Waar veel samengewerkt wordt, kom je het steeds vaker tegen: een Community of Practice. Hiermee is een Community of Practice (COP) misschien wel het meest voorkomende type community, zowel online als offline. Maar wat is een COP eigenlijk precies? En waarvoor wordt het ingezet? Wat zijn de voordelen van een COP? In dit blog gaan we hier verder op in.

Wat is een Community of Practice?

Een COP wordt in het Nederlands ook wel eens praktijkgemeenschap genoemd, hoewel de Engelse term vaker voorkomt. In een COP komt een groep mensen samen die werken aan een gemeenschappelijk probleem, thema of interesse. Bij dit type community zijn gedeelde competenties, of de ambitie deze competenties te behalen, de verbindende factor. De leden van de COP stellen zich als doel om van elkaar te leren (Staal & Wagenaar, 2019).

Een COP focust vaak op het delen van best practices en het creëren van nieuwe kennis die vervolgens in de community wordt gedeeld. Het doel hiervan is samenwerken aan het oplossen van de gezamenlijke vraagstukken. Hierdoor worden er zowel individuele als groepsdoelen bereikt. Tussen de leden vindt onderlinge interactie plaats, zowel fysiek als digitaal. Veelal worden er vanuit de COP face-to-face en digitale bijeenkomsten gefaciliteerd. Daarnaast is er vaak een digitaal platform beschikbaar welke de opgedane kennis van deze bijeenkomsten borgt en beschikbaar maakt voor de leden. Ook kunnen leden op dit digitale platform met elkaar in gesprek, vragen stellen en digitaal samenwerken. Er zijn drie kenmerken die je in een COP ziet terugkomen:

• Domein: Leden van de COP hebben een gedeeld kennisdomein, interesse, competenties en toewijding dat hen onderscheidt van anderen. Dit gedeelde domein creëert een gemeenschappelijke basis, inspireert leden om deel te nemen, begeleidt hun leren en geeft betekenis aan hun acties.
• Community (gemeenschap): Leden streven dit belang na door middel van gezamenlijke activiteiten, discussies, mogelijkheden voor het oplossen van problemen, het delen van informatie en het opbouwen van relaties. Het idee van een gemeenschap creëert het sociale weefsel om collectief leren mogelijk te maken. Een sterke gemeenschap bevordert de interactie en stimuleert de bereidheid om ideeën te delen.
• Praktijk: Leden van een COP zijn vaak professionals in het gedeelde interessegebied en bouwen samen aan een gedeeld repertoire van kennis, tools en ideeën op die ze meenemen naar, en kunnen inzetten in, hun praktijk. Terwijl het domein het algemene interessegebied voor de gemeenschap vormt, is de praktijk de specifieke focus waar de gemeenschap haar kern van collectieve kennis omheen ontwikkelt, deelt en onderhoudt (Community of Practice, 2022).

Wanneer wordt een Community of Practice ingezet?

Een COP wordt vaak ingezet als er gewerkt wordt aan een gezamenlijk vraagstuk of probleem. Een COP verwijst echt naar een gemeenschap. Je leert elkaar kennen en dat zorgt voor vertrouwen. Je herkent dezelfde soort praktijk en dezelfde taal van elkaar. Van daaruit kun je gezamenlijk en systematisch leren en kennis ontwikkelen. Een COP kan binnen een (grote) organisatie worden opgezet, of als verbinding tussen verschillende organisaties waarbij professionals werken aan dezelfde thema’s. Veelal zie je COP ontstaan vanuit samenwerkingen binnen een bepaald domein, zoals binnen het sociaal domein of op het gebied van energietransitie. Enkele voorbeelden zijn de COP’s die worden ingezet bij de RES-regio’s waarin gewerkt wordt aan de vraagstukken binnen de energietransitie.

De 5 voordelen van een Community of Practice

Door het samenwerken aan gemeenschappelijke problemen en uitdagingen en deze samenwerking goed te faciliteren en te borgen vanuit een COP, ontstaan er voor de leden en organisaties een aantal voordelen. Hierbij gaan we op 5 van deze voordelen van het gebruik van een COP in:

1. Het efficiënt delen en borgen van relevante kennis. Kennis is vaak vluchtig, en als dit niet voldoende wordt geborgd dan kan de kennis weer verdwijnen. COP’s bieden een gemeenschappelijk (digitaal) platform om deze kennis op te slaan en toegankelijk te maken voor haar leden. Zo wordt relevante kennis binnen organisaties of regio’s geborgd en kan er voortgebouwd worden op de bestaande kennis.
2. Klankborden met gelijkgestemden. Medewerkers die geen vakcollega’s hebben binnen hun organisatie vinden in een COP een klankbord en een manier om te leren van andere organisaties. Zeker in vakgebieden waar opleiding schaars en/of zeer duur is, is een COP een goed alternatief. Ook is een COP relevant als tussen verschillende organisaties wordt samengewerkt, maar er binnen de individuele organisaties maar weging mensen zijn met dezelfde specifieke kennis.
3. Inwerken van nieuwe medewerkers. Beginnende medewerkers, zowel nieuw in de organisatie of nieuw in de baan, kunnen voordeel hebben bij een COP. Als beginnende medewerkers vanaf het begin deel uitmaken van een gemeenschap leren ze heel snel van vakgenoten wat ze nodig hebben om te kunnen starten in hun nieuwe rol. De meeste beginners luisteren of lezen alleen maar steken zo heel veel op. Velen van hun vragen zijn dus al beantwoord. Naarmate ze groeien in hun rol, helpt de community hen om nog beter te worden. Velen zullen dan een actievere rol gaan spelen.
4. Het bijhouden van snel veranderende kennis en expertise. De benodigde kennis om als professional up-to-date te blijven, verandert snel. Als al deze mensen moeten wachten tot de opleidingsmarkt over deze thema’s opleidingen aanbieden, hinken ze vanaf het begin hopeloos achterop. Zeker met nieuwe beroepen of sterk evoluerende vakgebieden zijn COP’s onontbeerlijk.
5. Simuleren van samenwerking in- en tussen organisaties. Voor organisaties met verschillende locaties of met veel thuiswerkers zijn COP ideaal om mensen te verbinden en te laten leren tegelijkertijd. Daarnaast wordt een COP vaak ingezet als er tussen verschillende organisaties wordt samengewerkt op bepaalde thema’s en uitdagingen (bv. het thema energietransitie). Kennis van de ene organisatie kan zo snel met de andere organisaties worden gedeeld. Het wiel hoeft zo niet steeds opnieuw te worden uitgevonden (Learnie.net, 2017).

Kortom, een COP kan een waardevolle toevoeging zijn aan het sneller behalen van je organisatiedoelstellingen en het stimuleren van onderlinge samenwerking. Wise up heeft ervaring met het opzetten en beheren van diverse communities, waaronder ook COP’s. Heb je vragen over het opzetten en beheren van (digitale) communities, of wil je graag eens in gesprek over dit onderwerp, neem dan contact op.