Leven lang ontwikkelen staat landelijk hoog op de agenda. Door de krapte op de arbeidsmarkt en de grote transities in energie en klimaat kent deze trend een versnelling en wordt dit actief gestimuleerd vanuit de overheid. Dit vraagt een andere rol van het onderwijs. Het model van een initiële opleiding in het begin van iemands leven gevolgd door een jarenlange beroepsuitoefening tot aan het pensioen is allang achterhaald. Mensen leven veel langer dan vroeger en de arbeidsmarkt is constant in beweging. Dit vraagt ook van volwassenen voortdurend om- bij- en herscholing om bij te blijven. Deze ontwikkeling heeft gevolgen voor alle onderwijsvormen. In dit blog neem ik, Sien Rongen, je mee in deze ontwikkeling en geef ik tips om op deze ontwikkelingen te anticiperen.

Wat is leven lang ontwikkelen?

Om te beginnen de definitie van leven lang ontwikkelen (LLO):

Gedurende het hele leven (pro)actief ontplooien van kwaliteiten op basis van eigen interesses en waarden voor een duurzame bijdrage aan de samenleving, eigen gezondheid en geluk.

LLO gaat dus over traditioneel onderwijs, cursussen en opleidingen, maar ook over informeel leren. Informeel leren is het leren door te doen of leren van collega’s. Er is een stagnerende ontwikkeling voor zowel cursusdeelname als informeel leren bij bedrijven Cursusdeelname is gedaald van 54% naar 51% tussen 2017 en 2020. En 31% van de medewerkers heeft nog nooit een cursus gevolgd. In het bedrijfsleven wordt er maar minimaal ingezet op activiteiten om informeel leren te stimuleren (ROA, 2022).

Hoe komt het dat LLO ineens zo hoog op de agenda staat?

De wereld verandert steeds sneller en dit vraagt om wendbare burgers die zich blijven ontplooien en die dit al van jongs af aan meekrijgen. Dit LLO houdt niet op als je aan het werk gaat. Het gaat over het blijvend opdoen van nieuwe kennis en vaardigheden. Door de ontwikkeling van de hedendaagse internationale kenniseconomie is de levensduur van onze opgedane kennis steeds korter geworden. Als gevolg hiervan wordt de vaardigheid om levenslang en zelfstandig te leren steeds belangrijker om de status van onze kenniseconomie te behouden. Ook de vereiste vaardigheden op de arbeidsmarkt veranderen in elke discipline. Het belang van LLO wordt dus steeds duidelijker. Het is bewezen dat een LLO-beleid bijdraagt aan; de duurzame inzetbaarheid en participatie van werkenden en werkzoekenden, het verhelpen van werkloosheid door veroudering van kennis en vaardigheden te voorkomen of bekorten, het stimuleren van doorgroeien in loopbanen, het creëren van meer voldoening en werkplezier en het biedt mogelijkheden om de inkomenspositie te verbeteren.

Kortom, het tekort aan geschoold personeel is een bedreiging voor de Nederlandse kenniseconomie en LLO biedt mogelijkheden om deze bedreiging aan te pakken. Voor volwassenen is permanent leren de nieuwe vorm van zekerheid om grip te krijgen op hun loopbaan en hun eigen ontwikkeling in de snel veranderende arbeidsmarkt. Dit vraagt om aanpassingen vanuit het bedrijfsleven om hier meer aandacht voor te hebben, maar ook van onderwijsinstellingen om het aanbod hierop aan te passen.

Inzet vanuit de overheid om LLO te stimuleren

Vanuit de Rijksoverheid zijn er steeds veel regelingen om leven lang ontwikkelen te stimuleren. Voor volwassenen is permanent leren de nieuwe vorm van zekerheid om grip te krijgen op hun loopbaan en hun eigen ontwikkeling in de snel veranderende arbeidsmarkt. Enkele van de huidige initiatieven zijn:

• SLIM-regeling;
• NL leert door;
• De stapsubsidie
• Het Levenlanglerenkrediet.

In de kamerbrief LLO van september j.l. kondigt het kabinet aan om 1,2 miljard te investeren in LLO. Het doel is dat 62% van de Nederlanders in 2030 heeft deelgenomen aan bij- of omscholing door een leer- en ontwikkelklimaat te stimuleren. Om dit te realiseren wordt er ingezet op drie beleidslijnen (zie onderstaande afbeelding) die zich focussen op de triple helix partners overheid, onderwijs en bedrijfsleven:

1. De publieke financiering van scholing wordt vereenvoudigd en uitgebreid;
2. Ondersteuning van bedrijven bij het vormgeven van een leerrijk werkklimaat (o.a. met subsidies);
3. Onderwijsinstellingen (opleiders) worden gestimuleerd passend aanbod te creëren.

10 tips voor meer aandacht voor LLO in jouw organisatie

Deze trend van het leven lang ontwikkelen vraagt, naast de stimulans van de overheid, een proactieve rol van zowel het bedrijfsleven als het onderwijs. Een toekomstbestendige arbeidsmarkt heeft er namelijk veel baat bij als er meer aandacht is voor blijvende ontwikkeling en we naast het behalen van diploma’s, ook kijken naar het opdoen van vaardigheden. Samenwerking is cruciaal om deze leer- en ontwikkelcultuur te versterken. Het is aan te raden om vanuit jouw organisatie proactief te ondersteunen deze ontwikkelingen met elkaar te blijven verbinden zodat er een optimale aansluiting blijft bestaan tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt

1. Formuleer een duidelijke visie op LLO;
2. Neem LLO op in je bedrijfsstrategie;
3. Maak de (HR) processen geschikt voor maatwerk;
4. Stimuleer medewerkers op verschillende manieren om zich te blijven ontwikkelen. Door zelf initiatieven te starten en door gebruik te maken van nationale initiatieven;
5. Maak informeel leren een ontwikkelpunt in jouw organisatie door bijvoorbeeld intervisie in te bouwen;
6. Regionale samenwerkingen aangaan om leven lang ontwikkelen te versterken in triple helix context;
7. Ontwikkel passende deeltijd of kortdurende opleidingen of cursussen vanuit het bedrijfsleven samen met het onderwijs;
8. Maak LLO voor iedere medewerker toegankelijk;
9. Houd in het HR-recruitment proces rekening met vaardigheden i.p.v. alleen diploma’s;
10. Draag vanuit jouw eigen organisatie bij aan het ontwikkelen van een skills gerichte arbeidsmarkt.

Deze tips helpen om LLO ontwikkelen goed in te richten en de leer- en ontwikkelcultuur te versterken. Wil je graag eens verder praten over dit onderwerp, of ben je opzoek naar een bevlogen projectleider, neem dan vrijblijvend contact met ons op.

Wil je weten wat je kunt doen om de arbeidsmarktkrapte te lijf te gaan? Download dan onze nieuwe whitepaper. We presenteren een hele nieuwe invalshoek om de problemen op te lossen!