Sinds het stof van de coronacrisis is neergedaald, zijn impactvolle veranderingen op de Nederlandse arbeidsmarkt duidelijk zichtbaar geworden. Nu de crisis gerelateerde krapte langzaam stabiliseert, worden de structurele krapte-gevolgen van vergrijzing duidelijker (UWV, 2024). Een andere impactvolle verandering is een brede inzet op de transitie naar groene en digitale banen. Een sterk toegenomen vraag naar nieuwe kennis door maatschappelijke ontwikkelingen zoals vergroening, verduurzaming, digitalisering en AI heeft tot een kwalitatieve mismatch op de arbeidsmarkt geleid. Om deze aanhoudende krapte en mismatch effectief te lijf te kunnen gaan, zijn de ontwikkelpaden in het leven geroepen. De ontwikkelpaden gaan meer inzicht en overzicht scheppen om zo de instroom, doorstroom en zijinstroom in kraptesectoren te bevorderen. Hier heeft Wise up Consultancy al op verschillende manieren ervaring in opgedaan. Wat houdt deze ontwikkeling precies in en hoe biedt het een oplossing?

De ontwikkelpaden in het kort

De sectorale ontwikkelpaden zullen de komende tijd veel los gaan maken ten opzichte van de huidige aanpak rondom het aantrekken van nieuw personeel.  Op dit moment zijn veel sectoren zich namelijk al bewust van de krapte en pakken de werving zelfstandig op. De grote hoeveelheid verschillende campagnes leiden tot onnodige aandachts-concurrentie en versnippering in aanpak. Pogingen tot zijinstroom in een van de sectoren stranden nu vaak nadat men de enorme hoeveelheid onoverzichtelijke informatie op internet of carrièrebeurzen ontdekt, wat een afschrikkende werking heeft.

Door het gebruik van een ontwikkelpad heeft iemand met een instroom-, doorstroom- of zijinstroomambitie alle kennis over de mogelijkheden binnen de sector op één plek. Het ontwikkelpad brengt bestaande (en nieuwe) functies in kaart per opleidingsniveau en koppelt deze aan alle mogelijke opleidingen en bijbehorende opleidingsinstanties in de buurt. Het ontwikkelpad toont ook de doorgroeimogelijkheden. Wanneer iemand er niet zelfstandig uitkomt, kan een adviseur snel en doeltreffend ondersteuning bieden. Zo verlaagt het gebruik van een ontwikkelpad de huidige instroom- en doorstroomdrempel.

De ontwikkelpaden zorgen ervoor dat sectoren de mogelijkheid krijgen om de handen ineen te slaan en een algemeen overzicht kunnen vormen. Hierdoor kan de heersende mismatch en krapte bestreden worden en kan de Nederlandse arbeidsmarkt weer vooruit. Het initiatief komt van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en is daarmee branche-overstijgend en overheid gestuurd. Het doel van de overheid is niet alleen om kraptesectoren aan arbeidskrachten te helpen, maar ook om het Leven-Lang-Ontwikkelen principe te stimuleren, mensen te laten re-integreren op de arbeidsmarkt en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt extra instroomkansen te bieden, bijvoorbeeld omdat zij niet over een diploma beschikken of een ondersteuningsbehoefte hebben (Abu, 2024). Een aantal pionierende sectoren zoals de kinderopvang, de zorg, de bouw en de techniek leveren de eerste ontwikkelpaden al op. Naar verwachting zullen velen volgen.

Deze sectorale ontwikkelpaden zullen beschikbaar gemaakt worden op verschillende plekken zoals leeroverzicht.nl en in de openbare instrumentengids voor werkgevers. Ook worden de ontwikkelpaden verspreid binnen de sectoren, hun achterban en via de 35 arbeidsmarktregio’s (Samen voor de Klant, 2024).

De ervaring van Wise up Consultancy

Wise up Consultancy is van begin af aan betrokken middels het leveren van projectleiders en projectmedewerkers voor het uitwerken van de ontwikkelpaden. Onze consultants kunnen meepraten vanuit de praktijk.

