Hoe staat het er op dit moment voor met de verschillende doelgroepen op de arbeidsmarkt en in het onderwijs? Wise up ging op onderzoek uit en brachten het kort maar krachtig in beeld.

In deel 5 van een reeks blogs besteden we aandacht aan de doelgroep arbeidsmigranten. Waar staat deze doelgroep op dit moment op de arbeidsmarkt? En hoe kan deze doelgroep zichzelf weerbaarder maken op de arbeidsmarkt? En welke tips hebben we voor beleidsmakers?

Belangrijkste trends voor arbeidsmigranten

Arbeidsmigranten zijn personen die (al dan niet tijdelijk) naar een ander land emigreren met het doel daar te gaan werken. Vaak is dit gerelateerd aan hogere lonen, betere arbeidskansen, hogere levensstandaard en betere onderwijskansen (Europees Parlement, 2020).

Er is geen eenduidige definitie voor arbeidsmigranten. Er wordt onderscheid gemaakt tussen arbeidsmigranten of kenniswerkers. Ook migratie binnen de EU of van buiten de EU kan anders worden beoordeeld. Deze verschillende definities maken het moeilijk onderzoeken met elkaar te vergelijken, de omgang van het vraagstuk- en de betekenis voor de arbeidsmarkt te bepalen (Provincie Gelderland , 2021).

Internationale kenniswerkers en studenten. Er zijn veel internationale studenten en kenniswerkers vanuit de hele wereld in ons land. Vooral voor Hightechbedrijven zijn zij van groot belang om te kunnen innoveren. Voor kenniswerkers is van belang dat wonen, welzijn en werk goed geregeld zijn tijdens hun verblijf. Dat betekent dat regio’s, bedrijven en onderwijsinstellingen die hierop investeren vooroplopen op dit gebied.

Arbeidsmigranten vestigen zich overwegend in stedelijke gebieden. Dit geldt zeker voor kenniswerkers. Regio Groot-Amsterdam is hierbij de populairste vestigingsplaats (CBS, 2019).

Woonruimte is vaak niet goed geregeld. Op veel plaatsen zorgen arbeidsmigranten voor overlast en is het lastig voor gemeenten om het probleem aan te pakken. Gelukkig zijn er ook goede initiatieven. In Bijvoorbeeld Waalwijk is een speciale campus gebouwd voor 400 arbeidsmigranten op een bedrijventerrein, die aan de eisen van het keurmerk voldoet. De arbeiders wonen bij elkaar in appartementen. Steeds meer gemeentes geven hier prioriteit aan (FlexMarkt, 2019).

Het wordt steeds lastiger om arbeidsmigranten binnen te halen. Nederland heeft veelal arbeidsmigranten nodig om personeelstekorten op te vangen. Bovendien doen de arbeidsmigranten vaak werk dat Nederlanders simpelweg niet willen doen, zoals in de kassen in het Westland of in de productie, schoonmaak of logistiek (FlexMarkt, 2019).

Effecten in cijfers

In 2018 kwamen er 191 duizend immigranten naar Nederland. Voor 57 duizend mensen hiervan was werk het belangrijkste migratiemotief (CBS, 2020).

Sinds 2013 is werk het belangrijkste migratiemotief voor EU- en EFTA-burgers. Hiermee is werk een belangrijker motief dan gezin. Bijna 40 procent kwam in 2018 naar Nederland om te werken (CBS, 2020).

Driekwart van de arbeidsmigranten is binnen tien jaar vertrokken uit Nederland. Niet alle immigranten vestigen zich voor langere tijd in Nederland. Dit is mede afhankelijk van de reden waarom een immigrant naar Nederland komt. Arbeids- en studiemigranten komen doorgaans voor kortere tijd, terwijl gezins- en asielmigranten meestal langere tijd blijven (CBS, 2020).

Nederland telde in 2019 767.571 arbeidsmigranten, exclusief scholieren en studenten. Van hen werkten er 374.200 als uitzendkracht en 393.371 hadden een direct dienstverband bij de inlener (FlexNieuws, 2021).

