebied	Opties / toelichting
MBO	Studenten	Als student in het middelbaar beroepsonderwijs kan gerekend worden op: ·        Een algemene korting op het lesgeld en het cursusgeld voor het studiejaar 2021-2022; ·        Een tegemoetkoming voor het wegvallen van de basisbeurs en/of aanvullende beurs door studievertraging voor de studiejaren 2021-2022 en 2022-2023; ·        Ondersteuning voor verbetering van je welzijn: o   Via de gewone gezondheidszorg, en uit een steunpakket voor mentaal welzijn van jongeren tot 27 jaar. Er komen in 2021 ook extra devices (laptops en tablets) beschikbaar.
	Onderwijs	In het middelbaar beroepsonderwijs kan gerekend worden op: ·        Verlenging extra hulp in de klas – tot 31 december 2021. ·        Inhaal en ondersteuningsprogramma’s – restant in 2021. ·        Ook in 2022 geld voor extra hulp in de klas en voor inhaal- en ondersteuningsprogramma’s – details hierover volgen.
	Arbeidsmarkt en bedrijfsleven	Om de aansluiting tussen het MBO en het bedrijfsleven te verbeteren doet het NPO de volgende zaken: ·        Aanpak stagetekorten instellingen  middels het actieplan stages en leerbanen SBB 2020-2021. ·        Tegemoetkoming stagebedrijven middels de subsidie praktijkleren. Deze wordt in 2021 en 2022 verhoogd. ·        Verlenging aanpak jeugdwerkloosheid tot en met 2022 – extra begeleiding en nazorg bij de overgang naar de arbeidsmarkt.
	Instellingen	Als instelling in het middelbaar beroepsonderwijs kun je rekenen op compensatie voor de grote groei van studentenaantallen en de langere verblijfsduur van studenten – eenmalig in 2021.
HBO	Studenten	Als student in het hoger beroepsonderwijs kan gerekend worden op: ·        Een algemene korting op het collegegeld voor het studiejaar 2021-2022; ·        Een tegemoetkoming voor extra kosten door studievertraging voor de studiejaren 2021-2022 en 2022-2023; ·        12 maanden langer recht om te reizen met je OV-kaart; ·        Ondersteuning voor verbetering van je welzijn: o   Via de gewone gezondheidszorg, en uit een steunpakket voor mentaal welzijn van jongeren tot 27 jaar.
	Onderwijs	In het hoger beroepsonderwijs kan gerekend worden op: ·        De zogenoemde ‘Regeling coronabanen hoger onderwijs’ – van 1 januari t/m 30 juni 2021. ·        De zogenoemde ‘Regeling extra hulp in de klas’ – van 1 juli t/m 31 december 2021. ·        Intensievere begeleiding van studenten en peer support. ·        Structurele verankering van flexibel en blended leren (SURF, Versnellingsplan). Voor de overgang naar studiejaar 2020-2021 zijn verschillende vormen van voorwaardelijke toelating mogelijk gemaakt. Afspraken voor de overgang naar studiejaar 2021-2022 zijn vastgelegd in een servicedocument.
	Arbeidsmarkt en bedrijfsleven	Om de aansluiting tussen het HBO en het bedrijfsleven te verbeteren zet het NPO in middels een tegemoetkoming van stagebedrijven waarbij de subsidie praktijkleren wordt verlengd en de subsidie op praktijkleerbanen in 2021 en 2022 wordt verhoogd. Daarnaast is in 2021 en 2022 €5,5 miljoen per jaar vrijgemaakt voor de sectoren techniek / ICT en gezondheidszorg.
	Instellingen	Als instelling in het hoger beroepsonderwijs kan gerekend worden op: ·        Compensatie voor de grote groei van studentenaantallen en de langere verblijfsduur van studenten – eenmalig in 2021. ·        Behoud van onderzoekers voor onderwijs en opvang van onderzoeksvertraging in 2021 en 2022.
WO	Studenten	Als student in het wetenschappelijk onderwijs kan gerekend worden op: ·        Een algemene korting op het collegegeld voor het studiejaar 2021-2022; ·        Een tegemoetkoming voor het wegvallen van de aanvullende beurs door studievertraging voor de studiejaren 2021-2022 en 2022-2023; ·        12 maanden langer recht om te reizen met je OV-kaart; ·        Ondersteuning voor verbetering van je welzijn: Via de gewone gezondheidszorg, en uit een steunpakket voor mentaal welzijn van jongeren tot 27 jaar. Voor instellingen met opleidingen geneeskunde en tandheelkunde komt in 2021 eenmalig €8 miljoen beschikbaar. Met dit geld kunnen de tekorten aan stages en coschappen worden aangepakt.
	Onderwijs	In het wetenschappelijk onderwijs kan gerekend worden op: ·        De zogenoemde ‘Regeling coronabanen hoger onderwijs’ – van 1 januari t/m 30 juni 2021. ·        De zogenoemde ‘Regeling extra hulp in de klas’ – van 1 juli t/m 31 december 2021. ·        Intensievere begeleiding van studenten en peer support. ·        Structurele verankering van flexibel en blended leren (SURF, Versnellingsplan). Voor de overgang naar studiejaar 2020-2021 zijn verschillende vormen van voorwaardelijke toelating mogelijk gemaakt. Afspraken voor de overgang naar studiejaar 2021-2022 zijn vastgelegd in een servicedocument corona-aanpak voor het HO.
	Instellingen	Als instelling in het wetenschappelijk onderwijs kan gerekend worden op: ·        Compensatie voor de grote groei van studentenaantallen en de langere verblijfsduur van studenten – eenmalig in 2021. ·        Behoud van onderzoekers voor onderwijs en opvang van onderzoeksvertraging in 2021 en 2022.

Gemeenten

Voor gemeenten is er op dit moment nog zeer weinig bekend, behalve dat zij in totaliteit €346 miljoen euro zullen krijgen. Hiervan is €80 miljoen bestemd voor 2021, €182 miljoen voor 2022 en €84 miljoen voor 2023. Gemeenten krijgen uiterlijk in juli te horen wat de specifieke hoogte van het bedrag per gemeente wordt en wat hiermee gedaan kan worden. Het is in ieder geval bedoeld voor het in samenwerking met scholen, kinderopvang, (jeugdgezondheids)zorg, bibliotheken en andere partijen aanbieden van activiteiten om vaardigheden van leerlingen op cognitief, executief, sociaal en emotioneel vlak aanvullend te stimuleren. Dit in aanvulling op en ter ondersteuning van de middelen die scholen zelf krijgen.

Het Nationaal Programma Onderwijs is een groot opgezet programma met veel extra inzet om het onderwijs een flinke steun in de rug te bieden. De regeling is momenteel al zeer goed uitgewerkt voor het PO en VO, op korte termijn wordt verwacht dat de grote lijnen van het MBO, HBO en WO ook verder worden uitgewerkt. Hetzelfde geldt voor de gemeenten. Het is in ieder geval een financiele impuls die hopelijk gaat bijdragen aan onderwijsvernieuwing en het wegwerken van achterstanden.

Geschreven door Henk Klootwijk. Henk is onderwijskundige en veel ervaring met onderwijs gerelateerde opdrachten, zowel op het gebied van advies/onderzoek als projectmanagement. Mocht je nog vragen hebben over het bovenstaande blog of wil je graag eens met Henk in gesprek? Neem dan contact op via henk.klootwijk@wiseup.nl of 0612055642.

Werk je in het onderwijs, download dan nu het onderstaande whitepaper. Dan ontvang je nog meer tips en adviezen om je organisatie en je eigen leiderschap sterker te maken richting de toekomst.

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.