Met een reeks blogs die we schrijven over trends in arbeidsmarkt, onderwijs en economie, brengen we mensen die in dit vakgebied werkzaam zijn op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Dat is een belangrijke basis om te bepalen wat je te doen hebt in strategie, beleid en uitvoering.

Door te ontdekken welke thema’s belangrijk zijn, kun je daar plannen voor maken in jouw dagelijks werk. Op die manier bepaal je waar je de schaarste aan tijd, geld of energie aan wilt besteden. Als je de keuze hebt gemaakt, weet je beter waarop te investeren en ontstaat er beweging. Hoe beter je in staat bent je doelen te bepalen, hoe meer maatschappelijke impact je kunt maken.

In deel 1 van deze blogs besteden we aandacht aan de trend van technologische vooruitgang. Wat betekent deze trend voor de arbeidsmarkt? En hoe kan het onderwijs hierop inspelen?

Belangrijkste technologie-trends

Allereerst is daar natuurlijk de toenemende digitalisering. Er komen steeds nieuwe toepassingen bij en hele werkprocessen worden overgenomen door software en cloudcomputing. Dit heeft al veel banen gekost, bijv. in bank- en verzekeringswezen en de reisbranche.  McKinsey (2021) stelt zelfs dat uit onderzoek onder het bedrijfsleven blijkt dat Covid-19 de digitale transformatie met zeven jaar versnelt.

Ook onze communicatie voltrekt zich deels digitaal via Social Media, games en Apps. Dat heeft effect op banen in de communicatie, sales en marketing. Voorbeelden van relatief nieuwe beroepen zijn de online marketeer, de appbouwer en de game-specialist.

Met COVID-19 is er t.b.v. het thuiswerken het gebruik van videotools als Zoom en Teams bijgekomen. Afhankelijk van het aantal mensen dat na de pandemie (deels) thuis zal blijven werken, heeft dit effect op het autogebruik, kantoorgebruik en -voorzieningen, onderwijs etc. Er zullen daardoor verschuivingen optreden in de betrokken branches qua werkgelegenheid.

Verder is The Internet of Things in opmars. Door slimme apparaten die via internet, WiFi of bluetooth worden aangestuurd, kunnen we sneller in onze behoeften voorzien. Deze voorzieningen moeten worden geïnstalleerd en onderhouden. Dat betekent dat daar bijv. extra installateurs voor nodig zijn.

Daarnaast is sprake van robotisering waarbij slimme robots het werk overnemen. Middels kunstmatige intelligentie kunnen deze robots steeds meer. Denk bijv. aan de fabricage van auto’s en  het verpakken van materialen. Dit betekent dat banen vervangen worden door robots. Er komen plaatsvervangend andere banen bij voor het bedienen en onderhouden van de robots.

Ook worden algoritmen ingezet, veelal gebruik makend van datasets. Deze data worden verzameld over grote groepen mensen zodat adequate vervolgacties eenvoudig door een bot vanuit bijvoorbeeld klantenservices worden bepaald. Technologie beconcurreert de mens niet langer alleen op spierkracht, maar ook op denkvermogen en creativiteit (Kirschner, 2017). Dat is een nieuwe ontwikkeling waarvan de effecten op de arbeidsmarkt de komende decennia duidelijk gaan worden.

Effecten in cijfers

De organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling (OECD, 2019) laat in onderzoek zien dat de komende 15 tot 20 jaar 14% van de werkgelegenheid gaat verdwijnen als gevolg van technologisering, digitalisering en automatisering. Als we kijken naar absolute aantallen houdt dit in dat er van de 10.722.000 arbeidsplaatsen die we momenteel (Q3 2020) in Nederland hebben, er afgerond 1.500.000 banen zullen verdwijnen. Risicogroepen zijn lager opgeleiden, werknemers in administratieve beroepen (UWV, 2020) en flexkrachten.

Daarnaast zal 32% van de banen ingrijpend veranderen (OECD, 2019). Dat zijn afgerond circa 3.400.000 banen. Veel banen omvatten daarbij andere handelingen dan voorheen. De focus op taken die computers niet kunnen vervullen, wordt groter. Het werk verschuift naar het managen, communiceren en het toepassen van expertise (Bughin et al., 2018).