Zeb Bergsma is betrokken bij de ontwikkelpaden van Bouw en Techniek en heeft de uitdagingen bij het oprichten van acht verschillende ontwikkelpaden zelf ondervonden:  “In alle projecten lopen we er tegenaan dat een half jaar een betrekkelijk korte tijd is om een ontwikkelpad vorm te geven. Als je bij de start nog een projectleider moet zoeken en werkgroepen moet opstarten, merk je dat je al bijna klaar moet zijn tegen de tijd dat dit lekker loopt. We zijn de afgelopen tijd met verschillende werkgroepen aan de slag geweest. Een wijze les die ik hieruit meeneem is dat het goed is dat we zo vroeg begonnen zijn. Je vraagt betrokkenen toch om in korte tijd enorm veel informatie te verzamelen.”

Naast de uitdagingen zijn de kansen en de potentie van de ontwikkelpaden goed zichtbaar geworden binnen Wise up Consultancy. Jorcho van Vlijmen: “De sectoren waarmee we samenwerken willen met de ontwikkelpaden niet alleen iets doen aan de tekorten op de arbeidsmarkt, ze spelen ook in op een kwalitatieve verandering. Door de krapte en door ontwikkelingen als AI, duurzaamheid en het groeiende belang van samenwerking beseffen sectoren zich dat ze een nieuw en betekenisvol ‘beroep’ moeten doen op werkenden en werkzoekenden.”

Deze opgedane ervaring binnen Wise Up Consultancy kan in de toekomst een meerwaarde hebben, zo stelt Zeb. “Het is mooi om te zien hoe we in verschillende sectoren hebben bijgedragen aan de toegankelijkheid van werkzoekenden en hoe expertise en kennis gaandeweg samenkomt in een product: hét ontwikkelpad van de betreffende sector. We hebben veel nuttige ervaring opgedaan bij het maken van eerdere ontwikkelpaden en richten ons nu op de nabije toekomst. We kunnen alle opgedane kennis en ervaring inzetten om andere sectoren een vliegende start te geven.”

Een blik op de toekomst

Wise up Consultancy heeft gedurende de ontwikkeling van de ontwikkelpaden waardevolle inzichten opgedaan die de ontwikkeling van toekomstige ontwikkelpaden in het zadel kunnen helpen.

Allereerst is de verwachte impact van de ontwikkelpaden groot: het is belangrijk dat de ontwikkeling van ontwikkelpaden breed in gang worden gezet, omdat het voor meer dan alleen nieuwe arbeidskrachten in kraptesectoren stuurt. Mensen die op dit moment door verscheidende redenen niet actief zijn op de arbeidsmarkt, krijgen inzicht in passende instroommogelijkheden. Reeds actieve arbeidskrachten krijgen inzicht in doorstroommogelijkheden, zodat belangrijke arbeidskrachten door een sector behouden blijft. Arbeidskrachten die overwegen om een carrière-switch te maken naar een kraptesector, kunnen de informatie vinden die zij nodig hebben om de stap werkelijk te zetten. Tot slot kunnen we met de ontwikkeling van nieuwe ontwikkelpaden sturen op kwalitatieve veranderingen zoals de energietransitie.

De opgave van de ontwikkeling van ontwikkelpaden is echter ook groot: de ontwikkelpaden tot stand brengen vraagt veel van een projectleider, het projectteam en de betrokkenen uit de sector. Een enorme hoeveelheid informatie over functies, opleidingen en opleiders moet met behulp van betrokkenen uit de sector en het onderwijs gebundeld worden in één ontwikkelpad. Een gedegen aanpak is van groot belang om in een betrekkelijk korte tijd tot een consistent ontwikkelpad te komen. Kortom, Wise up Consultancy heeft veel nuttige ervaring opgedaan. We helpen u daarom graag verder!

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.