Door de jaren heen is de technologie razendsnel ontwikkeld. Automatisering, Artificiële Intelligentie (AI), digitalisering, het zijn veelgehoorde begrippen. Deze thema’s hebben een groot effect op hoe onze arbeidsmarkt en het onderwijs eruitzien, en hoe deze zich in de toekomst verder zullen ontwikkelen. Parallel aan deze ontwikkelingen is Nederland ook bezig met een energietransitie. We moeten dus anders met energie omgaan; van fossiel naar duurzaam. Volgens de Topsector Energie speelt digitalisering een fundamentele rol om deze verandering daadwerkelijk teweeg te brengen in onze samenleving. Digitale ontwikkelingen zorgen voor nieuwe mogelijkheden die de manier waarop we leven en werken voor goed zal beïnvloeden (Topsector Energie, 2021). Dit blog gaat dieper in op de digitale skills die nodig zijn om energietransitie mogelijk te maken, en wat we kunnen doen om de skills ontwikkeling te versnellen.

Wat zijn (digitale) skills?

De term skills wordt vaak uitwisselend gebruik met de term competenties. Het zijn echter twee verschillende begrippen. Competenties gaat over het aangeleerde vermogen van iemand om een taak adequaat uit te voeren (zoals autorijden of houtbewerking). Skills zijn ontwikkelde vaardigheden die het leren of het sneller verwerven van kennis en kunde vergemakkelijken. Hiermee vormen skills, samen met kennis en attitude, subcategorieën van competenties. Enkele voorbeelden van skills zijn: actief leren, kritisch denken, overtuigen, oplossen van ingewikkelde problemen, repareren, etc. Skills woorden daarnaast vaak onderverdeeld in harde- en softe skills ofwel vakspecifieke en algemene vaardigheden (TNO, 2021).

Veranderende skills voor de energietransitie

Centerdata heeft, in opdracht van de Topsectoren, onderzoek gedaan naar wat de technologische vooruitgang en de recente ontwikkelingen op het gebied van digitalisering en automatisering betekenen voor de digitale skills. Uit dit onderzoek blijkt dat digitale, technische en ICT-skills steeds belangrijker worden. Er is o.a. te zien dat er meer digitale skills per beroep gevraagd worden; beroepen worden dus steeds technischer. Dit geldt voor alle niveaus. Dit houdt in dat de arbeidsmarkt meer arbeidskrachten nodig heeft die beschikken over deze vaardigheden. Een overzicht van de ranking van de vaardigheden die nodig zijn voor de sector energie is hieronder weergegeven. Dit is tot stand gekomen door een analyse van de gevraagde skills in vacatures in de periode 2018-2020 (Centerdata , 2021). De meest gevraagde skills zijn:

1. Communication Skills
2. Self-starter
3. Collaboration
4. Planning and organization
5. Service-orientation
6. Leadership
7. Flexibility
8. Computational thinking
9. Creativity
10. Problem solving
11. Quality management
12. Active learning
13. Result-orientation
14. Critical thinking

Het versnellen van de skills ontwikkeling op de arbeidsmarkt

Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt zorgen voor een mismatch tussen vraag en aanbod. Daar kunnen we wat aan doen door met verschillende projecten in te zetten op skills. Want matching op basis van skills is de toekomst. Het helpt ons om de mobiliteit op de arbeidsmarkt te vergroten en de kwaliteit van arbeid te verbeteren. Het versnellen van de skills ontwikkeling op de arbeidsmarkt kan op de volgende manieren:

1. Het stimuleren van een gezamenlijke aanpak (regionaal en landelijk). Door, regionale, samenwerkingsverbanden kan er gezamenlijk worden ingezet op skills. Dit zorgt voor een betere aansluiting tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt. Ook kan zo mobiliteit tussen sectoren worden gestimuleerd, zodat iemand in een meer kansrijke sector aan de slag kan. Mensen werken namelijk niet meer hun hele leven bij één organisatie.
2. Het slim inzetten van (financiële) middelen. Het goed afstemmen van (financiële) middelen tussen en gezamenlijke tools zorgt voor meer slagkracht en schaalvoordeel. Een Human Capital Agenda kan een goed instrument zijn om de uitdaging te analyseren en de verschillende middelen aan elkaar te verbinden.
3. Het in kaart brengen van de skills gap. Door de gap tussen de gevraagde- en aangeboden skills op de arbeidsmarkt beter in kaart te brengen leggen we de uitdaging bloot. Hierop kunnen vervolgens passende acties worden ontwikkeld om deze gap te dichten. Denk hierbij aan een skills paspoort of een gezamenlijk framework;

Welke digitale skills van werknemers zijn essentieel om de energietransitie waar te maken? Hoe kunnen we deze skills opschalen en versnellen via een slim samenspel van landelijke en regionale aanpak? Wise up heeft dit onderzocht in opdracht van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en de Topsector Energie. Zie ook het nieuwsbericht: Resultaten onderzoek ‘Digitale skills voor de Energietransitie’.