Nederland streeft naar een volledig circulaire economie in 2050 met als tussendoel 50% in 2030. Dat betekent dat we binnen 10 jaar de helft minder grondstoffen moeten verbruiken. Gemeenten kunnen op verschillende manieren bijdragen aan de uitvoering van deze doelstellingen. Een goede eerste stap is het opzetten van een circulair ambachtscentrum.

Wat is een circulair ambachtscentrum?

Een circulair ambachtscentrum is een locatie of netwerk waarbij partijen samenwerken aan het verminderen van afvalstromen en het realiseren van hoogwaardig product- en materiaalhergebruik. Doorgaans is het een samenwerking tussen een milieustraat, kringloopwinkel en reparatiewerkplaats. Maar je ziet ook grotere samenwerkingsverbanden met fietsenmakers, wit- en bruingoedreparateurs, educatieve centra, naaiateliers, sociale werkvoorziening, kunstenaarsateliers en een horecagelegenheid.

Een circulair ambachtscentrum geeft afgedankte producten en materialen waar mogelijk een tweede leven. Bij aankomst worden ze eerst aan een ‘keuring’ onderworpen waarmee herbruikbare producten worden gered uit de afvalcontainers. Is het nog interessant voor een nieuwe eigenaar? Dan gaat het naar de kringloopwinkel. Bij een beschadiging wordt het product gerepareerd of gerefurbished. Bruikbare onderdelen of materialen gaan naar de werkplaats. Alleen wanneer reparatie niet mogelijk is, wordt het afval zorgvuldig gerecycled via de milieustraat. Zo wordt onnodig verbranden van afval voorkomen, hebben producten een langere levensduur en gaan er minder waardevolle grondstoffen verloren. En met succes! Duurzaamheidsplein in Oss reduceerde op deze manier al 45% van haar totale restafval.

Kans voor arbeidsmarkt & onderwijs

Op het eerste gezicht lijken circulaire ambachtscentra met name nuttig voor het behalen van doelen voor het klimaat en de circulaire economie. Maar een circulair ambachtscentrum kan niet bestaan zonder mensen die het aangeboden afval beoordelen en scheiden, kapotte producten repareren, en afgedankte materialen hergebruiken om iets nieuws te creëren. Dit biedt mogelijkheden voor iedereen die werkzoekend is, waaronder mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Door extra werkplekken in te richten wordt werken, (re-)integreren en bijdragen aan de circulaire economie gecombineerd.

Voor het onderwijs zijn er ook verschillende mogelijkheden. Zo kan het onderwijs bijdragen aan het bedenken van nieuwe toepassingen voor afgedankte producten, het werken met herbruikbare materialen en het opleiden van reparateurs. Daarbij geeft het leerlingen en studenten inzicht in circulaire principes. Door ze meer te leren over de waarde van materialen, zien ze eerder het nut in van hergebruik, reparatie en het anders omgaan met ‘spullen’.

Advies om een lokale samenwerking op te zetten

Wil je als gemeente zelf aan de slag met het realiseren van een circulair ambachtscentrum, begin dan bij het opzetten van een lokaal samenwerkingsverband van welwillende partijen. Hierbij is het belangrijk dat er tussen de partijen een win-win situatie wordt gecreëerd. Denk aan partijen als onderwijsinstellingen, werkvoorziening en het (ambachtelijke) bedrijfsleven uit de regio. De volgende stap is dan het bespreken van de mogelijkheden met de huidige afvalverwerker. Hergebruik van afvalstromen vraagt namelijk om nieuwe verwerkingsprocessen en een ander businessmodel. Uiteindelijk is het belangrijk om alle mogelijkheden en ambities te concretiseren in één plan. Begin klein, maar houd rekening met mogelijke uitbreiding in de toekomst.

Voor de financiering stelt Rijkswaterstaat subsidies beschikbaar. Het circulaire ambachtscentrum is opgenomen als icoonproject in het landelijke uitvoeringsprogramma Circulaire Economie 2019 – 2023. Met dit programma ondersteunt Rijkswaterstaat gemeenten met het ontwikkelen en financieren van circulaire ambachtscentra.

Krijg inzicht in de impact van de energietransitie op de arbeidsmarkt en het onderwijs.

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.