Hoe staat het er op dit moment voor met de verschillende doelgroepen op de arbeidsmarkt en in het onderwijs? Wise up ging voor je op onderzoek uit. In deel 1 van een reeks blogs besteden we aandacht aan de doelgroep jongeren. Waar staat deze doelgroep op dit moment op de arbeidsmarkt? En hoe kan deze doelgroep zichzelf weerbaarder maken op de arbeidsmarkt? En welke tips hebben we voor beleidsmakers?

Belangrijkste trends voor jongeren

Vanwege de Corona-crisis wordt momenteel een groot beroep gedaan op de solidariteit van jongeren. Die gevolgen voor jongeren liggen op vier terreinen: sociaalpsychologisch, onderwijs, arbeidsmarkt en economische vooruitzichten (Financieel Dagblad, 2021).

De arbeidsmarktpositie van jongeren is door de coronacrisis verslechterd. Door de forse steunmaatregelen van de overheid bleef een flinke toename van de werkloosheid vorig jaar uit. Volgens experts bij de centrale bank valt wel op dat jongeren de hardste klappen incasseerden op de arbeidsmarkt. Van de jongeren tot 25 jaar was op een gegeven moment meer dan 11 procent werkloos, terwijl de werkloosheid onder 25- tot 45-jarigen slechts opliep tot 3,9 procent (Dagblad de Limburger, 2021).

Veel jongeren zijn opzoek naar een stageplek. Er is voor sommige studierichtingen een groot tekort aan stageplaatsen en leerwerkplekken. Studenten hebben ervaring in de beroepspraktijk nodig om gemotiveerd en geïnspireerd te blijven voor hun vak én hun opleiding succesvol te kunnen afronden. Als samenleving hebben we onze jonge vakmensen hard nodig op de arbeidsmarkt (Alphens , 2021).

Bij economische neergang loopt het werkloosheidscijfer bij jongeren bijna twee keer zo snel op als gemiddeld. Deze trend herhaalt zich bij elke crisis. Nu is het nog te vroeg om te spreken over een ‘coronageneratie’ want jongeren zitten immers ook als eerste weer in de lift als de economie aantrekt (De Volkskrant, 2021).

Effecten in cijfers

Het aantal WW-uitkeringen onder personen <27 jaar neemt toe. Landelijk neemt het toe met 67%. Hierbij zijn er grote regionale verschillen zichtbaar. Zo is het aantal uitkeringen in Groot-Amsterdam met 151% toegenomen, terwijl dit voor Friesland 29% is. De andere regio’s liggen hier tussenin (UWV, maart 2021).

Door het thuisonderwijs worden voor het middelbaar en hoger onderwijs grote leerachterstanden verwacht. Bovendien zijn de effecten ongelijk verdeeld. Vooral mbo’ers ondervinden extra moeilijkheden bij het vinden van stageplekken. De gevolgen werken door naar de toekomst, naar baanmogelijkheden en inkomensperspectief (Financieel Dagblad, 2021).

Het aantal jongeren met geestelijke gezondheidsklachten neemt toe. De coronacrisis en de contactbeperkende maatregelen die al meer dan een jaar vrijwel continu van kracht zijn, hebben ook een weerslag op de psychische gezondheid van veel jongeren. Meer dan de helft van de Nederlandse jongeren (53%) maakt zich inmiddels zorgen over zijn eigen geestelijke gesteldheid (Customer Talk , 2021).

Toch kunnen volgens Unicef jongeren het beste opgroeien in Nederland. Die conclusie trekt Unicef in een onderzoek naar het welzijn van kinderen tot 18 jaar in de 41 meest welvarende landen. 90% van de kinderen geeft aan tevreden te zijn over het leven (NOS , 2020).

Wat kan een jongere zelf doen?

Kansen grijpen. Helaas zit de ideale (bij)baan er op dit moment niet voor iedereen in. Door zich  breder te oriënteren en andere branches te ontdekken kan de jongere erachter komen wat hij of zij leuk vindt en waar de eigen talenten liggen. In de eerste vijf jaar van het werkende leven is het belangrijk om zoveel mogelijk ervaring op te doen. Het helpt om veel te leren maar ook om aan latere werkgevers laten zien dat hij of zij bereid is om de handen uit de mouwen te steken. Branches waar momenteel veel banen voor jongeren worden aangeboden zijn (Flexmarkt, 2020):

1. Klantcontact
2. Logistiek & Transport
3. Administratief
4. Sales
5. Productie

Plan het sociale leven en kijk wat er nog wel kan. Het onderhouden van sociale contacten is voor iedereen belangrijk. Door te plannen en ruim van tevoren afspraken te maken is het, zelfs met de geldende Corona-maatregelen, nog goed mogelijk om je sociale leven te onderhouden. Het vinden van goede en creatieve manieren om ook op afstand te communiceren (ZOOM, telefoon etc.) kan hierbij helpen.

Wat kan een beleidsmaker voor jongeren doen?

Neem jongeren vaker mee als specifieke doelgroep bij het ontwikkelen van (regionaal) beleid om uit de Corona-crisis te komen. Jongeren hebben leer- en studieachterstanden opgelopen, meer moeten lenen en hebben de komende jaren slechtere kansen op een goede start op de arbeidsmarkt wanneer economisch herstel te langzaam gaat. Door hier bij het maken van beleid rekening mee te houden kan er veel meer voor deze groep worden betekend.

Belicht het positieve meer. Vaak laten berichten de negatieve kant zien van wat de jongeren doen, terwijl er ook genoeg mooie dingen gebeuren. En juist het laten zien van die goede dingen, motiveert jongeren dat voorbeeld te volgen. Dus zet eens jongeren in de schijnwerpers die wel op een positieve manier met de coronacrisis zijn omgegaan (Rijnmond, 2021).

Ontdek welke doelgroepen op de arbeidsmarkt meer aandacht nodig hebben

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.