Daarbij zijn er ook een positief effecten (McKinsey, 2020). De volgende technische beroepen zullen tot 2030 de grootste banengroei doormaken:

• Ingenieurs, wetenschappers en analisten
• Technologiespecialisten zoals IT-professionals
• Managers en leidinggevenden wiens werk niet vervangen kan worden door machines
• Professionele onderwijzers en opvoeders van de jonge bevolking in opkomende economieën
• Werknemers in de bouw, vooral wanneer er daadwerkelijk meer geïnvesteerd wordt in gebouwen en infrastructuur
• Fysiek werk dat servicegericht en onvoorspelbaar is, zoals installatietechniek.

Wat kun je doen?

De groei in toepassing van digitale technologieën vraagt permanente om- en bijscholing (World Economic Forum, 2020). Covid-19 versnelt dit proces alleen maar. Ter ondersteuning zijn (mede door NLleerdoor.nl) online trainingen en cursussen sterk in opkomst. Als professional kun je zelf op zoek gaan naar de vele mogelijkheden die tegen een laag tarief of gratis worden aangeboden op internet. Ook kun je medewerkers of collega’s hierop attenderen. Er kan nog veel vooruitgang worden geboekt in het bewust maken van werknemers dat zij in zichzelf moeten investeren nu de technologische vooruitgang en digitalisering zo hard gaat.

Verder creëert de inzet van technologie nieuwe banen, met name in de ICT en technologische innovatie. Daarmee veranderen ook markten en behoeften. Soms is deze verandering zelfs disruptief. Organisaties zullen meer richting wendbare organisaties (agile, scrum, lean) moeten gaan om de veranderingen bij te houden. Als je werkgever of manager bent, is het wijsheid om te onderzoeken hoe wendbaar je organisatie nu al is voor ingrijpende marktveranderingen. Uiteraard kan je daarbij zelf ook innoveren door gebruik van nieuwe technologie en/of digitale middelen.

Nieuwe technologie biedt kansen op bijvoorbeeld adaptieve leermiddelen in het onderwijs, speciaal toegesneden op elke leerling apart zodat gepersonaliseerd leren mogelijk is. Hiervan wordt onder andere binnen het basisonderwijs al gebruik gemaakt. Een voorbeeld zijn rekenlessen waar leerlingen middels het gebruik van een iPad een gedifferentieerd aanbod krijgen welke wordt aangepast naar een oneindig aantal niveaus. Als je in het onderwijs werkt, is het belangrijk je te verdiepen in deze innovaties en ze in je lessen te implementeren waar mogelijk.

Voor werknemers worden de zgn. 21^e eeuwse skills zoals emotionele intelligentie, creativiteit, kritisch denken en empathie belangrijker. Het is belangrijk dat werknemers zichzelf openstellen voor leven lang ontwikkelen en zich oefenen in deze skills. Ook jouw baan kan disruptief veranderen. Het is de uitdaging van werkgever en werknemer om samen het talent te herkennen en goed in te zetten. Mogelijk kunnen zelfs nieuwe functies ontworpen worden rondom dit talent. Onderzoek eens hoe je dit voor jou werkelijkheid maakt. Gun het jezelf om die werkplek te vinden of zelf te creëren. Het brengt je plezier, voldoening en groei. En je levert ook nog eens de meeste waarde aan de wereld om je heen. Onthoud dat jij jouw talenten niet voor niets hebt. Gebruik ze. Blijf investeren in jezelf zodat je jouw talenten nog beter kunt benutten op de juiste plekken.

Ontdek de belangrijkste trends tot 2030 op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie

Over Wise up Consultancy: Wij helpen (semi)overheden, onderwijsinstellingen en netwerkorganisaties bij het oplossen van vraagstukken op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en economie. Dit doen we door het inzetten van ervaren project- en programmamanagers, enthousiaste onderzoekers en bevlogen adviseurs. Hiermee brengen we complexe opdrachten en vraagstukken van onze klanten tot een succesvol resultaat zodat zij zelf kunnen excelleren. Hiermee bewerkstelligen we maatschappelijke impact door de arbeidsmarkt in balans te houden en zo veel mogelijk mensen mee te laten doen.