29 april 2024 is er een kamerbrief gepubliceerd die zich richt op de hervorming van de arbeidsmarktinfrastructuur. Maar wat betekent dit nou precies? En is deze hervorming een verplichting of een verademing? Daar kom je achter in deze blog!

Arbeidsmarktregio’s

Nederland is onderverdeeld in 35 arbeidsmarktregio’s. In deze arbeidsmarktregio’s werken publieke en private organisaties samen om mensen te begeleiden in hun ontwikkeling en / of naar passend werk en te klimmen op de participatieladder. Het gaat hierbij om dienstverlening aan werkzoekenden, werkenden en werkgevers. Van oorsprong werken in de arbeidsmarktregio UWV en gemeenten (met de ontwikkelbedrijven) samen, maar de afgelopen jaren is dit uitgebreid met werkgeversorganisaties, vakbonden, de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) en onderwijsinstellingen.

Kamerbrief Hervorming arbeidsmarktinfrastructuur

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft de afgelopen periode in samenwerking met andere ministeries gekeken naar een aanpak van intensievere samenwerking in de arbeidsmarktregio’s. Door betere ondersteuning voor werkenden, werkzoekenden en werkgevers in te richten kunnen kansen in de huidige arbeidskrapte, worden benut voor mensen die langs de lijn staan. Dit kan tegelijkertijd de druk op werkgevers in tekortsectoren verlichten. Speciale aandacht blijft hierbij voor werkzoekenden en werkenden in een kwetsbare positie (mensen met een migratieachtergrond, mensen met een arbeidsbeperking, jongeren, ouderen, mensen met GGZ-problematiek, etc.).

De focus ligt primair bij de knelpunten in de samenwerking van de partijen binnen arbeidsmarktregio’s. Hiervoor zijn vier samenhangende maatregelen opgesteld:

1. Het creëren van één regionaal loket: het Regionaal Werkcentrum

De afgelopen jaren is een veelvoud aan loketfuncties ontstaan in de verschillende arbeidsmarktregio’s. Ieder loket met zijn eigen doel en functie, maar de versnippering zorgt er helaas voor dat het voor de inwoner en werkgever vaak niet meer duidelijk is met welke vraag men nou waar terecht kan. De Regionale Mobiliteitsteams, WerkgeversServicepunten en Leerwerkloketten gaan hierdoor samenwerken onder één naam, het Werkcentrum. Werkzoekenden, werkenden en werkgevers kunnen bij het Werkcentrum terecht met vragen over werk, volgende loopbaanstappen, (arbeidsmarktgerichte) scholing en personeelsvraagstukken. Naast gemeenten en UWV zullen ook de andere partijen die eerder al genoemd zijn dienstverlening aanbieden via dit werkcentrum.

2. Het versterken van het van-werk-naar-werk-stelsel

Het grootste gedeelte van baanwisselingen verloopt soepel. Er zijn echter groepen werkenden voor wie dit niet zelfstandig lukt. Voor een deel van deze mensen ontbreekt reguliere ondersteuning bij het zoeken naar een volgende stap in hun loopbaan. De inzet van de sociale partners is hierdoor van groot belang binnen het Werkcentrum. De werkgeversvertegenwoordigers en vakbonden moeten samen zorgen voor een sluitende van-werk-naar-werk ondersteuning.

3. Het meer centraal stellen van de ondersteuningsbehoefte

De inkomenssituatie of werkprocessen van individuele organisaties zijn soms nog te leidend voor het wel of niet kunnen aanbieden van passende dienstverlening. De komende periode krijgen de arbeidsmarktregio’s dan ook impulsbudget om de gezamenlijke dienstverlening, die ook reeds heeft plaatsgevonden in de Regionale Mobiliteitsteams, verder door te ontwikkelen.

4. Het structureel borgen van een gezamenlijke publiek-private governance

Om samenwerking tussen publieke en private organisaties te versterken komt er een nieuwe governancestructuur die zich opsplitst in één landelijk beraad en in iedere arbeidsmartkregio één regionaal beraad. Het beraad is verantwoordelijk voor het opstellen van een meerjarenagenda, bestaande uit een beleidsagenda en een uitvoeringsagenda. Daarnaast maakt het Regionaal Beraad afspraken over de invulling van de samenwerking in het Werkcentrum en legt deze vast in een convenant.

De genoemde voorstellen worden vastgelegd in de al bestaande SUWI-wetgeving, die gewijzigd wordt per 1 januari 2026. Dit zorgt ervoor dat de regio’s 2025 kunnen benutten als transitiejaar om zo samen de hervorming in te vullen.

Voorbeelden van regionale werkcentra

Inmiddels zijn al meerdere regio’s voortvarend aan de slag gegaan met de inrichting van een regionaal werkcentrum. Een voorbeeld hiervan lees je in onze casus ‘Naar 1 loket – het Regionaal Werkcentrum’, het werkcentrum van arbeidsmarktregio Noordoost-Brabant.

Hervorming van de arbeidsmarktinfrastructuur: een verplichting of verademing?

Zoals blijkt uit bovenstaand verhaal, is de hervorming van de arbeidsmarktinfrastructuur voor de betrokken partijen een complexe en grote opgave. Dit heeft te maken met het feit dat de arbeidsmarktregio in eerste instantie een netwerksamenwerking is, maar tegelijkertijd ook een programmatische aanpak moet hanteren en een volledige dienstverlening moet inrichten. Door stapsgewijs de vier stappen van netwerkmanagement (verkennen, verbinden, inrichten, uitvoeren) te doorlopen kan in samenwerking met de verschillende partijen een koers worden bepaald en deze vervolgens worden gerealiseerd.

Maar nu de grote vraag; is de hervorming van de arbeidsmarktinfrastructuur een verplichting of een verademing? Uiteindelijk zal het goed inrichten van de netwerksamenwerking en de bijbehorende dienstverlening leiden tot verademing voor niet alleen de betrokken organisaties, maar vooral voor de inwoner en werkgever die met een vraagstuk zitten rondom ontwikkeling of werk. De eerste ervaringen van de al actieve werkcentra wijzen dit uit, waarbij de dienstverlening als laagdrempelig wordt ervaren, iedereen welkom is met zijn of haar vraag en kennisdeling onderling leidt tot een beter begrip van dienstverlening tussen de verschillende partijen. Ook weten de werkcentra doelgroepen te bereiken die eerder niet de weg wisten te vinden naar één van de bekende loketten.

Vanuit Wise up consultancy zijn we in verschillende regio’s betrokken bij de hervorming van de arbeidsmarktinfrastructuur, waaronder de arbeidsmarktregio Midden-Limburg, Noordoost Brabant, Noord-Limburg en Veluwe Stedendriehoek. Heeft u een vraag met betrekking tot de hervorming van de arbeidsmarktinfrastructuur, de totstandkoming van een meerjarenagenda of de inrichting van een nieuwe governance, het Regionaal Werkcentrum of beleidsadvies? Neem dan contact op met Henk Klootwijk.

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.