De helft van de arbeidsmigranten in jonger dan 34 jaar. Relatief gezien kunnen we dus spreken van een jonge populatie (FlexNieuws, 2021).

Wat kan een arbeidsmigrant zelf doen?

Houd rekening met de speciale regels voor arbeidsmigranten en bereid je zo veel mogelijk vóór aankomst voor. Om te kunnen en mogen werken in Nederland gelden een aantal regels. Zo is het voor werknemers buiten de EU verplicht een werkvergunning te hebben en moeten deze werknemers zich melden bij de Immigratie- en naturalisatiedienst (IND). Medewerkers binnen de EU hebben alleen een geldig identiteitsbewijs nodig.

Beide groepen moeten zich ook inschrijven bij de Basisregistratie Personen (BRP) in de woongemeente. Ook is het verplicht om binnen vier maanden een zorgverzekering af te sluiten na aankomt in Nederland. Vaak gebeurt dit niet of te laat (Provincie Gelderland , 2021).

Wat kan een beleidsmaker voor een arbeidsmigrant doen?

Zorg dat je regio aantrekkelijk blijft. In veel regio’s zijn arbeidsmigranten essentieel om personeelstekorten op te vullen. Om de juiste mensen naar je regio te trekken ben je niet alleen in concurrentie met andere regio’s, maar ook met landen als Duitsland en Denemarken die hen ook graag binnenhalen. Daarom is het belangrijk om als regio goed zichtbaar te zijn en je te positioneren. Houd hierbij rekening met de speciale behoeften voor arbeidsmigranten en kenniswerkers. Bied voor arbeidsmigranten mogelijkheden om goed te integreren en zorg voor loopbaanperspectief, zodat ook zij na een aantal jaren stappen in hun loopbaan kunnen zetten.

Informatievoorziening en loketten. Er is weinig informatie beschikbaar in talen van arbeidsmigranten, daarbij spreken weinig arbeidsmigranten Nederlands/Engels. Uit onderzoek van Wise Up blijkt dat arbeidsmigranten behoefte hebben aan meer informatie over wonen/werken in Nederland. Dit kan middels regionale websites in meerdere talen of betere informatievoorziening via bekende platformen bij arbeidsmigranten (o.a. Polonia). Daarbij kan ook de bestaande infrastructuur van expatscenters gebruikt worden voor informatie en hulp voor arbeidsmigranten.

Zorg voor toegankelijke gezondheidszorg. Door bijvoorbeeld te zorgen voor goede een informatievoorziening bij aankomst in Nederland. Uit een onderzoek van Wise Up, in opdracht van Healthcare for Internationals, blijkt namelijk dat meer informatie bij aankomst zorgt voor meer vertrouwen en een betere toegang tot de gezondheidszorg.

Werk als overheid, onderwijs en bedrijfsleven nauw samen in publiek-private samenwerking. Grote (internationale) werkgevers in de regio hebben veelal ondersteuning vanuit de eigen organisatie georganiseerd voor het aantrekken van internationaal talent. Voor veel (mkb-)bedrijven is dit nog niet het geval. Om de juiste strategie voor de regio te bepalen, is het essentieel om ook deze bedrijven in een vroegtijdig stadium te betrekken en waar nodig te ondersteunen. Daarnaast is een rol weggelegd voor het onderwijs. Studenten willen vaak wel in Nederland blijven werken, maar ervaren daar belemmeringen bij door taalbarrière en/of wet- en regelgeving. Door internationale studenten eerder in contact te laten komen met potentiële werkgevers, zullen ze eerder kiezen voor een baan in een Nederlandse regio.

Lees hier deel 1 van deze blogreeks: De belangrijkste trends voor jongeren.

Lees hier deel 2 van deze blogreeks: De belangrijkste trends voor ZZP’ers.

Lees hier deel 3 van deze blogreeks: De belangrijkste trends voor werkenden.

Lees hier deel 4 van deze blogreeks: De belangrijkste trends voor arbeidsbeperkten.

Ontdek welke doelgroepen op de arbeidsmarkt meer aandacht nodig hebben

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.